Ο παγκόσμιος πόλεμος των μυστικών υπηρεσιών

Οι επιχειρήσεις που έμειναν στην ιστορία του παρασκηνίου: από τον Κόλπο των Χοίρων ως το Εντεμπε...

«Οι μυστικές υπηρεσίες δεν εργάζονται εναντίον άλλων χωρών αλλά εναντίον των μυστικών υπηρεσιών άλλων χωρών». Η «διευκρίνιση» του εκπροσώπου της ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αντικατασκοπίας FSK λίγο μετά τη σύλληψη του διπλού πράκτορα Ολντριτζ Εϊμς τον Μάρτιο του 1994 περικλείει το νόημα του «αγνώστου πολέμου» των πάσης φύσεως και προελεύσεως πρακτόρων.
Οι σιωπηλές «εχθροπραξίες» της CIA, της KGB, της Μοσάντ, της Στάζι, της Μ15, των αόρατων προπομπών σημαντικών πολιτικών και όχι μόνο ενεργειών. Ο «μικρόκοσμος» των μυστικών υπηρεσιών από τον οποίο δημιουργείται πολλές φορές ο «μεγάλος κόσμος» του πολιτικού προσκηνίου και της διπλωματίας.Τα επιτεύγματα ή τα παροιμιώδη σφάλματα των ανθρώπων της σκιάς που έχουν δημιουργήσει μια άλλη παγκόσμια ιστορία, ένα διεθνή «μύθο» για τη δράση τους και τις συνέπειες από αυτές...
Η επιχείρηση της Μοσάντ...
Η αρχή της μεγάλης «φιλίας» των κυβερνήσεων αλλά και της συνεργασίας των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ και της Κένυας, που επιβεβαιώθηκε... θριαμβευτικά με την υπόθεση Οτσαλάν, πραγματοποιείται το Σάββατο 27 Ιουνίου 1976. Τότε ξεκινά μια αεροπειρατεία της οποίας η κατάληξη θεωρήθηκε ένα εθνικό επίτευγμα του Ισραήλ. Η επιχείρηση του Εντεμπε, το μεγάλο «καμάρι» των ισραηλινών στρατιωτικών και της Μοσάντ, ως μια διεθνής επιβεβαίωση της ισχύος του κράτους αυτού. Μετά τη σύλληψη και απαγωγή του Αδόλφου Αϊχμαν, το 1960, στην Αργεντινή, το ορόσημο δράσης της Μοσάντ.
Έξι αεροπειρατές που δηλώνουν μέλη του Ριζοσπαστικού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης καταλαμβάνουν το Τζάμπο της «Air France» που εκτελεί την πτήση Τελ Αβίβ-Παρίσι, με ενδιάμεσο σταθμό μάλιστα την Αθήνα. Οι όμηροι είναι 246 και ανάμεσα σε αυτούς 10 Ελληνες. Οι παλαιστίνιοι κομάντος ζητούν την απελευθέρωση 53 κρατουμένων από το Ισραήλ, τη Δυτική Γερμανία, την Κένυα, την Ελβετία και τη Γαλλία. Εκτός των υπολοίπων, ζητείται η αποφυλάκιση τεσσάρων μελών της οργάνωσης Μπάαντερ-Μάινχοφ και ενός αντάρτη του ιαπωνικού Ερυθρού Στρατού. Η αεροπειρατία εκδηλώνεται πάνω από την Κόρινθο και το σκάφος οδηγείται στη Βεγγάζη και μετά στο αεροδρόμιο της Ουγκάντα, στο περιώνυμο Εντεμπε. Μετά την απελευθέρωση 47 ομήρων κυρίως γυναικόπαιδων οι αεροπειρατές τοποθετούν ράβδους δυναμίτη σε όλο το αεροσκάφος και εκεί αρχίζουν οι αγωνιώδεις διαπραγματεύσεις.
Το Ινστιτούτο Πληροφοριών και Ειδικών Επιχειρήσεων του Ισραήλ, που είναι η ελληνική απόδοση του πλήρους ονόματος της Μοσάντ, ανέλαβε άμεση δράση για την επιχείρηση εξουδετέρωσης των αεροπειρατών. Οι πράκτορες της Μοσάντ, μέσα σε λίγες ώρες και με τη συνεργασία των Κενυατών, συλλέγουν σειρά πληροφοριών, κυρίως για τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης της αεροπορίας της Ουγκάντας, εξετάζοντας με εκπληκτική σχολαστικότητα όλα τα ενδεχόμενα που θα μπορούσαν να προκύψουν από μια επιδρομή στο Εντεμπε και τον τρόπο εξάλειψης των προβλημάτων που θα ανέκυπταν από την αντίδραση των στρατιωτικών και αεροπορικών δυνάμεων της Ουγκάντας. Η έκθεσή τους, που ετοιμάζεται σε δύο εικοσιτετράωρα και συμπεριλαμβάνει τα «προφίλ» των αεροπειρατών, ουσιαστικά αποτελεί την πυξίδα της επιχείρησης.
Στις 4 Ιουλίου κηρύσσεται κατάσταση επιφυλακής στα ισραηλινά σύνορα και το βράδυ της ίδιας ημέρας τρία μεταγωγικά C-130 «αδειάζουν» τους ισραηλινούς κομάντος που επιτίθενται κατευθείαν στις δυνάμεις των στρατιωτών της Ουγκάντας! Σκοτώνουν 100 ανθρώπους και ανατινάζουν 11 Μινγκ που ήταν στο αεροδρόμιο. Ο,τι είχε σχεδιάσει η Μοσάντ εφαρμόστηκε κατά γράμμα. Η επιχείρηση διαρκεί 20 λεπτά και οι αεροπειρατές εκτελούνται. Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζέραλντ Φορντ θριαμβολογεί μιλώντας για«νίκη του πολιτισμένου κράτους επί της βίας». Περιέργως, όμως, στις 8 Ιουλίου, αποδρούν(;) υπό περίεργες συνθήκες από τις φυλακές Μάαμπιτ του Δυτικού Βερολίνου τέσσερα μέλη της Μπάαντερ-Μάινχοφ, μία εκ των οποίων είναι η Ινγκε Βίετ, της οποίας την απελευθέρωση είχαν ζητήσει οι αεροπειρατές!
Το φιάσκο της Χαμάς
Αν όμως η Μοσάντ και οι ισραηλινές στρατιωτικές υπηρεσίες είχαν γνωρίσει το «ζενίθ» στην επιχείρηση του Εντεμπε, βρέθηκαν στο «ναδίρ» 21 χρόνια αργότερα στην υπόθεση της απόπειρας δολοφονίας ενός στελέχους της Χαμάς. Οταν το δέος και ο σεβασμός που προκαλούσε κάποτε το Εντεμπε μετατράπηκε στα πλατιά χαμόγελα που προκάλεσε η επιχείρηση του Αμμάν. Κυριολεκτικώς...
Ο Χαλέντ Μεσάλ, ο 40χρονος προϊστάμενος του πολιτικού γραφείου της οργάνωσης Χαμάς, οδεύει μία από τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου του 1997 στο γραφείο του, συνοδευόμενος από τον οδηγό του και τον σωματοφύλακά του Αμπού Σαΐφ. Ξαφνικά δύο περαστικοί πλησιάζουν την ομάδα των τριών Παλαιστινίων και ο ένας από αυτούς καρφώνει μια σύριγγα, τυλιγμένη σε ύφασμα, στον λαιμό του Μεσάλ. Ο σωματοφύλακάς του όμως δεν ήταν διατεθειμένος να αφήσει τους δύο άνδρες να ξεφύγουν. Τους γρονθοκοπεί και τους συγκρατεί ώσπου να έλθει η ιορδανική αστυνομία. Ο Μεσάλ συμμετείχε εκνευρισμένος στη σύλληψη των δραστών. Ολα αυτά έμοιαζαν με ένα απλό περιστατικό «φιλονικίας ευέξαπτων ανδρών» και οι δύο άνδρες που επιτέθηκαν στον Μεσάλ υποστήριζαν ότι είναι καναδοί τουρίστες που δέχθηκαν την απρόκλητη επίθεση των Παλαιστινίων. Οι αστυνομικοί της Ιορδανίας φαίνεται να πείθονται όταν ο Μεσάλ άρχισε να μην αισθάνεται καλά. Η θανατηφόρα ένεση που είχε δεχθεί από τους... «τουρίστες» άρχισε να ενεργεί.
Η ιστορία ήταν ελαφρώς πιο σύνθετη από τον «καβγά του δρόμου». Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου, σύμφωνα με το τελικό σενάριο της υπόθεσης, φαίνεται ότι είχε ζητήσει από τον επικεφαλής της Μοσάντ Ντάνι Γιατόμ τη δολοφονία ενός από τα κορυφαία στελέχη της Χαμάς ως αντίποινα στις αλλεπάλληλες βομβιστικές επιθέσεις σε λεωφορεία.
Οι πράκτορες της Μοσάντ έδρασαν σαν σχολιαρόπαιδα. Ο μακαρίτης βασιλιάς Χουσεΐν ζητεί από τον Νετανιάχου το αντίδοτο του δηλητηρίου και τη μεσολάβηση της Ουάσιγκτον. Τελικά ο Μεσάλ συνήλθε και άρχισαν οι ταπεινωτικές διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των δύο άτυχων πρακτόρων. Το Ισραήλ υποχρεώνεται να αποφυλακίσει τον 61χρονο σεΐχη Αχμέτ Γιασίν, ιδρυτή και πνευματικό ηγέτη της Χαμάς, όπως και άλλους 20 παλαιστίνιους κρατουμένους.
Η ιστορία του θριάμβου του Εντεμπε επαναλαμβανόταν ως...«φάρσα», ως μια γκάφα άνευ προηγουμένου...
Ο «δολοφόνος» της Θάτσερ
Ο επίδοξος δολοφόνος της τότε βρετανίδας πρωθυπουργού κυρίας Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν αυτός! Οι «αξιωματούχοι» της υπηρεσίας ασφαλείας Μ-15, που συνεργάζεται στενά με τον «ειδικό κλάδο» της Σκότλαντ Γιαρντ, δεν άφηναν κανένα περιθώριο αμφιβολίας...
Ο διοικητής της Αστυνομίας κ. Γουίλιαμ Χάκελσμπι πραγματοποίησε λοιπόν εκείνο το καλοκαιριάτικο πρωινό του 1983 συνέντευξη Τύπου στη Σκότλαντ Γιαρντ όπου ανέφερε ως «πιθανό δολοφόνο» της Σιδηράς Κυρίας έναν «αδίστακτο τρομοκράτη του IRA», το ιρλανδικό «Τσακάλι», τον Σον Ο' Κάλαχαν, που ο διοικητής της Αστυνομίας και η Ιντέλιτζενς Σέρβις παρουσίασαν ως τον άνθρωπο που δεν ορρωδεί προ ουδενός. Και ευτυχώς που συνέλεξαν εγκαίρως τις πληροφορίες για λόγου του και πρόλαβαν το «εγκληματικό εγχείρημά» του.
Και η συνέντευξη Τύπου του κ. Χάκελσμπι είχε αυτό ακριβώς το νόημα: να προλάβει το κακό. Και να εκθέσει τον «δολοφόνο»...
Ή μήπως να τον καλύψει;
Γιατί αυτή είναι μία άλλη εκδοχή του πολλαπλού παιχνιδιού των πρακτόρων. Γιατί, σύμφωνα με το βιβλίο «Πληροφοριοδότης» που συνέγραψε προ μερικών ετών το «Τσακάλι» του IRA, όλα ήταν ένα άριστα στημένο παιχνίδι των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Ο Κάλαχαν, πρώην ηγετικό στέλεχος του IRA, ήταν ο πληροφοριοδότης της Μ-15 παρέχοντας σειρά υπερχρήσιμων πληροφοριών ακόμη και για απόπειρα δολοφονίας κατά του πρίγκιπα Καρόλου και της Νταϊάνας. Και η περίεργη και ελαφρώς άκομψη συνέντευξη Τύπου με την υπόδειξή του ως... υποψηφίου δολοφόνου της κυρίας Θάτσερ ήταν μέρος της κάλυψής του από τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας, προκειμένου να μη γίνει από τον IRA αντιληπτός ο ρόλος του. Αυτός είναι ο «δολοφόνος», αυτός όμως ήταν τελικά επί 14 χρόνια ο πληροφοριοδότης του ειδικού κλάδου της βρετανικής Ασφαλείας που αποκάλυπτε στρατιωτικές επιχειρήσεις του IRA, την ίδια στιγμή που ανέβαινε συνέχεια στην ιεραρχία τόσο του IRA όσο και του πολιτικού σκέλους του, του Σιν Φέιν. Η δράση του «δολοφόνου» είχε αποκαλυφθεί με τη μέθοδο της... συγκάλυψης.
Το ναυάγιο της CIA
Ηταν ίσως η πιο σημαντική επιχείρηση της CIA (Central Intelligence Services) μετά τη δημιουργία της, το 1947, για την αντικατάσταση του OSS (Office of Strategic Service). Ο στόχος προφανής και το σκεπτικό της επιχείρησης μάλλον απλοϊκό, σε βαθμό οικτρής αποτυχίας...
Σχέδιο ανατροπής του «απεχθούς» Κάστρο, το 1961, με τη μέθοδο των «εντολοδόχων ανταρτών». Η βιτρίνα των «εσωτερικών εχθρών» για να καλυφθούν οι εξωτερικοί...
Η εντολή του προέδρου Τζον Κένεντι, στη συνέχεια αυτής του Αϊζενχάουερ, για εξάλειψη του Κάστρο με τη μέθοδο της «εκ των έσω ανατροπής» ήταν σαφής όσο και μοιραία για τον ίδιο τον πρόεδρο...
Από τον Απρίλιο του 1960 ως τον Απρίλιο του 1961 κουβανοί εξόριστοι, γνωστοί ως «Κουβανική Ταξιαρχία», εκπαιδεύονται στη Λουιζιάνα, στο Πουέρτο Ρίκο και σε μια φυτεία στη Γουατεμάλα υπό την επίβλεψη της CIA για τη μεγάλη «αντ' αυτών» επιχείρηση. Η μεγαλεπήβολη επίθεση στον Κόλπο των Χοίρων υπό την εποπτεία της CIA, που κατέληξε στην άτακτη υποχώρηση...
Στις 14 Απριλίου 1961 η εκκίνηση της επιχείρησης με ναυλωμένο εμπορικό πλοίο από τη CIA: αποτυχημένη απόβαση αντιπερισπασμού 50 χλμ. ανατολικώς της ναυτικής βάσης του Γκουαντανόμο, στην ανατολική πλευρά της Κούβας. Ακολουθούν αεροπορικές επιδρομές Β-26 με διακριτικά της «Κουβανικής Αεροπορίας» σε βάσεις κοντά στην Αβάνα, με πενιχρά αποτελέσματα. Την επόμενη ημέρα η CIA, για να δώσει την εικόνα του εμφυλίου και της υποτιθέμενης αυτομόλησης των... «εξορίστων», σκηνοθετεί την προσγείωση δύο Β-26 στο Μαϊάμι και στο Κι Γουέστ προσκαλώντας τους δημοσιογράφους να καλύψουν τη συγκινητική στιγμή. Οι μισθοφόροι «εξόριστοι» όμως λένε άλλα αντ' άλλων και εκθέτουν τους εντολείς τους. Ακολουθούν αερομαχίες όπου τα αεροσκάφη των εκπαιδευμένων πιλότων από τη CIA καταρρίπτονται με χαρακτηριστική ευκολία. Οι αποβάσεις σε περιοχές του Κόλπου των Χοίρων αποτυγχάνουν λόγω ελλιπούς υποστήριξης και των στρατιωτικών επιλογών του Κάστρο. Οι αεροφωτογραφίες της CIA έδειχναν την περιοχή γεμάτη φύκια. Ήταν θαλάσσιες νάρκες!
Στις 18 Απριλίου τα αμερικανικά πολεμικά πλοία «Ιτον» και «Μάρεϊ» βρίσκονται σε επιφυλακή, δεν επεμβαίνουν όμως παρά τις εκκλήσεις βοηθείας προς τη CIA από την παραπαίουσα Κουβανική Ταξιαρχία. Η καλομελετημένη επιχείρηση των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ καταλήγει σε παταγώδη αποτυχία. Οι ΗΠΑ πληρώνουν επί σειρά ετών το τίμημα της αποτυχίας και πολλοί λένε ότι το αντίτιμο για τον πρόεδρο Κένεντι ήταν η ίδια η ζωή του...
Η Στάζι και ο Γκιγιόμ
Ήταν ίσως η «αιχμή του δόρατος» μιας ολόκληρης μυστικής υπηρεσίας. Ο κατάσκοπος που κατόρθωσε αργά και μεθοδικά να παρεισφρήσει εκεί όπου δεν μπόρεσε ίσως κανένας «συνάδελφός» του από όλες τις μυστικές υπηρεσίες αυτού του πλανήτη. Εκθέτοντας ταυτόχρονα τον εργοδότη του και έναν ολόκληρο κυβερνητικό μηχανισμό τον οποίο κατόρθωσε να παραπλανήσει. Ο τετράχρονος «ήρωας των κατασκόπων»
Ο Γκίντερ Γκιγιόμ, που μας άφησε προσφάτως χρόνους, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους πράκτορες όλων των εποχών, του οποίου ο διπλός ρόλος αποκαλύφθηκε το 1973, ύστερα από τέσσερα χρόνια ευδόκιμης παρουσίας ως του πιο στενού συνεργάτη του καγκελαρίου Βίλι Μπραντ. Ηταν ταυτόχρονα πράκτορας της Στάζι. Το καμάρι της «φίρμας», της πιο πολυάριθμης δημόσιας υπηρεσίας της Ανατολικής Γερμανίας με 100.000 μονίμους υπαλλήλους και περίπου 3 εκατ. συνεργάτες. Και αυτός ίσως πρώτος από όλους...
Μεταναστεύει το 1955 στη Δυτική Γερμανία και αρχίζει να συνεργάζεται ως ελεύθερος φωτογράφος με τοπικό περιοδικό της Φραγκφούρτης. Το 1961 εξελέγη γραμματέας σε μια τοπική οργάνωση του SPD και το 1964 έρχεται σε επαφή με μέλη της περιφερειακής επιτροπής του κόμματος. Ταυτόχρονα κάνει συχνά ταξίδια στο Ανατολικό Βερολίνο, όπου ενημερώνει τον προϊστάμενό του στη Διεύθυνση Κατασκοπείας Μάρκους Βολφ. Το 1969 ο Μπραντ τού αναθέτει τον ρόλο του «συνδέσμου» με τα συνδικάτα. Ετοιμάζεται να εισέλθει θριαμβευτικά στην καγκελαρία, ο υπουργός Χορστ Εμκε όμως τον υπέβαλε στις 7 Νοεμβρίου 1970 σε εξαντλητική ανάκριση, γιατί φέρεται ότι είχε πληροφορίες πως ήταν πράκτορας των ανατολικογερμανικών μυστικών υπηρεσιών. Ο πληροφοριοδότης του Εμκε όμως ήταν νεκρός και οι αμφιβολίες ήταν υπέρ του κατηγορουμένου Γκιγιόμ που συνέχισε την αναρρίχησή του. Την περίοδο 1970-73 γίνεται ο εξ απορρήτων του Μπραντ, συγκεντρώνει απόρρητα σχέδια για το ΝΑΤΟ και τα πυρηνικά και έχει πρόσβαση σε όλα τα θέματα υψίστης ασφαλείας τα οποία αποστέλλει αμέσως στους... άλλους προϊσταμένους του στην Ανατολική Γερμανία. Η δράση του τελειώνει στις 24 Απριλίου 1974 και η αποκάλυψη του ρόλου του οδηγεί στην πτώση του Βίλι Μπραντ. Ο Γκιγιόμ οδηγείται σε δίκη τον Νοέμβριο του 1975 και καταδικάζεται από δικαστήριο του Ντίσελντορφ σε 13 χρόνια φυλάκιση και τον Ιανουάριο του 1981 παραδόθηκε στην Ανατολική Γερμανία. Ίσως ο κατάσκοπος με τον πιο καταλυτικό ρόλο...
Τα... γουργουρίσματα της πρέσβειρας
Όταν τα παιχνίδια των πρακτόρων αποδεικνύονται ωραία ανέκδοτα. Όταν η καλή διασταυρωμένη πληροφορία για τους «δεινούς» κατασκόπους έχει μια απίστευτη φαιδρότητα...
Η Μέριλιν Μακάφι, η αμερικανίδα πρέσβειρα στη Γουατεμάλα, δεν συγκέντρωνε τις μεγαλύτερες συμπάθειες των στελεχών της CIA. Συχνά η πρέσβειρα επέκρινε το καθεστώς για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την κυβέρνηση της Γουατεμάλας, κάτι για το οποίο ασφαλώς οι εκπρόσωποι των μυστικών υπηρεσιών δεν έτειναν... ευήκοον ους. Έτειναν όμως... ευήκοον κοριόν σε συνεργασία με το καθεστώς της Γουατεμάλας στο σπίτι της πρέσβειρας. Και εντόπισαν το αδύνατο σημείο της, που αποτελεί πλέον ένα ωραίο αστείο στον χώρο των πρακτόρων...
Στην περιώνυμη λοιπόν μαγνητοταινία-ντοκουμέντο από το «στοκ» των υποκλοπών στο τηλέφωνο της κυρίας Μακάφι ακούγεται η πρέσβειρα να μιλά τρυφερά και γλυκά σε μια θηλυκή ύπαρξη. Η πρέσβειρα με μια... χαδιάρα φωνή να δείχνει στο «θηλυκό» απίστευτη αγάπη και προσήλωση. Οι πράκτορες δεν είχαν καμία αμφιβολία για τα ερωτικά γούστα της μισητής πρέσβειρας και οι υποψίες τους έγιναν βεβαιότητα όταν στην κασέτα ακούστηκαν από το μυστηριώδες θηλυκό «γουργουρίσματα» χαράς...
Η CIA έκανε εισηγήσεις με βάση την ηχογράφηση-σοκ για την απομάκρυνση της κυρίας Μακάφι λόγω της έκλυτης και ιδιόρρυθμης ερωτικής ζωής της αλλά η ανάλυση των συνομιλιών διαφοροποίησε ολίγον τι τα καταιγιστικά, συγκλονιστικά στοιχεία: το χαδιάρικο «θηλυκό» που γουργούριζε γεμάτο χαρά ήταν η σκύλα της...
Ηταν μια μικρή παρανόηση...
Ο υπουργός και το κολ-γκερλ
Η υπόθεση του δεσμού του βρετανού υπουργού Αμυνας Τζον Προφιούμο με το κολ-γκερλ Κριστίν Κίλερ ήταν ίσως η υπόθεση που όρισε την ακριβή διάσταση της λέξης «σκάνδαλο», θέμα εξάλλου της ομώνυμης ταινίας.
Το «σκάνδαλο» στο οποίο ασφαλώς δεν θα μπορούσε να μην ήταν παρασκηνιακοί πρωταγωνιστές οι μυστικές υπηρεσίες. Μικρής εμβέλειας επιχείρηση, με πολλαπλές συνέπειες. Ο Προφιούμο γνωρίζεται το 1961 στο πάρτι του λόρδου και της λαίδης Αστορ με την Κίλερ, που ήταν όμως εντελώς... συμπτωματικά ερωμένη του σοβιετικού ναυτικού ακολούθου και κατασκόπου, υπέρ ασφαλώς της KGB, Ευγένιου Ιβάνοφ. Το 1963 ξεσπά το σκάνδαλο που κλονίζει την κυβέρνηση του συντηρητικού πρωθυπουργού Χάρολντ Μακ Μίλαν. Τότε λοιπόν κατηγορήθηκε ως πράκτορας της KGB ο δρ Στίβεν Γουόρντ, στο σπίτι του οποίου ο Ιβάνοφ και ο Προφιούμο συναντούσαν τη Κίλερ. Μάλιστα η κατηγορία εναντίον του ήταν σαφής: φρόντιζε να φέρνει σε επαφή κολ-γκερλ με υπουργούς για να αποσπάσει τα μυστικά της εξωτερικής πολιτικής της Βρετανίας. Στη «λεπτή» αυτή πτυχή της υπόθεσης όμως η απάντηση ήλθε με την αποκάλυψη των αρχείων του Φόρεϊν Οφφις ύστερα από 30 χρόνια. Και ήλθε να μπλέξει κι άλλο την περιώνυμη υπόθεση Προφιούμο.
Σύμφωνα λοιπόν με τις αποκαλύψεις του Φόρεϊν Οφφις, ο δρ Στίβεν Γουόρντ, που αυτοκτόνησε λίγο μετά το σκάνδαλο, είχε στρατολογηθεί από την υπηρεσία αντικατασκοπίας Μ15 τον Ιούνιο του 1961 και είχε ως αποστολή να ενθαρρύνει τον Ιβάνοφ να αυτομολήσει στη Δύση.
Και όχι μόνο ο Γουόρντ δεν κατόρθωσε να πείσει τον Ιβάνοφ να απαρνηθεί τη Σοβιετική Ενωση αλλά ο ρώσος κατάσκοπος έπεισε τον Γουόρντ να προσφέρει στέγη στον δεσμό της Κριστίν Κίλερ με τον βρετανό υπουργό Αμυνας, την ίδια στιγμή που η Μ15 αγνοούσε τα πάντα και ενδιαφερόταν μόνο για τον προσεταιρισμό του Ιβάνοφ.
Η οδυνηρή αδυναμία της άγνοιας...
Ο διπλός «Τζέιμς Μποντ»
Η υπόθεση του Ολντριτζ Χέιζεν Εϊμς, του πράκτορα της CIA που παρέδιδε τη δεκαετία του 1980 σωρεία πληροφοριών στην KGB και η δράση του οποίου αποκαλύφθηκε στις αρχές του 1994, είναι ίσως μία από τις πιο κλασικές υποθέσεις του αγνώστου «πολέμου των κατασκόπων». Ένα γνήσιο δημιούργημα του Ψυχρού Πολέμου που εξετέθη μετά το τέλος του.
Απετέλεσε μία από τις πιο ζημιογόνες υποθέσεις στο «ταμείο» των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.
Ο Εϊμς ήταν προϊστάμενος του Τμήματος Εσωτερικής Ασφαλείας για τον έλεγχο, δηλαδή, των διπλών πρακτόρων, γι' αυτό είχε επί σειρά ετών την αίσθηση του ακαταδίωκτου της CIA και είχε πολυετή «επιτυχημένη» θητεία στην Τουρκία, στην Ουάσιγκτον και στη Νέα Υόρκη. Το 1981 εστάλη στη Νέα Υόρκη όπου στρατολόγησε αλλά και ερωτεύθηκε παράφορα την πολιτιστική ακόλουθο της κολομβιανής πρεσβείας στην Πόλη του Μεξικού. Όταν επέστρεψε είχε ήδη πρόβλημα αλκοολισμού. Εκτός όμως από τα οινοπνευματώδη, απολάμβανε και την εμπιστοσύνη της CIA, έχοντας πάρει άδεια να στρατολογήσει Ρώσους αξιωματούχους. Μόνο που αυτός έπραξε το ακριβώς αντίθετο...
Σύμφωνα με τα εκ των... υστέρων στοιχεία της CIA, ο Εϊμς απεκάλυψε περισσότερες από 20 επιχειρήσεις της CIA στην KGB ενώ θεωρήθηκε υπεύθυνος για την εκτέλεση 10 αμερικανών πρακτόρων. Μάλιστα, όταν οι Αμερικανοί άρχισαν να έχουν υποψίες, το 1985, ότι κάτι συμβαίνει με κάποιον πράκτορά τους, οι Ρώσοι για να διαφυλάξουν το «καλό χαρτί Εϊμς» υπέδειξαν, με το τρυκ μιας «αυτομόλησης» ενός πράκτορά τους, έναν άλλο πράκτορα της CIA, τον Εντουαρντ Λι Χάουαρντ. Οι Αμερικανοί πίστεψαν ότι εντόπισαν την αιτία των αποτυχιών όταν ο Εϊμς συνέχισε να εργάζεται αόκνως γι' αυτές...
Από το 1990 όμως ο πολυπράκτορας άρχισε να γίνεται πολύ απρόσεκτος. Άρχισε να φορτώνει τις πιστωτικές κάρτες του με τεράστια ποσά δώρα ασφαλώς της KGB για τις υπερπολύτιμες υπηρεσίες του και κίνησε τις υποψίες των συναδέλφων του. Κατόρθωσε όμως να περάσει, το 1991, από δύο τεστ ανίχνευσης ψεύδους. Το 1994, όμως, όταν πλέον επεδείκνυε την οικονομική άνεσή του και είχε γίνει χαρακτηριστικά απρόσεκτος, συνελήφθη...
Η ελληνική βερσιόν
Ο «πολυπράκτορας» ελληνικής βερσιόν ο οποίος εκινείτο ανάμεσα σε ελληνικές μυστικές και αστυνομικές υπηρεσίες ήταν ο περιώνυμος Ντάνος Κρυστάλλης, ο ρόλος του οποίου αποκαλύφθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 1985.
Μια υπόθεση που μόνο σαν «μινιατούρα» αυτής του Εϊμς θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί, ως προς το αντίκρισμά της, την αποτελεσματικότητά της και τις πολυσυζητημένες δυνατότητες των πρωταγωνιστών της από τις διωκτικές αρχές. Σε αρκετές περιπτώσεις, λοιπόν, ο δαιμόνιος Κρυστάλλης, σύμφωνα με τα στοιχεία των δικογραφιών, ειδοποιούσε τους αξιωματικούς της Κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και των άλλων υπηρεσιών Ασφαλείας για συγκεκριμένες τρομοκρατικές ενέργειες, χωρίς όμως ουδείς να τον ρωτήσει πώς ήξερε γι' αυτές...
Οπως αποδείχθηκε από τις περαιτέρω έρευνες, ο Κρυστάλλης έβαζε τις βόμβες συνήθως απενεργοποιημένες για τις οποίες αργότερα παρουσίαζε «ασφαλείς πληροφορίες» για τον τόπο όπου βρίσκονταν. Εβαλε βόμβες, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, στην ΕΡΤ1 και στην τότε πολιτική συγκέντρωση στην οδό Κατεχάκη του κ. Κώστα Μητσοτάκη, χωρίς φυσικά να εκραγούν...
Μάλιστα τη δράση του φαίνεται να αντιλαμβάνεται ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης κ.Ι. Σκουλαρίκης, ο οποίος μόλις πληροφορείται από τον Κρυστάλλη ότι υπάρχει βόμβα στο ραδιομέγαρο της ΕΡΤ προσποιείται ότι δεν την έχει ανακαλύψει προσπαθώντας να εκμαιεύσει από τον πολυπράκτορα περισσότερες πληροφορίες για να διαπιστώσει τον βαθμό εμπλοκής του στην υπόθεση.
Στο παιχνίδι των μυστικών υπηρεσιών ουδεμία άκρη...
Ο Κρυστάλλης ήταν ο άνθρωπος εμπιστοσύνης του τότε αρχηγού του αρμοδίου τμήματος για θέματα τρομοκρατίας της ΕΥΠ κ. Ι. Αλεξάκη με εντολή να παρεισφρήσει στην ΕΟ 17Ν. Χωρίς ποτέ να διαπιστωθεί αν είχε κατορθώσει να προσεγγίσει μέλη της οργάνωσης. Φαίνεται όμως ότι είχε ορισμένες «καλές πληροφορίες».
Μαζί του συλλαμβάνονται ο μαθηματικός Θόδωρος Μπεχράκης και ο χημικός Γιώργος Τσιτσιλιάνος, οι οποίοι όμως αθωώνονται το 1986. Όπως εξάλλου κι ο Ντάνος Κρυστάλλης που είχε κατηγορηθεί ότι ήταν μέλος τρομοκρατικών οργανώσεων. Από τότε ο «πολυπράκτορας» έχει δώσει σωρεία συνεντεύξεων, κρατώντας όμως «επτασφράγιστο» μυστικό το παρασκήνιο αυτής της θερμής περιόδου...
Β. Γ. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ
Πηγή