Παρά τα όσα ακούγονται από αυτούς που αντιτίθενται σε μια στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, η χώρα αυτή κάθε άλλο παρά περιφερειακή είναι όσον αφορά στο παγκόσμιο σύστημα.
Η Λιβύη έχει ακτογραμμή μήκους 1.800 χιλιομέτρων στη Μεσόγειο, και παράγει το 2% του παγκόσμιου πετρελαίου, το 85% του οποίου καταλήγει στην Ευρώπη.
Αρκετοί σημαίνοντες Αμερικανοί υποστηρίζουν πως οι ΗΠΑ δεν θα πρέπει να εμπλακούν, αφού η Λιβύη δεν αποτελεί μέρος των ζωτικών τους συμφερόντων. Μια μικρή όμως ιστορική αναδρομή, μας δείχνει ξεκάθαρα πως η Βρετανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ρωσία, ο ΟΗΕ, και οι ΗΠΑ, είχαν σημαντική εμπλοκή στη Λιβύη, ακόμη και πριν ανακαλυφτεί το πετρέλαιο της το 1959.
Η Αμερική έχει μεγάλο συμφέρον στο να μη καταντήσει η Λιβύη ανεξέλεγκτο κράτος, και να μη περιπέσει σε κατάσταση εμφύλιου πολέμου. Αν κυριαρχήσει ο Καντάφι, ή αν κοπεί στα δυο η χώρα, τα αμερικανικά συμφέροντα στη περιοχή θα πληγούν ανεπανόρθωτα.
Η Λιβύη είναι σημαντική εξαιτίας της γεωγραφικής της τοποθεσίας. Όποιος την ελέγχει, ελέγχει την Αίγυπτο και τη Μεσόγειο. Μέρος της αμερικανικής πολιτικής εδώ και χρόνια είναι η προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η δυνατότητα αποσταθεροποίησης της γειτονικής στη Λιβύη περιοχή από διάφορες δυνάμεις (ΕΣΣΔ, Καντάφι, Αλ Κάιντα, κλπ).
Μέχρι που ανακαλύφθηκε το πετρέλαιο στα εδάφη της, η Λιβύη ζούσε ουσιαστικά από τα χρήματα που πλήρωναν οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί προκειμένου να διατηρούν αεροπορικές βάσεις. Στη συνέχεια, όλες οι προσπάθειες τους επικεντρώθηκαν στο να μη καταστεί η χώρα αντί-Δυτική. Κάτι που δεν αποφεύχθηκε.
Ακόμη και στη διάρκεια της δεκαετίας του `70, που ο Καντάφι υποστήριζε κάθε περιθωριακό και μη επαναστατικό κίνημα του πλανήτη, οι Αμερικανοί δεκαπλασίασαν τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Λιβύη, ενώ τετραπλασιάστηκαν οι εξαγωγές τους προς αυτήν. Σε όλη τη διάρκεια, ο Καντάφι χρησιμοποιούσε τα κέρδη του αυτά για να υπονομεύει τα αμερικανικά συμφέροντα στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή.
Έχοντας πειστεί πως ο Καντάφι πρέπει να φύγει, ο πρόεδρος Reagan έκανε τα πάντα, αποκαλώντας τον Λίβυο ηγέτη μέχρι και «λυσσασμένο σκύλο». Οι προσπάθειες της Αμερικής απέβησαν άκαρπες. Στη συνέχεια, και με τη βοήθεια των Ευρωπαίων της επιβλήθησαν διάφορες κυρώσεις.
Από το 1999 και μετά, εξαιτίας της παρακμής της βιομηχανίας πετρελαίου του και τα μειωμένα έσοδα, ο Καντάφι έκανε υπεράνθρωπες προσπάθειες να επανενταχτεί στη διεθνή κοινότητα, και τα κατάφερε.
Σήμερα, η Δύση αποφάσισε να επέμβει έχοντας δυο στόχους: Να ανατραπεί ο Καντάφι, και να έχουν τον πρώτο λόγο οι Λίβυοι στη ζωή τους και στο πολιτικό τους σύστημα. Αν κερδίσει ο Καντάφι, κανένα μέτρο του ΟΗΕ δεν θα έχει αποτέλεσμα. Είναι διάσημος για το γεγονός ότι δεν τον ενδιαφέρει καθόλου η παγκόσμια κοινή γνώμη.
Βασικός παράγοντας στην όλη υπόθεση είναι το πετρέλαιο. Και το πετρέλαιο της Λιβύης είναι αναντικατάστατο για αρκετούς λόγους: Την εγγύτητά του στην Ευρώπη, την εύκολη άντλησή του, και τη ποιότητά του. Πολλά διυλιστήρια στην Ιταλία και αλλού είναι ρυθμισμένα να επεξεργάζονται το ιδιαίτερης ποιότητας αργό πετρέλαιο της Λιβύης, και δύσκολα θα μπορούσαν να αλλάξουν και να προσαρμόσουν τις εργασίες τους στο πετρέλαιο της Σ. Αραβίας, αν χρειάζονταν.
Από το 2003 και μετά, πολλές Δυτικές εταιρίες έσπευσαν στη Λιβύη. Οι Repsol, Wintershall, Total, Eni, OMV, Shell, the Oasis Group, Chevron, Marathon, ExxonMobil, και η BP μπήκαν στο παιχνίδι ή εντατικοποίησαν τη συμμετοχή τους. Όσες από αυτές διατηρούσαν πολιτικές σχέσεις με το καθεστώς τα πήγαν πολύ καλά. Και όλες έχουν σημαντικό συμφέρον στο να μη χάσουν τις επενδύσεις τους στους Κινέζους ή σε άλλους, αν τυχόν διαρραγούν και πάλι οι σχέσεις της Λιβύης με τη Δύση.
Η Ευρώπη έχει πολλά να χάσει αν μειωθεί η λιβυκή παραγωγή, ή αν μειωθούν οι μελλοντικές επενδύσεις. Οτιδήποτε από τα παραπάνω θα είχε σημαντικές επιπτώσεις στη παγκόσμια οικονομία, αλλά και στο λαό της χώρας.
Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα είναι η παράνομη μετανάστευση. Από το 1990 και εντεύθεν, και προκειμένου να μην είναι απομονωμένος διεθνώς, ο Καντάφι επέτρεψε την είσοδο Αφρικανών στη χώρα του χωρίς βίζα. Εξαιτίας των αντιδράσεων του λαού του, αλλά και της ανεργίας, πολλοί από αυτούς πέρασαν στην Ευρώπη. Από το 2008, η συμφωνία Λιβύης-Ιταλίας μείωσε κατά πολύ τον αριθμό των λαθρομεταναστών. Αν αυτό αλλάξει, θα ξαναδούμε πλημμύρα λαθρομεταναστών στην Ευρώπη. Αν αποφασίσει και πάλι ο Καντάφι να αντιτεθεί στη Δύση, θα χρησιμοποιήσει το ζήτημα αυτό ως ένα ισχυρό όπλο πίεσης εναντίον των Ευρωπαίων.
Σε σχέση με το πλούτο (από το πετρέλαιο) που διαθέτει, η Λιβύη παραμένει υπανάπτυκτη. Ένας λόγος είναι τα οικονομικά πειράματα στη δεκαετία του 1980 από πλευράς Καντάφι, και ένας άλλος τα μέτρα και οι κυρώσεις του ΟΗΕ στη διάρκεια των `90ς. Παρά το υψηλό για την Αφρική κατά κεφαλή εισόδημα, τα επίπεδα της εκπαίδευσης αλλά και οι συνθήκες ζωής στη Λιβύη, θυμίζουν πολύ τις υποσαχάριες αφρικανικές χώρες. Μόνο το τελευταίο διάστημα η οικογένεια Καντάφι αποφάσισε να προχωρήσει σε επενδύσεις στις υποδομές.
Αν η Λιβύη γίνει μια ακόμη αποτυχημένη χώρα, οι επιχειρήσεις της Δύσης θα υποστούν ζημιές, αποκλειόμενες από μελλοντικά συμβόλαια. Μόνο κάποιες χώρες όπως η Κίνα και η Τουρκία, που γενικά αδιαφορούν για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη διαφθορά, θα βγουν κερδισμένες.
Στη Δύση δεν συμφέρει μια μακροχρόνια εμπλοκή στη Λιβύη, ούτε ένας εμφύλιος πόλεμος. Όπως δεν την συμφέρει μια επιστροφή στο καθεστώς της δεκαετίας του 1990, όπου η χώρα είχε απομονωθεί από τη διεθνή κοινότητα, καθιστώντας την πηγή δυσλειτουργίας, αποσταθεροποίησης, και εκτροφείο ισλαμικού εξτρεμισμού. Η Λιβύη παραείναι μεγάλη για να της επιτραπεί να αποτύχει.
Foreign Policy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου