Εν μέσω απεργιακών κινητοποιήσεων και δραματικών εξελίξεων στην οικονομία το Υπουργείο Δικαιοσύνης αποφάσισε να εισάγει σε Δημόσια Διαβούλευση το Σχέδιο Νόμου για την καταπολέμηση ιδιαίτερα σοβαρών μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας, μέσω του ποινικού δικαίου.
Προβληματίστηκα με το εν λόγω Νομοσχέδιο και έκανα μια μικρή έρευνα, διότι τις προσεχείς μέρες είναι σίγουρο ότι θα τύχει ευρύτερης προσοχής από πολλούς, πλην όμως, ως συνήθως γίνεται, η παραπληροφόρηση και η άγνοια, καραδοκούν.
Ας δούμε πως έχουν τα πράγματα στο δίκαιό μας.
Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα εφαρμόζεται ο Νόμος 927/1979.
Ποιος είναι ο Νόμος 927/1979; Είναι ο νόμος με τον οποίο η Ελληνική Πολιτεία εφήρμοσε στο ελληνικό δίκαιο, την υπ’ αριθ. 9464 Διεθνή Σύμβαση, η οποία συνήφθη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ στις 07.03.1966 στην Νέα Υόρκη, ακολουθώντας τον οδό που χάραξε το ψήφισμα 1904/XVIII της Γενικής Συνέλευσης, και υιοθετήθηκε από την Γενική Συνέλευση με το ψήφισμα 2106/ΧΧ στις 21.12.1965 και την οποία πρωτογενώς κύρωσε η χώρα μας, με το Ν.Δ. 494/1970 «Περί κυρώσεως της διεθνούς συμβάσεως περί καταργήσεως πάσης μορφής φυλετικών διακρίσεων», εν μέσω δικτατορίας παρακαλώ. Κρατήστε το γιατί έχει ενδιαφέρον για πιο μετά…
Μάλιστα με το Άρθρο 24 Ν. 1419/1984 αργότερα ορίστηκε ότι όπου στο Ν. 927/1979 “περί κολασμού πράξεων ή ενεργειών αποσκοπουσών εις φυλετικάς διακρίσεις” αναφέρεται η φυλετική ή εθνική καταγωγή, προστίθεται και η περίπτωση του θρησκεύματος.
Καταρχήν λοιπόν, τα κράτη που υπέγραψαν τη Διεθνή Σύμβαση, συμφώνησαν να απαγορεύσουν τις φυλετικές και εθνικές διακρίσεις στις σχέσεις τους με τους πολίτες τους ή τους κατοίκους της επικράτειάς τους.
Ως φυλετική τώρα διάκριση, κατά την Σύμβαση (αρ. 1 παρ. 1) νοείται «πάσα διάκριση, εξαίρεση, παρεμπόδιση ή προτίμηση βασιζόμενη επί της φυλής, του χρώματος, της καταγωγής ή της εθνικής ή εθνολογικής [ethnic] προελεύσεως». Κατανοητό νομίζω.
Εμείς κυρώσαμε την εν λόγω Διεθνή Συνθήκη με το Ν.Δ. 494/1970 «Περί κυρώσεως της διεθνούς συμβάσεως περί καταργήσεως πάσης μορφής φυλετικών διακρίσεων».
Ταυτόχρονα όμως το Σύνταγμά μας (αρ. 5 παρ. 2 εδ. α΄ Συντάγματος) ήδη προβλέπει ότι
«2. Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο.»
Επομένως ο ορισμός της ως άνω Σύμβασης, τυγχάνει στενότερος του άρ. 5 παρ. 2 εδ. α΄ Συντάγματος.
Το Σύνταγμα μας λοιπόν ήδη προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και συνάμα απαγορεύει, στις σχέσεις κράτους, αφενός και κάθε ανθρώπου εβρισκομένου εν τη ελληνική επικρατεία αφετέρου, τις διακρίσεις λόγω γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων και κατά τούτο, όχι μόνο είναι ήδη εναρμονισμένο με την Σύμβαση, αλλά επεκτείνει την προστασία του σε δικαιώματα τα οποία αρχικώς δεν καλύπτονται από τον ορισμό της Διεθνούς Σύμβασης.
Ωστόσο ενδιαφέρον πολύ παρουσιάζουν οι διατάξεις της Διεθνούς Σύμβασης που περιλαμβάνονται στο άρθρο 4 αυτής. Καθορίζεται κατά κάποιο τρόπο μια διεθνής υποχρέωση των κρατών που τη συνυπογράφουν, να απαγορεύσουν τις εθνικές – φυλετικές διακρίσεις με θετικό τρόπο (νομοθετώντας κυρίως μέσω των Ποινικών τους Νόμων). Δηλαδή υποχρεώνει τα κράτη που την κυρώνουν, να εισάγουν εσωτερικού δικαίου διατάξεις που να καθιερώνουν άμεση ενέργεια αυτής της πρόβλεψης της Συνθήκης και σε τρίτους μεταξύ τους (ιδιωτικές σχέσεις) και όχι μόνο στις δημοσίου χαρακτήρα σχέσεις των κρατών, αφενός και των πολιτών τους ή των κατοίκων της επικράτειάς τους, αφετέρου. Και ενώ πολλά κράτη (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Ιρλανδία, Ιταλία, ΗΒ και βεβαίως οι ΗΠΑ) επιφυλάχθηκαν της διάταξης αυτής, διακηρύσσοντας ότι το επίμαχο άρθρο 4, δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως περιορίζον ή περιγράφον τα βασικά συνταγματικά δικαιώματα που καθορίζονταν στα συντάγματά τους (αναλογικά με το δικό μας άρθρο 5 Συντάγματος), εμείς, όχι μόνο δεν διακηρύξαμε κάτι τέτοιο, αλλά αντιθέτως νομοθετήσαμε και το Ν. 927/1979, με τον οποίο στην ουσία καταστήσαμε κοινό ποινικό αδίκημα την φυλετική ή εθνική διάκριση και στις μεταξύ των κατοίκων ή πολιτών της χώρας, σχέσεις.
Μεγάλη κατάκτηση θα έλεγε κανείς, αν ήδη με το Σύνταγμά μας δεν προβλέπονταν στο άρθρο 25 παρ. 1 ότι «Τα δικαιώματα αυτά [εννοεί τα ατομικά δικαιώματα, περιλαμβανομένου και του δικαιώματος του άρθρου 5 παρ. 2 εδ. α΄] ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Δηλαδή το Σύνταγμα μας ήδη επιβάλει το σεβασμό των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όχι μόνο στις σχέσεις Κράτους και Πολίτη αλλά και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών.
Με βάση όλα α παραπάνω αναρωτιέται κανείς επί ποιου θέματος έρχεται σήμερα να νομοθετήσει το Υπουργείο; Τι ακριβώς θέλει να εξυπηρετήσει;
Το νέο πόνημα του Υπουργείου Δικαιοσύνης φέρεται ότι ενσωματώνει στο εθνικό δίκαιο την Απόφαση-Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 και την από 7 Μαρτίου 1966 Διεθνή Σύμβαση «περί καταργήσεως πάσης μορφής φυλετικών διακρίσεων» που κυρώθηκε με το Ν.Δ. 494/1970.
Καταρχήν ενδιαφέρουσα είναι η πρεμούρα να ενσωματωθεί στο Εθνικό Δίκαιο μια Απόφαση, που στον νομικό κόσμο δεν παράγει δεσμευτικότητα για τα κράτη μέλη ανάλογης της Οδηγίας. Δεν ενσωματώνουμε Οδηγία και πολύ περισσότερο, Ευρωπαϊκό Κανονισμό, αλλά απλή Απόφαση. Τη στιγμή που εκκρεμεί από μέρους της Ελλάδας η ενσωμάτωση δεκάδων κρίσιμων Οδηγιών και Κανονισμών, για τις οποίες συρόμαστε στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια, είναι το λιγότερο παράξενο, να επιδεικνύει η πολιτεία μας τόση σπουδή για μια απλή Απόφαση. Και εν πάσει περιπτώσει, πως η Ελληνική Πολιτεία δεν εξετάζει με καλύτερη ματιά το περιεχόμενο αυτής της Απόφασης, ιδωμένο και με τους οφθαλμούς του στενού εθνικού συμφέροντος; Ψιλά γράμματα θα μου πείτε, αλλά κατωτέρω υπάρχουν κάποια ενδιαφέροντα σημεία για προβληματισμό.
Για τη δε Διεθνή Σύμβαση τα είπαμε. Ωστόσο η απορία είναι εύλογη για το πώς γίνεται, εν έτει 2011, το νέο Νομοσχέδιο να ισχυρίζεται ότι ενσωματώνει μια Διεθνή Σύμβαση, ενώ ήδη με το Ν.Δ. 494/1970 «Περί κυρώσεως της διεθνούς συμβάσεως περί καταργήσεως πάσης μορφής φυλετικών διακρίσεων» και ήδη με τον Ν. 927/1979, αυτή η Διεθνής Συνθήκη έχει εδώ και 40 περίπου χρόνια όχι μόνο ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο, αλλά παράγει και άμεση τρινενέργεια στις ιδιωτικές σχέσεις και όχι μόνο στις σχέσεις κράτους – πολίτη ή κατοίκου, άσχετο αν το Σύνταγμα της Ελλάδος, ήδη από το 1975 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, παρέχει επαρκή και άμεση προστασία. Περίεργο και αυτό ίσως…
Διαβάζοντας τώρα το σχέδιο Νόμου, κανείς θα εκπλαγεί. Ωραίοι νεολογισμοί και έννοιες περίεργες.
Ας πάρουμε το άρθρο 2 του Σχεδίου Νόμου.
Στο Άρθρο 2 τώρα του Νομοσχεδίου εισάγεται η έννοια της «εχθροπάθειας» όπου ο νομοθέτης τη νοεί αναφερόμενη τόσο στην καλλιέργεια όσο και στην εξωτερίκευση αισθημάτων μίσους και αντιπαλότητας.
Προσπαθώ να εντοπίσω στην Διεθνή Σύμβαση και στην ως άνω Απόφαση-Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 την οποία ενσωματώνει το εν λόγω Νομοσχέδιο, την έννοια της εχθροπάθειας, αλλά ματαιοπονώ. Απλά δεν υπάρχει.
Δεν θα σας κουράσω με το να σας αναφέρω τα εν λόγω άρθρα αναλυτικά. Μια έρευνα του καθενός ή της καθεμιάς σας στο διαδίκτυο μπορεί να σας διαφωτίσει. Εκεί όμως που θα σταθώ λίγο είναι στο γεγονός ότι μια προσεκτική ματιά του Σχεδίου Νόμου αφενός και της Απόφασης-Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 και της Διεθνούς Σύμβασης του 1966 αφετέρου, θα σας καταδείξει, χωρίς να είστε ειδικός, μια διαφορά στην λεκτική αποτύπωση του ελληνικού Νομοθετήματος. Θα αισθανθείτε ότι ο Έλληνας νομοθέτης προχωρά πιο πέρα από το γράμμα της σχετικής Απόφασης ή της Διεθνούς Σύμβασης.
Αυτό όμως που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι η διαστροφή των εννοιών.
Πάρετε για παράδειγμα την έννοια της «γενεαλογικής καταβολής», όπως περιγράφεται στο άρθρο 1 παρ. 1 α) της Απόφασης. Πως την ενσωματώνει ο Έλληνας Νομοθέτης; Κρατηθείτε … «γενετήσιο προσανατολισμό»… Σας φαίνεται διαφορετικό; Είναι! Η μια έννοια περιγράφει γενεαλογικά χαρακτηριστικά, η άλλη σεξουαλικές προτιμήσεις και ιδιαιτερότητες.
Επίσης η Απόφαση εισάγει την έννοια της «εθνοτικής καταγωγής» και ο Έλληνας νομοθέτης σπεύδει να την υιοθετήσει. Γιατί; Ποια η διαφορά της εθνικής από την εθνοτική καταγωγή και πως ο νομοθέτης έρχεται να υπογραμμίσει αυτή τη διάκριση στην Ελλάδα; Ποιοι π.χ. είναι αυτοί που έχουν διαφορετική «εθνοτική» καταγωγή σε σχέση με τους Έλληνες; Μήπως η εθνοτική καταγωγή αναφέρεται στις μειονότητες και ποιες είναι οι εθνοτικές μειονότητες στην Ελλάδα, δεδομένου ότι το επίσημο κράτος αναγνωρίζει, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, μια μειονότητα στην Ελλάδα και αυτή δεν είναι «εθνοτική», αλλά «θρησκευτική»; Έχουν κάτι άλλο στο μυαλό τους; Μπορεί.
Δείτε επίσης τις διατάξεις για τη Θρησκεία. Στην Απόφαση Απόφαση-Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 ορίζεται στο Προοίμιο ότι «Ο όρος «θρησκεία» θα πρέπει να νοηθεί ως αναφερόμενος γενικά σε πρόσωπα τα οποία προσδιορίζονται βάσει θρησκευτικής πίστης ή πεποιθήσεων» ενώ στο Άρθρο 1 παρ. 3 ορίζεται ότι «Για τους σκοπούς της παραγράφου 1, η αναφορά στη θρησκεία θεωρείται ότι καλύπτει, τουλάχιστον, συμπεριφορά η οποία συνιστά πρόσχημα για να κατευθύνονται οι πράξεις κατά ομάδας προσώπων ή μέλους τέτοιας ομάδας που προσδιορίζεται βάσει φυλής, χρώματος, γενεαλογικών καταβολών, ή εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής». Τι λέει το Σχέδιο Νόμου στους Ορισμούς του; Ότι «ο όρος πρέπει να νοηθεί ως αναφερόμενος γενικά σε πρόσωπα τα οποία προσδιορίζονται βάσει θρησκευτικής πίστης ή άλλων περί την πίστη πεποιθήσεων» και μάλιστα η Αιτιολογική Έκθεση μας λέει ρητά, ότι ο ορισμός είναι επίτηδες τόσο ευρύς, ώστε να περιλαμβάνει και την αθεΐα. Κορυφαίο; Έχει και άλλο…
Οι έννοιες των πράξεων ή ενεργειών δυναμένες να προκαλέσουν διακρίσεις, μίσος ή βία όπως ορίζονται στον Ν. 927/1979, ή οι έννοιες της δημόσιας υποκίνησης βίας ή μίσους ή της δημόσιας επιδοκιμασίας, ή άρνησης ή χονδροειδούς υποτίμησης εγκλημάτων πολέμου ή εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, που εισάγει η Απόφαση-Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008, μεταβάλλονται σε έννοιες όπως, πρόκληση ή διέγερση σε βιαιοπραγία ή εχθροπάθεια, ή εγκωμιασμός ή άρνηση ή εκμηδένιση της σημασίας εγκλημάτων γενοκτονίας ή εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Δεν σας παραξενεύουν οι νεολογισμοί; Η αιτιολογική έκθεση τους βρίσκει λογικούς και μάλιστα συνήθεις και νομικά επαρκώς ορισμένους. Λέτε;
Η Απόφαση-Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 αναφέρει ότι η τέλεση πράξης που αναφέρεται στο στοιχείο α) (δηλαδή η δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους που στρέφεται κατά ομάδας προσώπων ή μέλους ομάδας, που προσδιορίζεται βάσει της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών ή της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής) με δημόσια διάδοση ή διανομή φυλλαδίων, εικόνων ή άλλου υλικού, θα πρέπει να τιμωρείται επίσης. Τι λέτε να έκαναν τα δικά μας ξεφτέρια, ε; Ερμήνευσαν ότι αυτή η περίπτωση καταλαμβάνει ειδικά και το διαδίκτυο και την ηλεκτρονική ανταλλαγή ιδεών ή απόψεων, εισάγοντας μάλιστα και ειδικό άρθρο (άρθρο 5) σύμφωνα με το οποίο «Για τη μέσω του διαδικτύου τέλεση των εγκλημάτων του παρόντος νόμου απαιτείται: α) ο δράστης να είναι σωματικώς παρών στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το αν για τη πράξη του χρησιμοποιεί υλικό που φιλοξενείται σε σύστημα πληροφορικής στην Ελλάδα, ή β) το υλικό που χρησιμοποιεί ο δράστης να φιλοξενείται σε σύστημα πληροφορικής που βρίσκεται στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από το αν αυτός είναι σωματικώς παρών στην Ελλάδα». Και πως θα αποδεικνύεται αυτό; Θα υπάρχει ηλεκτρονική παρακολούθηση των ινχών μας; Και αν ναι ποιος θα την αναλάβει; Τρικυμία εν κρανίω.
Αλλά τίποτα δεν είναι τυχαίο. Μας το λένε άλλωστε ευθέως. Όπως μας πληροφορεί η αιτιολογική έκθεση του Νομοσχεδίου, ο παρόν Νόμος 927/1979 όπως ισχύει έχει εφαρμοστεί ελάχιστα και κρίνεται «ανεπαρκής» ενόψει των σοβαρών προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας και την μετάβασή της σε μια πολύ – πολιτισμική κοινωνία, με αποτέλεσμα να θεωρείται επιβεβλημένη η εισαγωγή ενός σύγχρονου και αποτελεσματικότερου νομοθετήματος (άρθρο 3 Αιτιολογικής Έκθεσης). Για να δικαιολογήσουν λοιπόν τις πραγματικές βλέψεις και σκοπούς τους, σε πλήρη εναρμόνιση με τον Νόμο για την Ιθαγένεια και την ολοκλήρωση της αποδόμησης της κοινωνικής και εθνικής συνοχής αυτού του Έθνους, σήμερα εισάγουν ένα κακέκτυπο της Απόφασης-Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 προκειμένου να ποινικοποιήσουν κάθε διαμαρτυρία ή κάθε διαφορετική φωνή.
Και μην εκπλαγείτε αν σας πουν πιο μετά ότι εν πάσει περιπτώσει, ο νόμος δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να εξειδικεύει τη Διεθνή Συνθήκη του 1966 και την σχετική ευρωπαική Απόφαση και μιας και αναφέρεται σε διεθνή κείμενα, τα οποία η Ελλάδα έχει αποδεχθεί, βάσει και του Συντάγματος υπερισχύουν στην εσωτερική έννομη τάξη.
Θυμίστε τους ότι κάθε επικυρωμένη διεθνής σύμβαση (και όχι απλής ευρωπαικής Απόφασης) υπερισχύει κατ’ άρ. 28 παρ. 1 Συντ. μόνο κάθε αντιθέτου διατάξεως νόμου∙ όχι όμως και κάθε αντίθετης διάταξης του Συντάγματος. Η διεθνής σύμβαση ερμηνεύεται σύμφωνα με το Σύνταγμα και όχι αντιστρόφως. Αν το γράμμα και το πνεύμα της σύμβασης δεν συνάδει με το Σύνταγμα, μαντέψτε ποιος χάνει… Και το Σύνταγμά μας δεν προστατεύει μόνο τα ανθρώπινα δικαιώματα όπως περιγράψαμε και παραπάνω αλλά και τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα της ελευθερίας λόγου, γνώμης, συνάθροισης και ιδεών. Άλλωστε η ίδια η Απόφαση ορίζει στο άρθρο 7 αυτής ότι :
«1. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν συνεπάγεται μεταβολή της υποχρέωσης σεβασμού θεμελιωδών δικαιωμάτων και θεμελιωδών νομικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι, όπως κατοχυρώνονται στο άρθρο 6 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. 2. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν συνεπάγεται υποχρέωση των κρατών μελών να λαμβάνουν μέτρα που αντιβαίνουν προς τις θεμελιώδεις αρχές τους σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και την ελευθερία της έκφρασης, ιδίως την ελευθερία του τύπου και την ελευθερία της έκφρασης σε άλλα μέσα ενημέρωσης, όπως προκύπτουν από τις συνταγματικές παραδόσεις ή τους κανόνες που διέπουν τα δικαιώματα, τις ευθύνες και τις διαδικαστικές εγγυήσεις για τον τύπο ή άλλα μέσα ενημέρωσης, όταν οι κανόνες αυτοί αναφέρονται στον καθορισμό ή τον περιορισμό της ευθύνης.».
«1. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν συνεπάγεται μεταβολή της υποχρέωσης σεβασμού θεμελιωδών δικαιωμάτων και θεμελιωδών νομικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι, όπως κατοχυρώνονται στο άρθρο 6 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. 2. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν συνεπάγεται υποχρέωση των κρατών μελών να λαμβάνουν μέτρα που αντιβαίνουν προς τις θεμελιώδεις αρχές τους σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και την ελευθερία της έκφρασης, ιδίως την ελευθερία του τύπου και την ελευθερία της έκφρασης σε άλλα μέσα ενημέρωσης, όπως προκύπτουν από τις συνταγματικές παραδόσεις ή τους κανόνες που διέπουν τα δικαιώματα, τις ευθύνες και τις διαδικαστικές εγγυήσεις για τον τύπο ή άλλα μέσα ενημέρωσης, όταν οι κανόνες αυτοί αναφέρονται στον καθορισμό ή τον περιορισμό της ευθύνης.».
Η συνέχεια νομίζω θα παιχθεί επί των δικαστηρίων.
Ierofantis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου