‘Όταν κάποιος διαθέτει μεγάλη πολιτική ισχύ, συμπεριφέρεται όπως θα συμπεριφερόταν αν είχε τραπεζικό λογαριασμό εκατομμυρίων ευρώ: Δεν θα το ανέφερε καν.
Αν τα έχεις τα έχεις. Έτσι απλά. Και η Γερμανία το παίζει μια χαρά αυτό το παιχνίδι, εδώ και δεκαετίες. Έχει ισχύ, αλλά δεν την αναφέρει. Και όταν τα πράγματα δυσκολεύουν, όλες ανεξαιρέτως οι γερμανικές κυβερνήσεις έπαιζαν με μαεστρία αυτό το παιχνίδι, παρουσιάζοντας τον εαυτό τους μικρό, ασήμαντο, και συρρικνωμένο πολιτικά. Αυτά όμως τελείωσαν. Σήμερα, όλοι μιλάνε για την μεγάλη επιρροή της Γερμανίας.
Το βλέπουμε εδώ και αρκετό καιρό στις Βρυξέλλες. Κάποιος ευρωβουλευτής μιας μικρής χώρας ρωτήθηκε αν η Γερμανία θέλει να σφίξει κι άλλο τα λουριά της Ελλάδας. Η απάντηση του ήταν (με μια βαθιά αναπνοή) «Η καγκελάριος είναι μια πάρα πολύ ισχυρή γυναίκα».
Δεν χρειάστηκε να πει τίποτα άλλο. Σύμφωνα με έναν Ιταλό διπλωμάτη, η Merkel είναι μια πανίσχυρη προσωπικότητα όχι μόνο επειδή εκπροσωπεί την μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ, αλλά και επειδή «είναι η πιο σοβαρή από όλους τους υπόλοιπους ηγέτες, που την φοβούνται».
Ο Romano Prodi είναι πιο παραστατικός λέγοντας ότι η Merkel αποφασίζει, «και μετά βγαίνει ο Γάλλος πρόεδρος στα ΜΜΕ για να εξηγήσει τις αποφάσεις της…».
Η διάσωση του ευρώ βασίζεται στους Γερμανούς, επειδή διαθέτουν την μόνη αρκετά ισχυρή οικονομία να στηρίξει τις υπόλοιπες. Από τότε που άρχισε η κρίση το 2009, η οικονομική ισχύς της Γερμανίας αυξήθηκε κατακόρυφα. Το ΑΕΠ της ανέβηκε κατά 7%, και οι εξαγωγές της κατά 25%.
Αυτήν την ηγεμονία όμως, το Βερολίνο την ασκεί χωρίς να το θέλει. Ποτέ δεν ήθελε αυτόν τον ρόλο, και ούτε είναι έτοιμο να τον παίξει. Αυτό που θέλει η Γερμανία είναι να φτιάχνει ποιοτικά μηχανήματα και αυτοκίνητα. Όχι να παίζει πρωτεύοντα ρόλο στα διεθνή πράγματα. Έτσι, η διάσωση του ευρώ απαιτεί από την Γερμανία περισσότερα από όσα μπορεί ή θέλει να προσφέρει.
Σήμερα, όταν οι γηραιότεροι Γερμανοί ακούν τη λέξη ηγεμονία, ανατριχιάζουν. Μετά τη επανένωση των δυο Γερμανιών, η χώρα απέκρυψε την δύναμή της μέσω της νομισματικής ένωσης. Το ευρώ εφαρμόστηκε σύμφωνα με τα γερμανικά σχέδια. Με μια ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα, και με ελάχιστο διακρατικό συντονισμό. Η Γερμανία όμως δέχθηκε να παραχωρήσει κάποια σημαντικά πόστα, τα οποία τα ανέλαβαν οι Γάλλοι.
Η Γαλλία εδώ και πολύ καιρό παίζει τον ρόλο μιας σημαντικής πολιτικής δύναμης, ενώ η Γερμανία ξεχωρίζει οικονομικά. Σήμερα όμως, η Γαλλία αποτελεί πρόβλημα για την Γερμανία στην ευρωζώνη.
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, τα 2/3 των Γερμανών δεν νιώθουν κάποια άμεση επίπτωση εξαιτίας της ευρωκρίσης. Στην Γαλλία όμως συμβαίνει το αντίθετο. Η χώρα χρειάζεται θέσεις εργασίας. Από το 2000, έχουν χαθεί πάνω από 500.000 θέσεις εργασίας στην βιομηχανία. Η ανεργία είναι 10%.
Κάποτε, ίσχυε το ότι η Γερμανία δεν μπορεί να κάνει τίποτα στην ΕΕ χωρίς τη στήριξη της Γαλλίας. Η κατάσταση αυτή όμως έχει πλέον αλλάξει. Τώρα οι Γάλλοι είναι αυτοί που χρειάζονται τη Γερμανία. Και η Γερμανία είναι αυτή που παίζει τον κυρίαρχο ρόλο στην Ευρώπη.
Ένας καλός ηγέτης όμως πρέπει να δρα άμεσα και από νωρίς, τότε που χρειάζεται η δράση, και όχι όταν η κατάσταση αρχίζει να απειλεί και τον ίδιο. Ένας καλός ηγέτης θα πρέπει όχι μόνο να ερμηνεύει το τι συμβαίνει, αλλά και το τι πρόκειται να συμβεί στο μέλλον.
Το μεγάλο πρόβλημα τώρα είναι το πολιτικό σύστημα της Γερμανίας, το οποίο βασίζεται σε πάμπολλα όρια και ελέγχους, με αποτέλεσμα να εκνευρίζεται η υπόλοιπη Ευρώπη. Η γερμανική διαδικαστική ολιγωρία προκαλεί προβλήματα, με την έννοια ότι όλοι θα πρέπει να περιμένουν τις αποφάσεις της Bundestag, του FDP, του CSU, ή ακόμη και το αποτέλεσμα κάποιας τοπικής ψηφοφορίας.
Στο εσωτερικό της, η κυβέρνηση προσπαθεί να συμβιβαστεί μεταξύ αποτελεσματικότητας και δημοκρατίας, επιτρέποντας την συμμετοχή της βουλής η οποία πρέπει να έχει λόγο. Έτσι, στο εξωτερικό, τα χέρια της γερμανικής κυβέρνησης είναι συνεχώς δεμένα.
Και άλλα κράτη διαθέτουν συνταγματικά δικαστήρια, ομοσπονδιακά συστήματα, κυβερνήσεις συνεργασίας. Κανένα όμως δεν τα έχει όλα μαζί, και πουθενά οι θεσμοί αυτοί δεν είναι τόσο σημαντικοί όσο στη Γερμανία.
Και δεν είναι μόνο αυτή η γερμανική σχολαστικότητα που εκνευρίζει τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Αυτό που τους εκνευρίζει περισσότερο είναι ότι η σχολαστικότητα αυτή χρησιμοποιείται αποκλειστικά προς όφελος των Γερμανών.
Όλα αυτά επηρεάζουν την Ελλάδα. Πόσο ακόμη θα αντέξουν οι Έλληνες να έχουν εκλεγμένους αντιπροσώπους, οι οποίοι όμως δεν έχουν ούτε τη δυνατότητα ούτε το δικαίωμα να αποφασίζουν; Πως μπορεί να λειτουργήσει το ευρωπαϊκό μοντέλο, αν πάντα βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής; Σε αυτήν την ώρα της κρίσης, αυτά τα ζητήματα μπαίνουν στην άκρη. Η πραγματική ηγεμονία όμως απαιτεί και δέσμευση απέναντι στους άλλους.
Zeit Online
S.A.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου