Η Τουρκία βρίσκεται στη μέση μίας περιόδου σκληρών συγκρούσεων με τους Κούρδους. Ουσιαστικά βρίσκεται σε κρίση. Σε αντίθεση με τη δεκαετία του `90 όταν το ΡΚΚ είχε επικεντρώσει τη δράση του στις νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας, σήμερα οι Κούρδοι είναι παντού. Η Κωνσταντινούπολη που αποτελεί πατρίδα για περίπου 3-5 εκατομμύρια Κούρδους, θεωρείται η μεγαλύτερη κουρδική πόλη του κόσμου. Οι νεαροί Κούρδοι, αποξενωμένοι και αγριεμένοι, ρέπουν προς τη βία. Ακόμη και οι πολιτικοί ηγέτες των κουρδικών κομμάτων, ομολογούν πως δεν μπορούν να ελέγξουν την αγανάκτηση αυτών των νέων. Από την άλλη, υπάρχουν οι εξίσου θυμωμένοι νεαροί Τούρκοι, επηρεασμένοι από τις υπερεθνικιστικές κορώνες ακροδεξιών κομμάτων όπως το MHP, έτοιμοι να συγκρουστούν στους δρόμους.
Οι ΗΠΑ, απασχολημένες με τα αδιέξοδα του Ιράν, και τη τουρκική διαμάχη με το Ισραήλ, αδιαφορούν για αυτή τη κρίση που σιγοβράζει και που όμως επηρεάζει σημαντικά τόσο τα αμερικανικά όσο και τα τουρκικά συμφέροντα στη περιοχή. Το κουρδικό ζήτημα αγγίζει το σύνολο της Μέσης Ανατολής. Το παραμικρό συμβάν μπορεί να πυροδοτήσει βία που να ξεπερνά τα όποια σύνορα. Και δυστυχώς, μια ασταθής Τουρκία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τόσο τα αμερικανικά συμφέροντα όσο και αυτά των Βαλκανίων και του Καυκάσου. Το ΝΑΤΟ κινδυνεύει εξίσου, όπως κινδυνεύει και το ενδεχόμενο μελλοντικής ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
Οι συγκρούσεις μεταξύ Τουρκίας και Κούρδων είναι μια παλιά ιστορία. Το ΡΚΚ διεξάγει ανταρτοπόλεμο από το 1984, υπέρ των δικαιωμάτων μιας κουρδικής μειονότητας που υπολογίζεται στο 20% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Όμως μετά από 26 χρόνια, 40.000 νεκρούς (κυρίως Κούρδους), δισεκατομμύρια δολάρια, και κυρίως της σύλληψη του ηγέτη του κινήματος Οτσαλάν, η Τουρκία ακόμη δεν μπορεί να ελέγξει τη κατάσταση. Ο τουρκικός στρατός, ο δεύτερος μεγαλύτερος του ΝΑΤΟ, δεν μπορεί να επιβληθεί με τα όπλα. Οι Κούρδοι ηγέτες αυξάνουν διαρκώς τις διεκδικήσεις τους. Απαιτούν ελευθερίες. Ελευθερίες σε ζητήματα γλώσσας, εκπαίδευσης, και πολιτικού ελέγχου.
Από τη πλευρά της η τουρκική πολιτεία προσπαθεί να περιορίσει τις πολιτικές προκλήσεις που αναδύει το κουρδικό ζήτημα, με κάθε τρόπο. Χρησιμοποιεί τακτική «φθοράς» εναντίων των Κούρδων ακτιβιστών, με μαζικές συλλήψεις, δίκες, και ποινές φυλάκισης ακόμη και για απλή κριτική του καθεστώτος. Όλα αυτά όμως, όχι μόνο δεν περιορίζουν τη κουρδική αντίδραση αλλά αυξάνουν την αίσθηση αποξένωσης και τη θέληση για ανατροπή εκ μέρους των νεότερων Κούρδων.
Το κυβερνών κόμμα του Ερντογάν AKP, προσπάθησε, προς τιμή του, να ξεκινήσει ένα «άνοιγμα» το 2009, αναγνωρίζοντας πως το κουρδικό ζήτημα απαιτεί πολιτική, οικονομική , και πολιτισμική λύση μάλλον, παρά απλώς στρατιωτική. Δυστυχώς δεν τα κατάφερε. Δεν ενημέρωσε τη κοινή γνώμη, δεν συμβουλεύτηκε τους Κούρδους ηγέτες, και δεν ήταν έτοιμο για τις αντιδράσεις που συνάντησε τόσο από τους Τούρκους όσο και από τους Κούρδους πολίτες. Αντιμέτωπο με το ενδεχόμενο εκλογικής συντριβής, το AKP υπαναχώρησε, και η πρωτοβουλία του έλαβε άδοξο τέλος. Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και το κόμμα του ταμπουρώθηκαν πλέον πίσω από εθνικιστικές απόψεις, που απλά επιτείνουν την ένταση. Το τέλος της προσπάθειας αυτής έφερε ακόμη πιο κοντά τους Κούρδους με το κύριο κόμμα τους, το BDP που διατηρεί στενές σχέσεις με το ΡΚΚ και που αρχίζει να βλέπει τον εαυτό του ως ένα Sinn Fein, τον πολιτικό δηλαδή φορέα του ιρλανδικού IRA.
Με την απουσία κυβερνητικών πλέον προσπαθειών, τόσο το BDP όσο και οι Κούρδοι γενικότερα, βρήκαν ευκαιρία και ξεκίνησαν θεσμικές πολιτικές αυτοδιάθεσης και αυτοδιαχείρισης στις νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας όπου και αποτελούν πλειοψηφία, χωρίς καμία εμπλοκή της Άγκυρας. Για τους περισσότερο δραστήριους πολιτικά Κούρδους, η ένοπλη εξέγερση του ΡΚΚ είναι κάτι το δευτερεύον. Τόσο το κίνημα όσο και ο φυλακισμένος ηγέτης του αποτελούν απλά σύμβολα της εθνικής τους υπόστασης και του εθνικού τους ξεσηκωμού. Χωρίς το ΡΚΚ, λένε, κανένας δεν θα γνώριζε το κουρδικό πρόβλημα.
Όπως όλα δείχνουν, οι γεωγραφικές αυτές περιφέρειες έχουν χαθεί για την Άγκυρα. Η Ουάσιγκτον όμως δεν θα πρέπει να επιτρέψει να εξελιχθούν συγκρούσεις μεταξύ της Τουρκίας και της προσωρινής κυβέρνησης των Κούρδων στο Ιράκ (KRG), καθώς κάτι τέτοιο θα υπονομεύσει τη σταθερότητα της χώρας. Οι σχέσεις Άγκυρας και KRG έχουν βελτιωθεί αισθητά το τελευταίο διάστημα, όμως το ΡΚΚ διατηρεί μεγάλο αριθμό δυνάμεων του στα βουνά του ιρακινού Κουρδιστάν.
Ο Ομπάμα έχει δύσκολες επιλογές όσον αφορά στο κουρδικό πρόβλημα της συμμάχου του Τουρκίας. Πρόκειται για πρόβλημα που είναι μεγάλο, σύνθετο και δύσκολο. Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να φανούν ως παρεμβατικοί μεσάζοντες σε ένα ευαίσθητο εσωτερικό πρόβλημα μια συμμάχου χώρας. Για αυτό ίσως και η Αμερική να αποφάσισε να αγνοήσει το όλο ζήτημα. Κάτι τέτοιο όμως δεν συμφέρει στη Ουάσιγκτον. Το κουρδικό αποτελεί την Αχίλλειο πτέρνα της Τουρκίας, επηρεάζοντας το σύνολο της πολιτικής και πολιτιστικής ζωής της χώρας. Από τα στρατιωτικά, έως τα θέματα τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Αν η Αμερική συνεχίσει να παριστάνει την αδιάφορη, ίσως μελλοντικά να συναντήσει μπροστά της πολλές και οδυνηρές συνέπειες.
(Foreign Policy)
(η 1η φωτογραφία από παλαιότερες διαδηλώσεις Κούρδων στην Κωνσταντινούπολη)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου