Η καταστροφή που προκάλεσε ο σεισμός και το τσουνάμι στην Ιαπωνία, είναι τέτοιου μεγέθους, που δεν επηρεάζει απλά τη χώρα και τους κατοίκους της, αλλά ολόκληρη τη παγκόσμια οικονομία.
Αυτό οφείλεται στο ότι, παρά τα προβλήματά της, η ιαπωνική οικονομία παραμένει η τρίτη ισχυρότερη στο πλανήτη (πίσω από την Αμερική και τη Κίνα, αλλά μπροστά από την Γερμανία). Το ΑΕΠ της που είναι $34.200, τη κατατάσσει μπροστά από τη Γαλλία, την ΕΕ, το Ισραήλ, και άλλα 200 κράτη.
Η Ιαπωνία αποτελεί ατμομηχανή καινοτομίας. Το Τόκιο είναι ένα κέντρο των παγκόσμιων αγορών, και οι ιαπωνικές επιχειρήσεις ηγούνται σταθερά στο τομέα τους, μέσα σε ένα παγκόσμιο ανταγωνιστικό περιβάλλον που έχει να κάνει με ηλεκτρονικά (Sony, Nintendo κτλ.), αυτοκίνητα (Toyota, Honda, κτλ.), και ημιαγωγούς (Fujitsu, NEC, κτλ.).
Η μητέρα φύση όμως, είναι ιδιαίτερα σκληρή. Ή ίσως έχει μια άρρωστη αίσθηση του χιούμορ, αφού όσον αφορά στα οικονομικά, το να πληγεί η Ιαπωνία με τόση δύναμη σε αυτή τη χρονική συγκυρία, είναι ότι χειρότερο θα μπορούσε να πάθει τόσο αυτή όσο και η παγκόσμια οικονομία.
Η οικονομία της χώρας είναι από καιρό σε μια εύθραυστη κατάσταση. Μετά από μια χρόνια αναιμική ανάπτυξη, οι κρατικές δαπάνες κατάφεραν επιτέλους να την βγάλουν από την ύφεση το 2009 και το 2010. Τελευταία έδειχνε πάλι κάποια συμπτώματα αδυναμίας, με το σοκ του σεισμού να την αποτελειώνει.
Ήδη, οι αυτοκινητοβιομηχανίες της χώρας αναφέρουν κάποιες άμεσες δυσλειτουργίες. Το τσουνάμι κατέστρεψε 1.300 αυτοκίνητα της Nissan που προορίζονταν για τις ΗΠΑ. Το πιο καινούργιο εργοστάσιο της Toyota ήταν ένα από αυτά που καταστράφηκαν στη περιοχή Miyagi. Ήταν προγραμματισμένο να κατασκευάζει Corolla για την ιαπωνική και την αμερικανική αγορά από τον επόμενο μήνα.
Τώρα, οι Honda, Nissan και Toyota διακόπτουν προσωρινά τη παραγωγή αυτοκινήτων στην Ιαπωνία, αρχής γενομένης από σήμερα. Αυτό σημαίνει 4.000 περίπου λιγότερα αυτοκίνητα την ημέρα. Το ίδιο αναμένεται να κάνουν και οι γίγαντες των ηλεκτρονικών Sony και Toshiba.
Ούτε τα δημοσιονομικά όμως πάνε καλά. Κι αυτό οφείλεται στο ότι η ιαπωνική κυβέρνηση έχει το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος στον κόσμο (μετά τη Ζιμπάμπουε).Το χρέος είναι αυτή τη στιγμή στο 200% του ΑΕΠ (αξίας $5.3 τρισ.). Με βάση αυτό το δεδομένο, τα δημοσιονομικά της Ιαπωνίας είναι κατά πολύ χειρότερα από αυτά της Ελλάδας, της Ισλανδίας, της Ιταλίας, αλλά και πολλών άλλων χωρών που πρωταγωνιστούν στη κρίση χρέους της ευρωζώνης. Παράλληλα, το ιαπωνικό χρέος είναι διπλάσιο του Σουδάν, τριπλάσιο της Αιγύπτου, και τετραπλάσιο των ΗΠΑ.
Μια φυσική καταστροφή αυτού του μεγέθους, με όλες τις δαπάνες που θα απαιτηθούν για να ξαναχτισθεί μια μεγάλη οικονομική δύναμη όπως είναι η Ιαπωνία, θα προσθέσει στο υπάρχον χρέος, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Παράλληλα, θα προσθέσει αστάθεια στην απόδοση του ιαπωνικού νομίσματος στο αμέσως επόμενο διάστημα. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας θα έχει να αντιμετωπίσει μια μεγάλη πρόκληση προκειμένου να βρεθούν οι κατάλληλες πολιτικές για να καλυφτούν οι έκτακτες ανάγκες, και να μη μπει σε ελεύθερη πτώση η οικονομία.
Υπάρχει επίσης και το ζήτημα της ενέργειας. Η Ιαπωνία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος καταναλωτής, και ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο. Με τη Μέση Ανατολή σε αναστάτωση, οι αγορές πετρελαίου θα πρέπει να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση, και στο πως αυτή θα επηρεάσει τη ζήτηση πετρελαίου στην Ιαπωνία, και κατ επέκταση σε ολόκληρο το πλανήτη. Θα πέσει η ζήτηση (και οι τιμές) του πετρελαίου αν επιβραδυνθεί η ιαπωνική οικονομία; Ή θα αυξηθεί, αν η τεράστια πυρηνική βιομηχανία της χώρας υποστεί μακροχρόνιες διακοπές παραγωγής εξαιτίας των ζητημάτων ασφάλειας που θα προκύψουν;
Το ερώτημα είναι πολύ σημαντικό, αν αναλογιστούμε ότι η πυρηνική ενέργεια καλύπτει σήμερα το 1/3 των αναγκών σε ενέργεια της Ιαπωνίας. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε τις εξελίξεις, αλλά αρκεί να θυμόμαστε πως η αβεβαιότητα είναι ότι το χειρότερο για τις αγορές.
Το τελευταίο κομμάτι αυτού του γιαπωνέζικου πάζλ είναι οι επενδυτές, ειδικά στον τομέα των μετοχών σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι τελευταίες εβδομάδες ήταν άστατες, με τις τιμές των μετοχών να πέφτουν σε επίπεδα ρεκόρ. Σήμερα, ο δείκτης Nikkei του Τόκιο έπεσε περισσότερο από 6 μονάδες. Ο αντίστοιχος Topix έπεσε 7.5 μονάδες.
Οι επενδυτές τα έχουν χαμένα. Οι αναταραχές στη Μέση Ανατολή, ο κλιμακούμενος πόλεμος στη Λιβύη, οι ανησυχίες για ένα νέο παγκόσμιο πετρελαϊκό σοκ, οι αντίστοιχες ανησυχίες για την οικονομία των ΗΠΑ και της ΕΕ, όλα αυτά συντελούν στη δημιουργία ενός τοξικού επενδυτικού κλίματος. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε τον σεισμό και το τσουνάμι που κτύπησαν την Ιαπωνία, σε συνδυασμό με τους κινδύνους για μια πυρηνική διαρροή, τότε βλέπουμε πως μπορεί να έχουμε άσχημες οικονομικές εξελίξεις μέσα στο επόμενο διάστημα. Κι αυτό έχει μεγάλη σημασία, αφού οι άνθρωποι ξοδεύουν και καταναλώνουν λιγότερο όταν αισθάνονται πιο φτωχοί. Οι διαταραγμένες αγορές δεν κάνουν καλό στη ψυχολογία του καταναλωτή. Και όταν μιλάμε για τα οικονομικά, η ψυχολογία και η εμπιστοσύνη είναι το παν.
Σε αυτή τη σκοτεινή φάση της Ιαπωνίας, υπάρχουν και κάποιες λίγες ηλιαχτίδες. Η οικονομία μπορεί να ενισχυθεί από τη προσπάθεια αναδόμησης που θα χρειαστεί η χώρα. Τα όποια κόστη και οι όποιες δαπάνες όμως θα πρέπει να τύχουν ορθολογικής διαχείρισης, αλλιώς η Ιαπωνία κινδυνεύει να καταντήσει η επόμενη Ελλάδα.
Ένα είναι σίγουρο. Οι ιαπωνικές επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα ανθεκτικές και δυναμικές. Για αυτό και σίγουρα θα επανέλθουν, όπως θα επανέλθει και ο λαός της Ιαπωνίας.
Ας προσευχηθούμε λοιπόν για την Ιαπωνία, αλλά και για τη παγκόσμια οικονομία. Θα χρειαστούμε κάθε βοήθεια…
S.A.-Global Post
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου