Η τρίπλα της Τουρκίας

Γνωρίζαμε ότι στην εξωτερική πολιτική, όπως και σε πολλούς άλλους τομείς, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είχε καταθέσει τα όπλα. Με ανύπαρκτες πολιτικές και στρατηγικές κινήσεις, έχασε τον έλεγχο της κατάστασης, με αποτέλεσμα σήμερα να βρισκόμαστε μπροστά σε "ενισχυμένους" αντιπάλους (Τουρκία, Σκόπια).
Η Τουρκία εδώ και πολλά χρόνια οικοδομεί ένα σταθερό προφίλ σχετικά με την εξωτερική πολιτική της. Καρότο και μαστίγιο, όπως λένε μερικοί. Θέτει μονομερώς ζητήματα "γκρίζων ζωνών" με τους αντιπάλους της και μετά απλά περιμένει. Περιμένει να ωριμάσουν τα θέματα, να αποκτήσουν διαχρονικό χαρακτήρα και μέσω των δικών μας συνεχών αλλαγών πολιτικής, τα θέματα αυτά να γίνονται μόνιμα και αντικείμενο συνομιλιών.
Τα διεθνή ΜΜΕ, τον τελευταίο καιρό αφιερώνουν ώρες εκπομπών και πληθώρα σελίδων για τον "γίγαντα" που σιγά σιγά ξυπνάει και παίρνει την θέση του στο σταυροδρόμι ανατολής και δύσης. Θέση που σίγουρα μπορούσαμε να είχαμε εμείς, όμως χάναμε την μία ευκαιρία μετά την άλλη.
Οι γείτονές μας, τόσο καιρό έπαιζαν ένα υπέροχο παιχνίδι στρατηγικής ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ. Πότε πλησιάζοντας την μία και πότε την άλλη, ενίσχυσαν την θέση της χώρας τους, με αποτέλεσμα τώρα να την επιθυμούν και οι δύο (για διαφορετικούς λόγους η κάθε μία).
Όλοι σήμερα μιλούν, ακόμα και στην Ευρώπη, για μία χώρα στην οποία ενισχύεται η δημοκρατία - και ας έχει καταλάβει στρατιωτικά το 1/4 χώρας-μέλους της ΕΕ. Πολλοί μιλούν για σταθεροποιητική δύναμη στην ευρύτερη περιοχή - και ας έχει άλυτα και μακροχρόνια προβλήματα με τους γείτονές της.
Η Τουρκία κατάφερε να κερδίσει την υποστήριξη της Αμερικής, χωρίς να χάσει τίποτα. Αντιθέτως, κέρδισε έναν αναβαθμισμένο ρόλο στην υπόθεση του Ιράκ, όπου ενδιαφέρεται για τα δικά της θέματα (κουρδικό...), κέρδισε ακόμα και μία συμφωνία με τους Αρμένιους κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της.
Πάνω από όλα όμως η Τουρκία κέρδισε την υποστήριξη των Αμερικάνων, στην εξωτερική της πολιτική, στις διαπραγματεύσεις με χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία. Κέρδισε την θέση του "αντιπροσώπου" των συμφερόντων των ΗΠΑ σε ισλαμικές χώρες, όπου οι ΗΠΑ δεν μπορούν να πατήσουν πόδι. Πάνω από όλα όμως κέρδισε την υποστήριξη της Αμερικής στην Ευρωπαϊκή της πορεία! Μία πορεία για την οποία τα τείχη που είχαν υψωθεί από κάποιους εταίρους (Γερμανία, Γαλλία) φαίνεται να υποχωρούν.
Αυτή την Τουρκία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε διπλωματικά σήμερα. Μία Τουρκία εντελώς διαφορετική από αυτή που αντιμετωπίζαμε το 1975, που ήταν απλά μία χώρα αποκομμένη στην γωνία και σίγουρα μπορούσαμε να έχουμε το πάνω χέρι. Τα προβλήματα μαζεύτηκαν, χρόνισαν και τώρα απαιτούν λύσεις.
Γνωρίζουμε ότι ο κ. Παπανδρέου διατηρεί ενεργούς και ισχυρούς διαύλους επικοινωνίας με την Τουρκική πολιτική ελίτ. Όμως δεν μπορούμε να περιμένουμε πάρα πολλά. Η Τουρκία θέτει ζητήματα στο τραπέζι (μειονότητα Θράκης, Κύπρος, Αιγαίο) τα οποία η Ελληνική πλευρά, διαχρονικά, δεν τα αναγνωρίζει. Το μόνο που αναγνωρίζουμε ως θέμα συζήτησης είναι η υφαλοκρηπίδα.
Αν αυτά τα θέματα τα είχαμε ξεκόψει από την αρχή, τότε σήμερα δεν θα υπήρχαν. Όμως απλά τα αναβάλαμε και τα αφήναμε για τους επόμενους. Όμως μέσα στο πέρασμα του χρόνου, το δίκαιο ξεχνιέται αλλά μένει η απαίτηση. Σήμερα η Τουρκία μας ζητάει να πάμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για όλα τα θέματα. Απλώνει χείρα φιλίας αλλά και απαιτήσεων. Της έχει αναγνωριστεί η "χρησικτησία"...
Η Ελληνική διπλωματία και η κυβέρνηση έχουν δύο λύσεις. Ή θα αρνηθεί τον διάλογο και θα προσπαθήσει να λύσει τα προβλήματα στο δικαστήριο της Χάγης (όπου θα προσφύγει η Τουρκία), ή θα πάει σε διάλογο και όλα τα θέματα ανοιχτά. Βέβαια, παραμένει πάντα πιθανή και η τρίτη λύση, που είναι να αναβάλλει το θέμα για τους επόμενους.
Και στις δύο περιπτώσεις, η Ελλάδα δεν πρόκειται βγει ωφελημένη. Αν πάει στο δικαστήριο της Χάγης, θα πρέπει να έχει ισχυρή υποστήριξη από ομάδα ιστορικών, νομικών και κάθε λογής επιστήμονες για να τεκμηριώσει τις (δίκαιες) θέσεις της. Αν ακολουθήσει τον δρόμο του απευθείας διαλόγου, τότε θα σημαίνει ότι αναγνωρίζει τις γκρίζες ζώνες.
Δυστυχώς, χάσαμε όλες τις ευκαιρίες που είχαμε για να βγούμε κερδισμένοι. Αναβλητικότητα, ανευθυνότητα ή ανικανότητα των πολιτικών οδήγησαν την Ελλάδα σήμερα να είναι "ξεκρέμαστη" απέναντι σε μία διπλωματικά ενισχυμένη Τουρκία.
Αν αποφασίσουμε τελικά, σε αυτή τη χρονική στιγμή, να κλείσουμε αυτά τα ανοιχτά θέματα και να βρούμε μία οριστική λύση, τότε θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι για όλα τα ενδεχόμενα. Δεν πρόκειται να κερδίσουμε όλες τις υποθέσεις και ας έχουμε το δίκαιο με το μέρος μας. Ο λόγος είναι απλός: Κανείς δεν θέλει την ρήξη με την Τουρκία, κανείς δεν θέλει να πάρει θέση προς τον έναν ή τον άλλο. Θα τα μοιράσουν, μπορεί όχι στην μέση, αλλά αυτό δεν είναι υπέρ μας. Εμείς σίγουρα θα χάσουμε και η Τουρκία σίγουρα θα κερδίσει, ακόμα και αν η μοιρασιά είναι 90%-10%!
Μπορεί αυτή η περίοδος να είναι μία καλή στιγμή για να ξεκινήσει οποιαδήποτε διαδικασία κρατώντας στο χέρι την ενταξιακή πορεία των γειτόνων στην ΕΕ. Διαφορετικά, θα πάμε σε διαπραγματεύσεις ή δικαστική μάχη χωρίς κανένα μέτρο πίεσης, χωρίς κανέναν κρυμμένο άσσο. Και εκεί τα πράγματα θα είναι ακόμα χειρότερα.
Σας ευχαριστώ,
Γιώργος Φακίτσας