Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2013

Ιράν: Το άλλο πρόσωπο του… «διαβόλου»

Το ταξίδι στη «χώρα του διαβόλου», όπως συχνά αποκαλεί η Δύση το Ιράν, μόνο με ταξίδι στην Κόλαση δεν μοιάζει. Είναι από τις λίγες χώρες στον κόσμο που οι κάτοικοί του είναι τόσο χαμογελαστοί και φιλόξενοι. Ειδικά, απέναντι στους ξένους που -όπως σε όλη την Ανατολή, έτσι και στο Ιράν, αλλά με ιδιαίτερη έμφαση- θεωρούν τους «μουσαφίρηδες» ιερούς. Οι Ιρανοί κυριολεκτικά «διψούν» για επαφή με ξένους. Το ίδιο, ως όλα δείχνουν, και η πολιτική ηγεσία του Ιράν, η οποία κάνει θεαματικά ανοίγματα διεθνώς.
Τούτη την περίοδο, μαζικά στο Ιράν, από τα φτωχά έως τα πλουσιότερα στρώματα, η μόδα είναι οι πλαστικές εγχειρήσεις στη μύτη. Κυρίως στις γυναίκες, που -λένε ότι- θέλουν να μοιάσουν στην Ατζελίνα Τζολί (!), αλλά συχνά και στους άνδρες. Μάλλον, όμως, η χώρα κάνει συνολικότερα λίφτινγκ, όπως φαίνεται και από την εκλογή του χαρακτηριζόμενου ως «μεταρρυθμιστή» προέδρου, Χασάν Ροχανί. «Υπάρχουν μεγάλες ελπίδες στο πρόσωπό του», σημειώνει μια από τις πιο γνωστές αγαπημένες ηθοποιούς των Ιρανών, και κινηματογραφίστρια, η κ. Ταχμινέχ Μιλάνι. «Υπάρχει άνεμος αλλαγής. Το αισθάνεσαι παντού, ιδιαίτερα στους κύκλους των διανοουμένων». Κι αυτά τα λέει μια γυναίκα, η οποία προ δεκαετίας, για ένα ντοκιμαντέρ της, φυλακίστηκε και κινδύνευσε να εκτελεστεί.
Όπως υπάρχουν ελπίδες για μεγάλες αλλαγές στο εσωτερικό, το ίδιο ισχύει και στην εξωτερική πολιτική. Εκεί είναι φανερό ότι η χώρα περνάει στη φάση της διπλωματίας και της ευελιξίας, βάζοντας στη γωνία το «ρητορικό μιλιταρισμό». Ωστόσο, άπαντες ελάχιστα εμπιστεύονται τις ΗΠΑ. Ο Ροχανί, αν και «μεταρρυθμιστής», προέρχεται από το σκληρό πυρήνα του πολιτικού – ισλαμικού συστήματος του Ιράν. Αναμφισβήτητα θέλει να πείσει ότι το Ιράν δεν είναι η «χώρα του διαβόλου». Όμως, είτε «συντηρητικοί» είτε «μεταρρυθμιστές», όλο το πολιτικό σύστημα είναι ανυποχώρητο ως προς το δικαίωμα της χώρας να επιλέξει η ίδια το δρόμο που θα ακολουθήσει και όχι να της επιβάλλει τις επιταγές της η Δύση.
Το πρώτο συναίσθημα που σου προκαλεί το Ιράν είναι εντυπωσιακό. Οι δυτικές προκαταλήψεις για μια απομονωμένη, τριτοκοσμική χώρα, που υφίσταται τις συνέπειες του πολυετούς εμπάργκο, καταρρίπτονται με την προσγείωση κιόλας του αεροπλάνου στην Τεχεράνη. Τα πάντα δείχνουν μια μεγάλη, ισχυρή και διαρκώς αναπτυσσόμενη χώρα. Τα κτίρια, οι δρόμοι, η οργάνωση της καθημερινής ζωής, η καθαριότητα, η μεγάλη οικοδόμηση, όλα δείχνουν ένα διόλου «ανατολίτικο» Ιράν. Όσον αφορά στους πολίτες, αποτελούν μια πολύ ευχάριστη αποκάλυψη. Πρόκειται για ένα λαό με μεγάλη ιστορία και πολιτισμό, που χαρακτηρίζεται από τους καλούς τρόπους συμπεριφοράς και το χαμόγελο. Ωστόσο, αν και η ξενοδοχειακή υποδομή είναι αναπτυγμένη, οι τουρίστες -και ειδικά οι Δυτικοί- είναι λίγοι. Κι αυτό διότι ατύπως υπάρχει και «τουριστικό εμπάργκο», αφού μόνον δυσφημιστικά σχόλια γίνονται για τη χώρα από τα μεγάλα ΜΜΕ σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Αντιθέσεις
Το τι φαίνεται και το τι υπάρχει στο Ιράν, είναι συχνά δύο διαφορετικά πράγματα. Το καθεστώς, ως γνωστόν, είναι «θεοκρατικό», υπάρχει «Ισλαμική Δημοκρατία», και ισχύει ο «ισλαμικός νόμος». Εννοείται ότι απαγορεύεται το αλκοόλ, ακόμα και στα ξενοδοχεία για ξένους. Αλλά προσεκτικά και με τις κατάλληλες γνωριμίες κι αυτό βρίσκεται.
Επίσης, στη χώρα κτίζονται συνεχώς τζαμιά αλλά με ακόμα μεγαλύτερη ταχύτητα ορθώνονται οι ουρανοξύστες για εταιρίες και τράπεζες. Ένα από τα «σύμβολα» αυτής της «εκσυγχρονιστικής» εικόνας και των αυξανόμενων νεόπλουτων είναι ο πανύψηλος Πύργος Μιλάντ («Milad Tower») στην Τεχεράνη. Σύμβολο (γι’ αυτά τα στρώματα) αποτελεί και ο τραγουδιστής Εχσάν Χοτζεχάμιρι, ένα είδος «Ιρανού Σάκη Ρουβά», που στις συναυλίες του οι φανατικές θαυμάστριές του (κυρίως φοιτήτριες και μαθήτριες) ουρλιάζουν χειρότερα και από Ελληνίδες φαν του είδους. Ωστόσο, ούτε στις συναυλίες ούτε και σε κανέναν δημόσιο χώρο επιτρέπεται ο χορός. Έτσι, οι φαν περιορίζονται να κουνιούνται σαν τρελές στις καρέκλες τους.
Ακόμα, ενώ υπάρχει εντονότατος αντιαμερικανισμός, και η αμερικανική πρεσβεία έχει μετατραπεί σε μουσείο (!), οι μεγάλες πόλεις έχουν πλημμυρίσει με κέντρα εκμάθησης αγγλικών. Αν και το Ιντερνετ μέχρι πριν από μερικούς μήνες ήταν «ελεγχόμενο» και συχνά το «μπλόκαραν», σπάνιες είναι οι περιπτώσεις ατόμων που δεν έχουν facebook και twitter.
Στο μεταξύ, ενώ ρητώς και διά ροπάλου επιβάλλεται να είναι οι γυναίκες καλυμμένες -το λιγότερο- με μαντίλα, ιδιαίτερα στην Τεχεράνη και τις μεγάλες πόλεις η μαντίλα όλως περιέργως συνήθως «γλιστράει» και στέκεται ίσα ίσα στο πίσω μέρος του κεφαλιού, αφήνοντας τα μαλλιά σε δημόσια θέα. Το θέαμα λαμβάνει «ακραίες» διαστάσεις στη Βόρειο Τεχεράνη, όπου ζουν ως επί το πλείστον εύπορες τάξεις.
Επίσης, ενώ στους δρόμους είναι πιθανόν η γυναίκα να βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να «ελεγχθεί» από τη θρησκευτική Αστυνομία (!), σε πολλά καφενεία, ειδικά των μικρομεσαίων περιοχών, γυναίκες και κυρίως νέες κοπέλες «φουμάρουν» ξαπλωμένες το ναργιλέ τους.
Αύξηση διαζυγίων, προγαμιαίες σχέσεις και… παντρεμένες ιερόδουλες!
Στη Δύση συνεχώς υψώνονται κορόνες για θρησκευτικό Μεσαίωνα στην ιρανική κοινωνία. Βασανιστικά, όμως, και με μεγάλες προσπάθειες, τα τελευταία χρόνια στη χώρα σημειώνονται βαθύτατες κοινωνικές αλλαγές. Οι δυνάμεις του εκσυγχρονισμού και της οπισθοδρόμησης δίνουν μάχες όχι μόνον στο επίπεδο της ηγεσίας της χώρας, αλλά και στην ίδια την κοινωνία. Κάποιοι δείκτες για το τι συμβαίνει στο Ιράν είναι ενδεικτικοί. Υπάρχει σημαντική αύξηση διαζυγίων (από 50.000 που είχαν δηλωθεί το 2000, στα 150.000 το 2010). Σήμερα, αντιστοιχεί ένα διαζύγιο σε 3,76 γάμους. Ποσοστό σχεδόν συγκρίσιμο με αυτό της Βρετανίας.
Ακόμα, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, η πλειονότητα των ανδρών δηλώνει ότι προτού παντρευτεί είχε σεξουαλικές σχέσεις το λιγότερο με μία γυναίκα. «Το ίδιο συμβαίνει συχνά και με τις κοπέλες», λέει η κ. Μιλάνι. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το 13% αυτών των σχέσεων οδήγησε σε εγκυμοσύνη, με αποτέλεσμα την έκτρωση. Το εντυπωσιακό είναι ότι στο Ιράν απαγορεύονται οι εκτρώσεις. Στο μεταξύ, η γεννητικότητα έχει πάψει να ακολουθεί τα ανατολίτικα πρότυπα με τα πολλά παιδιά και βαίνει σαφώς προς τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Ταυτόχρονα, ενώ η μέση ηλικία που παντρεύονταν οι άνδρες ήταν τα 20 χρόνια, τώρα έχει ανέλθει στα 28.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, σε μια χώρα όπου, όπως λέγεται, ζει υπό το κράτος της «θρησκευτικής τρομοκρατίας», μπορεί να δει κανείς ακόμα και ιερόδουλες (!). Επ’ ουδενί, βέβαια, στην έκταση της Δύσης ή άλλων χωρών. Συνήθως, η «επαφή» γίνεται τηλεφωνικά. Ωστόσο, σε μερικές περιπτώσεις, αργά τη νύχτα κάποιες λίγες γυναίκες -εννοείται με μαντίλα και συνήθως μακρύ φόρεμα- συναντώνται να «κόβουν βόλτες» σε συγκεκριμένες περιοχές της Τεχεράνης. Εκτιμάται ότι το 10%-12% είναι παντρεμένες. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι υπάρχουν και άντρες στην πορνεία.
«Όαση» σταθερότητας  σε μια περιοχή εντάσεων
Το εμπάργκο στο Ιράν επιβλήθηκε από τις ΗΠΑ, λίγο μετά την επανάσταση του 1979. Έκτοτε, οι κυρώσεις γίνονταν πιο σκληρές, ενώ σε αυτές προσχώρησαν και οι χώρες της Ε.Ε. Τις συνέπειες υφίστανται κυρίως ο τραπεζικός κλάδος, οι Μεταφορές και η Υγεία (υπάρχουν περιορισμοί στα φάρμακα!). «Οι κυρώσεις κάνουν τη ζωή μας τρεις φορές πιο ακριβή», σημειώνει ο δημοσιογράφος Ναντέρ Ταλεμπζαντέχ. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα του Ιράν είναι μιας σύγχρονης χώρας με υποδομές, καλό οδικό δίκτυο, κοινωνική πρόνοια κ.ά.
Χαρακτηριστική είναι η εικόνα της νέας, κεντρικής Βιβλιοθήκης της Τεχεράνης, την οποία θα ζήλευε κάθε ανεπτυγμένη ευρωπαϊκή χώρα. Εκεί, εκτός της πληθώρας βιβλίων, υπάρχει μεγάλος αριθμός αρχαίων χειρογράφων. Ωστόσο, όπως αναφέρει το Νο2 της Βιβλιοθήκης, κ. Σαλαχί, «η Ελλάδα εδώ και χρόνια αποφεύγει να υπογράψει κάποια συμφωνία μαζί μας».
Το μερίδιο που χάνουν οι δυτικές εταιρίες στην τεράστια αγορά των 70 εκατομμυρίων ανθρώπων το καλύπτουν η Νότια Κορέα, η Κίνα, η Ρωσία και βέβαια η Τουρκία. Η τελευταία είναι από τις πλέον ωφελημένες από το εμπάργκο. Τελευταία, πάντως, υπάρχει μια σχετική ψυχρότητα, εξαιτίας της στάσης της κατά του καθεστώτος Άσαντ, στη Συρία. Στην εικόνα του «σύγχρονου» Ιράν πρέπει να προστεθούν οι τράπεζες που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, η μεγάλη «προπαγανδιστική μηχανή» (τηλεόραση, εφημερίδες και ραδιόφωνα) που εκπέμπει σε όλες τις ηπείρους, καθώς και η στρατιωτική δύναμή του. Κι όλα αυτά, τη στιγμή που μόλις προ εικοσαετίας μαινόταν ο αιματηρός, καταστροφικός και πολυετής πόλεμος που προκάλεσε οΣαντάμ Χουσεΐν, εναντίον του Ιράν, με τις δυτικές ευλογίες.
Το Ιράν μοιάζει να είναι ο μοναδικός πυλώνας «σταθερότητας» σε Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία, όπου κυριαρχούν η αναταραχή και οι εμφύλιοι πόλεμοι. «Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ λένε ότι θα αποκτήσουμε πυρηνικά όπλα, αν και ξέρουν ότι δεν θα το κάνουμε», λέει ο Ναντέρ Ταλεμπζαντέχ. «Στην πραγματικότητα αυτό που τους ενοχλεί αφάνταστα είναι ότι είμαστε μια σοβαρή, οργανωμένη και διαρκώς αναπτυσσόμενη χώρα. Απλά, δεν θέλουν να υπάρχει μια δυνατή, με περιφερειακό και παγκόσμιο ρόλο, Ισλαμική Δημοκρατία».
Θανάσης Αργυράκης, στον “Τύπο της Κυριακής”

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου