Είναι πια παγκοσμίως γνωστό ότι η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα της εποχής μας κι ευθύνεται για μια σωρεία καταστροφών (ακραίες κλιματικές συνθήκες, πλημμύρες, ξηρασίες, φαινόμενο El Nino) ενώ το λιώσιμο των πάγων των πόλων θα οδηγήσει σε αύξηση της θαλάσσιας στάθμης και τελικά σε αφανισμό όλων των παραθαλάσσιων πόλεων (Ν. Υόρκη, Αθήνα, κ.τ.λ.).
Είναι όμως πράγματι έτσι;
Ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή. Η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας ονομάζεται και «φαινόμενο του θερμοκηπίου». Αυτό το φαινόμενο είναι υπαρκτό και παρά την αρνητική χροιά που έχει αποκτήσει, καθώς προκαλεί συνειρμικά εικόνες επικείμενης καταστροφής, αποτελεί τον κύριο λόγο ύπαρξης μας.
Φαινόμενο του θερμοκηπίου ονομάζεται η φυσική διαδικασία κατά την οποία οι ακτίνες του ηλίου παγιδεύονται και αντανακλώνται στη Γη με τη βοήθεια κάποιων συγκεκριμένων αερίων, όπως το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), όζον (O3), χλωροφθοράνθρακες (CFS), μεθάνιο (CH4). Ένα μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας περνά αναλλοίωτο στην ατμόσφαιρα, φτάνει στην επιφάνεια του εδάφους και ακτινοβολείται σαν μεγάλου μήκους υπέρυθρη ακτινοβολία. Ένα μέρος αυτής απορροφάται από την ατμόσφαιρα, τη θερμαίνει και επανεκπέμπεται στην επιφάνεια του εδάφους. Το φαινόμενο αυτό, που επιτρέπει τη διέλευση της ακτινοβολίας αλλά ταυτόχρονα την εγκλωβίζει, μοιάζει με τη λειτουργία ενός θερμοκηπίου και ο Γάλλος μαθηματικός Fourier το ονόμασε το 1822 «Φαινόμενο Θερμοκηπίου». Αποτελεί μια φυσική διεργασία που εξασφαλίζει στη Γη μια θερμοκρασία επιφάνειας εδάφους γύρω στους 15οC, ενώ η θερμοκρασία θα ήταν -18οC χωρίς αυτό.
Όμως τα τελευταία χρόνια λέγοντας “Φαινόμενο Θερμοκηπίου” δεν αναφερόμαστε στη φυσική διεργασία, αλλά στην έξαρση αυτής, λόγω της ρύπανσης της ατμόσφαιρας από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες (βιομηχανίες, αυτοκίνητα κ.ά.). Οι τελευταίες έχουν αυξήσει σημαντικά τις συγκεντρώσεις των αερίων των κατώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας («αέρια θερμοκηπίου») με αποτέλεσμα την αύξηση της απορροφούμενης ακτινοβολίας και την επακόλουθη θερμοκρασιακή μεταβολή. Υπολογίζεται ότι η μέση θερμοκρασία της Γης έχει αυξηθεί κατά 0,5 με 0,6οC από το 1880, λόγω της έξαρσης του φαινομένου και μέχρι το έτος 2100, εάν δεν ληφθούν μέτρα, η αύξηση της θερμοκρασίας θα είναι από 1,5 έως 4,5οC
Το πρώτο που σκέφτεται κανείς είναι να αναζητήσει αποδείξεις. Τι πιο απλό λοιπόν από το να πάρει τις μέσες ετήσιες θερμοκρασίες από πολλά μέρη της Γης, για τον τελευταίο αιώνα, και να δει αν έχει αυξηθεί ή όχι.
Σύμφωνα με τη θεωρία, η αύξηση της θερμοκρασίας θα ωθήσει σε λιώσιμο των παγετώνων και σε συνακόλουθη αύξηση της στάθμης της θάλασσας. Ας μετρήσουμε λοιπόν τη στάθμη των ωκεανών. Αυξάνεται; Ναι.
Εδώ και 6.000 χρόνια!!
Για την ακρίβεια, αυξάνεται 10-20 πόντους κάθε 100 χρόνια. Βέβαια, τα μοντέλα των υπολογιστών δείχνουν ότι τελευταία η αύξηση γίνεται με γρηγορότερους ρυθμούς. Τα μοντέλα αυτά όμως δεν είναι παρά μοντέλα΄ όχι δεδομένα. Απλώς εκτιμήσεις. Και για να τις δοθεί η πρέπουσα βαρύτητα θα πρέπει να έχουν υψηλό βαθμό αξιοπιστίας, τον οποίο όμως δεν έχουν.
Είναι προφανές ότι η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής οδήγησε και σε αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα. Το αέριο αυτό, όπως είδαμε στην αρχή, είναι από τα πλέον βασικά ώστε να εγκλωβίζει τη θερμότητα στον πλανήτη και να οδηγεί στο, τόσο ευεργετικό για μας, φαινόμενο του θερμοκηπίου. Λογικά όμως, αν αυξηθεί το αέριο αυτό τότε θα αυξηθεί και η εγκλωβιζόμενη θερμότητα. Άρα θα αυξηθεί η θερμοκρασία του πλανήτη. Σωστά; Ίσως ναι.
Πόσο έχει αυξηθεί όμως;
Μελέτησα πολλές ιστοσελίδες και κείμενα ανθρώπων που υποστηρίζουν με πάθος ότι συμβαίνει αύξηση της θερμοκρασίας. Μια χαρακτηριστική ιστοσελίδα είναι η ακόλουθη: http://www.ncdc.noaa.gov/oa/climate/globalwarming.html Καθένα μας αν διαβάσει το κείμενο με καθαρό μυαλό συνειδητοποιεί ότι στην ουσία δεν έχουν καμία σοβαρή απόδειξη για την πεποίθηση τους αυτή και φανερά υποβαθμίζουν, παρόλο που –προς τιμήν τους- αναφέρουν, όλες τις αρνητικές αποδείξεις. Αναφορικά λοιπόν με το ζήτημα του CO2 σημειώνουν ότι, σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο, η συγκέντρωση του CO2 στην ατμόσφαιρα έχει αυξηθεί σημαντικά και αναμένεται μέχρι και να τριπλασιαστεί!!
Εντυπωσιακό νούμερο, σωστά; Είναι αλήθεια ότι ζούμε σε εποχή που δίνουμε βαρύτητα σ’ αυτά που μας εντυπωσιάζουν παρά στην ουσία. Και η ουσία είναι ότι η αύξηση του CO2 από 280 ppmv (parts per million by volume) σε 370 ppmv (προβιομηχανική και μεταβιομηχανική περίοδος) είναι αμελητέα. Αμελητέα. Στα λεγόμενα «αέρια υπεύθυνα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου» ανήκουν και οι υδρατμοί οι οποίοι συμβάλουν κατά 96%. Το CO2 συμβάλει κατά 3% και η ανθρώπινη συμμετοχή είναι 0,05-0,25%. Η αύξηση που έχει προκαλέσει η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι απλώς αμελητέα.
Ας σημειωθεί άλλωστε ότι 50 εκατομμύρια χρόνια πριν, η συγκέντρωση του CO2 ήταν 6 φορές μεγαλύτερη με τη θερμοκρασία μόλις 1,5 βαθμό πιο αυξημένη. Αν πάμε ακόμη πιο πίσω, 440 εκατομμύρια χρόνια, η συγκέντρωση ήταν 18 (!!!) φορές μεγαλύτερη και πάγοι κάλυπταν μεγάλο μέρος της Γης…
4. Αύξηση ακραίων καιρικών φαινομένων.
Δεν υφίσταται. Έτσι απλά. Υπάρχουν δεκάδες έρευνες που το υποστηρίζουν αυτό. Ιδού μερικές:
* Henderson-Sellers, et al., 1997, “Tropical Cyclones and Global Climate Change: a post-IPCC assessment,” Bulletin of the American Meteorological Society 79:9–38.
* C. Nicholls Landsea, et al. “Downward Trend in the Frequency of Intense Atlantic Hurricanes during the past five decades”.
* Geophysical Research Letters 23:527–30. 1996. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη: «Επισταμένη μελέτη των μετεωρολογικών δεδομένων δεν υποστηρίζει αύξηση στη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων σε παγκόσμια κλίμακα».
* IPCC 1995, p. 11. “Overall, there is no evidence that extreme weather events, or climate variability, has increased, in a global sense, throughout the twentieth century . . .” IPCC, Climate Change 1995.
* In the 2001 IPCC report, “No long-term trends evident” for tropical and extratropical storms, and no systematic changes in the “frequency of tornadoes, thunder days, or hail.” Executive summary, p.2. For fuller discussion, see Lomborg, p. 292ff.
Κι η ίδια η ιστοσελίδα των υποστηρικτών του φαινομένου αυτού (υπενθυμίζω http://www.ncdc.noaa.gov/oa/climate/globalwarming.html ) παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να στηρίζουν κάτι τέτοιο. Λέει ωστόσο ότι, σε τοπικό επίπεδο, έχουν υπάρξει φαινόμενα εξαιρετικά ακραίων καιρικών φαινομένων, τα οποία συνήθως συνόδευαν το φαινόμενο El Nino. To El Nino όμως δε συνδέεται με την λεγόμενη παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας (υπάρχει για χιλιάδες χρόνια, ίσως και περισσότερα). Υποστηρίζουν ωστόσο ότι έχει αυξηθεί σε ένταση εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας. Προσωπική εκτίμηση, οι καταστροφές που προκαλεί είναι μεγαλύτερες λόγω υπερπληθυσμού (αν καταστρέψει μια περιοχή που πριν 100 χρόνια ζούσαν 10.000 άνθρωποι και σήμερα ζουν 100.000 είναι προφανές ότι το ίδιο φαινόμενο δίχως να αυξηθεί σε ένταση είχε δέκα φορές περισσότερα θύματα). Συνακόλουθα, τα ΜΜΕ δίνουν εξαιρετικά μεγάλη βαρύτητα στην καταστροφή. Τέλος, κι εδώ είναι το παράξενο, υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι ίσως και οι καταστροφές τελικά να έχουν θετικό αποτέλεσμα: Stanley A. Changnon, 1999: “Impacts of 1997–98 El Nino–Generated Weather in the United States,” Bulletin of the American Meteorological Society 80, no. 9: pp. 1819–28. (“Το καθαρό οικονομικό όφελος ήταν απρόσμενα θετικό… οι άμεσες ζημιές εθνικά ήταν περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ τα κέρδη περίπου 19 δισεκατομμύρια.”.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν και διαμορφώνουν το κλίμα της Γης;
Ας φανταστούμε κάποιον εξωγήινο που έρχεται στη Γη κάπου στα μέσα Δεκέμβρη. Το κρύο τσοχτερό, χιόνια στα ορεινά. Σταδιακά η θερμοκρασία πέφτει όλο και περισσότερο μέχρι που 3 μήνες μετά αρχίζει να αυξάνεται κι 6 μήνες μετά έχει αυξηθεί τόσο πολύ ώστε να νομίζει ότι από περίοδο παγετώνα έχουμε μεταφερθεί σε περίοδο ξηρασίας. Κι ενώ ανήσυχος εκφράζει τους προβληματισμούς του για το μέλλον του πλανήτη εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας, εμείς τον καθησυχάζουμε ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος καθώς δε συμβαίνει τίποτα περισσότερο από μια συνηθισμένη αλλαγή εποχών. Έτσι, η μετάβαση από χαμηλές σε υψηλές θερμοκρασίες και τανάπαλιν, είναι ένα καθόλα συνηθισμένο φαινόμενο που θα τρόμαζε μόνο όποιον δε γνωρίζει γι αυτή την κυκλική δομή των εποχών.
Μήπως λοιπόν το ίδιο συμβαίνει και με το παγκόσμιο κλίμα σε επίπεδο όχι δεκαετιών αλλά χιλειτηρίδων; Μήπως, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουμε περιόδους χαμηλής θερμοκρασίας που εναλλάσσονται με περιόδους υψηλής; Τι είναι όμως αυτό που καθορίζει το κλίμα και το οδηγεί πότε σε υψηλές και πότε σε χαμηλές θερμοκρασίες; Διάφορες ερμηνείες έχουν δοθεί. Σε τοπικό επίπεδο, σίγουρα επηρεάζεται από φαινόμενα όπως η έκρηξη ενός ηφαιστείου. Ευρύτερα, δείχνει να επηρεάζεται από παράγοντες όπως τα θερμά/ψυχρά ρεύματα των ωκεανών και το επίπεδο αλμύρας τους καθώς και από την ακτινοβολία του ήλιου με κύκλους διάρκειας από 10 έως 11,5 έτη. Νεότερες έρευνες ωστόσο καταδεικνύουν έναν ακόμα παράγοντα, ίσως το σημαντικότερο: Την κοσμική ακτινοβολία!
Μοιάζει παράξενο αφού η ενέργεια που έρχεται μέσω της κοσμικής ακτινοβολίας είναι σαφώς μικρότερη αυτής που έρχεται μέσω της ηλιακής ακτινοβολίας. Το μυστικό όμως βρίσκεται στα σύννεφα. Όσο περισσότερα σύννεφα έχουμε τόσο περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία εμποδίζεται να φτάσει στον πλανήτη. Κι είναι οι κοσμικές ακτίνες που καθορίζουν το σχηματισμό νεφών γιατί ιονίζουν τα μόρια του αέρα οδηγώντας τα σε συμπύκνωση και δημιουργία συννέφων. Σ’ αυτή την ανακάλυψη προέβησαν οι Δανοί επιστήμονες H. Svensmark ? Οι ΗΠΑ θα είχαν απώλειες 400 δις. $. Το ΑΕΠ Δυτ. Ευρώπης και Ιαπωνίας θα μειωνόταν 0,5% μέχρι το 2050, Ανατολικής Ευρώπης 3% και Ρωσίας 3,4%. Τα καύσιμα δε θα τα παίρναμε με δελτίο όπως στον 2ο Π.Π. Σε επίπεδο θερμοκρασίας θα κερδίζαμε 7 χρόνια καθώς, σύμφωνα με τις προβλέψεις των υπέρμαχων της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας, η αύξηση που αναμένεται να υπάρξει δίχως τη συμφωνία του Κυότο το 2094 θα εμφανιστεί, αν υπογραφεί η συμφωνία, το 2100.
Προπαγάνδα του τρόμου:
Όποιο περιοδικό κι αν διαβάσει κανείς, ανατριχιάζει με τις δυσοίωνες προβλέψεις αναφορικά με το λιώσιμο των πάγων και τις ανυπολόγιστες καταστροφές που έπονται. Στις 10.10.91 οι New York Times προέβλεψαν ότι έως το 2000 η αύξηση της στάθμης των ωκεανών θα προκαλούσε τη μετανάστευση εκατομμυρίων ανθρώπων -η φτώχεια, η ανεργία και οι πόλεμοι πράγματι το προκάλεσαν, η στάθμη του ωκεανού όχι. Άλλωστε, φαίνεται πώς σε θερμές περιόδους είναι μεγαλύτερο το ποσό του νερού που εξατμίζεται κι επιστρέφει σαν χιόνι στην Αρκτική απ’ αυτό που ρέει στη θάλασσα εξαιτίας του λιώσιμου των πάγων. Αυτό το δεδομένο όμως συνηθίζεται να παραλείπεται από τα σχετικά ρεπορτάζ.
Να σημειωθεί δε, αυτό που αναφέρθηκε και νωρίτερα, ότι τα ΜΜΕ οργιάζουν σε κάθε φυσική καταστροφή δίνοντας την εντύπωση ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα αυξάνονται ενώ στην πραγματικότητα μειώνονται.
Ακτιβισμός των πλουσίων:
Η απαγόρευση των CFC με στόχο την προστασία του στρώματος του όζοντος. Πράγματι, το CFC καταστρέφει το όζον. Όμως, δεν έπαυε να είναι ένα φθηνό αέριο για τη λειτουργία των ψυγείων. Με την απαγόρευση του όμως εκατομμύρια Αφρικανοί πέθαναν γιατί δε μπορούσαν πια να διατηρήσουν το φαγητό τους.
Ακτιβισμός ανόητος:
Η απαγόρευση του DDT στο όνομα της ασφάλειας. Αρκεί κάποιο προϊόν να κατηγορηθεί για καρκινογένεση κι μεμιας θεωρείται καρκινογενές δίχως περαιτέρω έρευνα. Κι όμως: το DDT ήταν μια εξαιρετικά επιτυχημένη προστασία έναντι των κουνουπιών. Με την απαγόρευσή του, 2 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από μαλάρια, κυρίως παιδιά. Συνολικά, πάνω από 50 εκατομμύρια θάνατοι θα είχαν αποφευχθεί αν δεν είχε απαγορευθεί.
Κι όσο για την περιβόητη καρκινογένεση; Η επιτροπή Sweeney , στις 25 Απριλίου 1972, έγραψε: Το DDT ΔΕΝ είναι καρκινογενές στον άνθρωπο. Ο Ruckelshaus το απαγόρευσε 2 μήνες αργότερα με το αιτιολογικό ότι είναι καρκινογενές. Να υποθέσουμε απλώς ότι δε διάβασε την έκθεση; Ήταν μάλιστα τόσο ασφαλές ώστε κάποιοι άνθρωποι το έτρωγαν για 2 χρόνια στα πλαίσια ενός πειράματος δίχως να πάθουν το παραμικρό. (Hayes, 1969.) Η ειρωνεία είναι ότι αντικαταστάθηκε με παραθείο το οποίο είναι εξαιρετικά τοξικό. Πολλοί εργάτες πέθαναν μέχρι να μάθουν να χειρίζονται το τοξικό αυτό προϊόν.
(John Noble Wilford, “Deaths from DDT Successor Stir Concern,” New York Times, 21 August 1970, p. 1; Wildavsky, 1996, p. 73).
Έχουμε μήπως νέα Εποχή Πάγου;
κάθε Εποχή Πάγου κρατάει περίπου 100.000 χρόνια η οποία διακόπτεται από εποχές Μέσω-παγετώνων (Interglacials) που διαρκούν 10.000 χρόνια (σήμερα βρισκόμαστε σε μια τέτοια περίοδο κι ήδη έχουμε ξεπεράσει το μέσο όρο κατά 500 χρόνια….
Η εποχή πάγου ξεκινά πάντα από το βορά. Οι παγετώνες της Αλάσκας, Σκανδιναβίας, Γροιλανδίας και Καναδά δε λιώνουν ποτέ. Κι όπως είδαμε, τυχαίνει η κοσμική ακτινοβολία να αυξάνεται προκαλώντας έτσι αύξηση των νεφών και μείωση της θερμοκρασίας. Ο όγκος των πάγων σταδιακά αυξάνεται κι έπειτα, λόγω της αυξημένης αντανακλαστικότητας των πάγων αλλά και για λόγους που δεν είναι απόλυτα διευκρινισμένοι, το φαινόμενο αυτοτροφοδείται. Οι παγετώνες αυξάνουν σε μήκος και πάχος και κατεβαίνουν όλο και πιο νότια. Ο τελευταίος παγετώνας κάλυπτε τις ΗΠΑ μέχρι το Τέξας με πάγο πάχους 3 χιλιομέτρων.
Ο σημερινός ηλιακός κύκλος ακτινοβολίας είναι πιο αδύναμος από τους προηγούμενους και 2 επόμενοι θα είναι ακόμα πιο αδύναμοι, μειώνοντας έτσι το ποσό ηλιακής ακτινοβολίας που εκπέμπεται στη Γη (μειώνοντας αντίστοιχα τη θερμοκρασία). Το ελάχιστο σημείο θα το φτάσουμε κάπου το 2020. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μέση ετήσια θερμοκρασία στο Irkutsk, η οποία συσχετίζεται πολύ καλά με τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία, έφτασε το μέγιστο σημείο της το 1997, στους 2,3 βαθμούς Κελσίου. Έκτοτε πέφτει συνεχώς, και το 2000 ήταν μόλις 0,4.
Τέλος, ας παρατηρήσουμε το βουνό Rainier στην Τακόμα, Ουάσινγκτον, ΗΠΑ. Έχει 26 παγετώνες οι οποίοι από το 1800 μέχρι τα μέσα το 20ου αιώνα είχαν υποχωρήσει κατά 1 χιλιόμετρο. Από το 1931 ωστόσο άρχισαν να γίνονται ακριβείς μετρήσεις κι ανακάλυψαν ότι έκτοτε ο παγετώνας έχει άρχισε να αυξάνεται σημαντικά σε μέγεθος (αυξήθηκε 50% από 1931-1945 κι άλλα 17 μέτρα από 1994-1997) και να προχωρά. Ο Sauers, συνταξιούχος γεωλόγος που μελετούσε αυτόν και άλλους παγετώνες κατά τη διάρκεια της καριέρας του λέει πώς θα πρέπει να ετοιμαζόμαστε για μια καινούργια εποχή πάγου.
Ίσως και να έχει δίκιο…
Γιάννης Κουρουτσαλάκης
Ψυχολόγος - Πληροφορικός
Πηγή
ΕΙΣΤΕ ΟΤΙ ΠΙΟ ΑΛΗΘΙΝΟ ΥΠΑΡΧΕΙ, ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΕΤΣΙ.
ΑπάντησηΔιαγραφή