Τι γυρεύει ο Παπανδρέου στην έδρα του Ατατούρκ;

• Με τον Σάββα Ιακωβίδη

ΠΡΩΤΟΦΑΝΕΣ! Απόψε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γ. Παπανδρέου, θα μιλήσει σε σύναξη 80 τουλάχιστον Τούρκων πρέσβεων στο Ερζερούμ, στην Ανατολική Τουρκία. Θα κηρύξει την έναρξη της ετήσιας συνόδου τους, στην παρουσία του Τούρκου ομολόγου του, Ταγίπ Ερντογάν, ενώπιον του σκληρού πυρήνα του κεμαλικού κατεστημένου. Η Ερζερούμ είναι η πόλη από την οποία ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, Κεμάλ Ατατούρκ, ξεκίνησε την πορεία του για την κατάληψη της εξουσίας. Ήδη, η σχετική σεναριολογία για το τι αναμένεται από τη σημερινή συνάντηση Παπανδρέου-Ερντογάν προηγήθηκε της μετάβασής του εκεί. Η φημολογία άρχισε πρώτα από τουρκικής πλευράς, με δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου, που έκαναν λόγο για συμφωνία ειρήνης στο Αιγαίο.
Ακόμα και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι «ήδη κάνουμε μπίζνες με την Ελλάδα», πράγμα που πυροδότησε ελληνικά σενάρια για συνεκμετάλλευση του Αιγαίου. Παπανδρέου και Δρούτσας διέψευσαν τέτοιους ισχυρισμούς.

Πόσο απέχουν, όμως, τα σενάρια από την πραγματικότητα; Να σημειωθούν τα εξής: Το Σύμφωνο της Μαδρίτης, που αποδέχθηκαν Σημίτης-Πάγκαλος, αναγνώριζε στην Τουρκία «ζωτικά εθνικά συμφέροντα στο Αιγαίο». Σήμερα γίνεται πολύς λόγος για τα κοιτάσματα του Αρχιπελάγους και ρίπτεται η ιδέα συνεκμετάλλευσης, με την έννοια ότι το πετρέλαιο θα στομώσει κινδύνους σύγκρουσης και θα φέρει εκατέρωθεν ευμάρεια. Εκκρεμεί η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.

Το πιο κρίσιμο, όμως, ζήτημα, είναι η περίεργη και ανεξήγητη θέση της Ελλάδας όσον αφορά την οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ. Η δημιουργία της κυπριακής ΑΟΖ, από το 2004, δι’ αποφάσεως του μ. Τάσσου, έπρεπε να προκαλέσει το ανάλογο ενδιαφέρον και της Αθήνας. Παρά τις συνεχείς οχλήσεις της Λευκωσίας, η ελληνική Κυβέρνηση, για λόγους ακατανόητους, αποφεύγει να οριοθετήσει την ΑΟΖ. Κλειδί είναι το Καστελόριζο.

Τελευταίες μελέτες έχουν καταδείξει ότι υπάρχουν τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου στην περιοχή Καστελορίζου, Κρήτης, Κύπρου. Γι’ αυτό και δεν είναι τυχαίος ο εκνευρισμός της Τουρκίας.
Λέγεται ότι και να ήθελαν, ούτε ο Παπανδρέου ούτε ο Ερντογάν είναι σε θέση, στο επόμενο τουλάχιστον εξάμηνο, να προβούν σε οποιαδήποτε συμφωνία για τους εξής λόγους: Πρώτον, τα ελληνοτουρκικά επηρεάζονται από εσωτερικές εξελίξεις: Ο Παπανδρέου καλείται να διαχειριστεί την πρωτοφανή οικονομική κρίση και να επιφέρει μεταρρυθμίσεις. Ο Ερντογάν οδηγείται σε εκλογές τον Ιούνιο ενώ αναδύεται ξανά το κουρδικό αγκάθι.

Δεύτερον, οι γκρίζες ζώνες που θέτει η Άγκυρα. Τρίτον, η οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ, που οι Τούρκοι δεν θέλουν, επειδή φοβούνται αποκλεισμό στο Αιγαίο και από τα ενεργειακά κοιτάσματα. Τέταρτον, η λαθρομετανάστευση. Πέμπτον, η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, που δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς υλοποίηση δεσμεύσεων και μεταρρυθμίσεων. Και, έκτον, το Κυπριακό, που καθ' ομολογίαν των Τούρκων αποτελεί το μεγαλύτερό τους πρόβλημα.

Η σημερινή παρουσία του Παπανδρέου στο Ερζερούμ εντάσσεται περισσότερο στο πλαίσιο εξημέρωσης του τουρκικού θηρίου δι’ ανταπόδοσης επίσκεψης, «εξαγοράς» χρόνου μέχρι να δει πώς θα αντιμετωπίσει τα κρίσιμα εσωτερικά προβλήματα της Ελλάδας και διαβεβαίωσης της Άγκυρας περί υποστηρίξεως τής ενταξιακής πορείας της, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι λευκή επιταγή. Τα ελληνοτουρκικά μάλλον βρίσκονται σε λανθάνουσα στασιμότητα και ο Παπανδρέου δεν αποκλείεται να αναφερθεί ξανά σε ένα «νέο Ελσίνκι» για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, πράγμα που η ίδια βλέπει με καχυποψία. Οι επόμενοι μήνες και οι συγκυρίες δεν ευνοούν εντυπωσιακές κινήσεις από κανέναν.

Πηγή