Οι περικοπές δαπανών και οι φορολογικές αυξήσεις έχουν παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στις συνταγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τις κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομική δυσχέρεια – και κυρίως για τις χώρες της ευρωζώνης. Τώρα, κάποιοι αξιωματούχοι του βασικού παγκόσμιου διαιτητή για την δημοσιονομική σύνεση αναγνωρίζουν ότι η λιτότητα μπορεί να κάνει πολύ μεγαλύτερη ζημιά από ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα.
Η πρώτη σημαντική ένδειξη για την αλλαγή του ΔΝΤ ήρθε τον Οκτώβριο. Στο World Economic Outlook, το ταμείο δημοσίευσε έρευνες που δείχνουν ότι το 2010, όταν η Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες ξεκίνησαν σοβαρά προγράμματα λιτότητας, οι εμπειρογνώμονές του υποτίμησαν τις αρνητικές επιπτώσεις που θα είχαν οι περικοπές δαπανών και οι αυξήσεις φόρων στην ευρύτερη οικονομία.
Σε ένα έγγραφο που παρουσιάστηκε προ ημερών στο ετήσιο συνέδριο της American Economic Association, δύο αξιωματούχοι του ΔΝΤ – ο επικεφαλής οικονομολόγος Olivier Blanchard και ο οικονομολόγος Daniel Leigh – ανέλυσαν τα πορίσματα και τις επιπτώσεις τους. Η έκθεση φέρει και την «απαραίτητη» δήλωση, ότι «δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι αντιπροσωπεύει τις απόψεις του ΔΝΤ». Παρ ‘όλα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη τους συντάκτες της, παρέχει μια καλή ένδειξη του πνεύματος που επικρατεί στο ταμείο.
Οι συγγραφείς εστιάζουν σε έναν δείκτη γνωστό ως δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή – δηλαδή η μεταβολή του ΑΕΠ (ή κάποιου άλλου μακροοικονομικού δείκτη) ως αποτέλεσμα μιας μοναδιαίας μεταβολής των εσόδων ή των πρωτογενών δαπανών της κυβέρνησης. Όπως εκτιμούν για τα ευρωπαϊκά μέτρα λιτότητας που ξεκίνησαν το 2010, ο πολλαπλασιαστής ήταν σημαντικά μεγαλύτερος από το ένα, πράγμα που σημαίνει ότι η οικονομική παραγωγή συρρικνώθηκε περισσότερο από ένα ευρώ, για κάθε ευρώ στη μείωση του ελλείμματος. Αυτό είναι πολύ υψηλότερο από τον πολλαπλασιαστή του 0,5 που χρησιμοποίησαν το ΔΝΤ και άλλοι φορείς το 2010 και που αποδείχθηκαν περισσότερο ή λιγότερο ακριβείς πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Το αποτέλεσμα: Οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές μπορεί να είναι πολύ υψηλότεροι σε επικίνδυνους καιρούς, από ό,τι υπό κανονικές συνθήκες. Το λογικό συμπέρασμα είναι ότι οι πολιτικές λιτότητας στην Ευρώπη βασίστηκαν σε λανθασμένες εικασίες και θα πρέπει να χαλαρώσουν. Σε κάποιο βαθμό, αυτό συνέβη τους τελευταίους μήνες με τη χαλάρωση των απαιτήσεων για την Ελλάδα και με τις δειλές συζητήσεις των ευρωπαίων ηγετών για τις δημοσιονομικές μεταβιβάσεις για την τόνωση της ανάπτυξης στις πληγείσες οικονομίες.
Οι Blanchard και Leigh αποδεικνύουν ότι τα αποτελέσματά τους δεν σημαίνουν ότι η λιτότητα είναι πάντα μια κακή ιδέα. Οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να έχουν μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα χρέη να συσσωρεύονται επ ‘αόριστον χωρίς καταστροφικές συνέπειες. Το ερώτημα είναι πώς – και πόσο γρήγορα – μπορούν να αποκτήσουν δημοσιονομική σύνεση, χωρίς να καταβαραθρώνονται οι οικονομίες τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου