Στις εκλογές της Κυριακής το συντηρητικό Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα εξασφάλισε τη νίκη στην Κάτω Βουλή και θα επιστρέψει στην εξουσία ύστερα από τρία χρόνια, με τον πρώην πρωθυπουργό Σίντσο Άμπε επικεφαλής του. Εν μέσω εντάσεων με την Κίνα και μιας διαφαινόμενης ύφεσης, πως θα επηρεάσει η πολιτική της επόμενης κυβέρνησης την Ιαπωνία, την Ασία και τον υπόλοιπο κόσμο; Ο Brahma Chellaney, καθηγητής Στρατηγικών Σπουδών στο Κέντρο Πολιτικής Έρευνας του Νέου Δελχί, γράφει στο http://www.project-syndicate.org γιατί αυτή είναι η κρίσιμη καμπή της Ιαπωνίας.
Οι εκλογές στην Ιαπωνία έφεραν ξανά το μεγαλύτερο συντηρητικό κόμμα της χώρας στην εξουσία, τρία χρόνια αφότου έληξε δραματικά το μεταπολεμικό του μονοπώλιο στην εξουσία. Το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (LDP) εξασφάλισε τουλάχιστον 293 έδρες επί συνόλου 480. Η έλλειψη ενθουσιασμού πάντως ήταν σαφής, καθώς μόλις το 59,52% ψήφισε που είναι σχεδόν 10 μονάδες λιγότερο από ότι πριν από τρία χρόνια. Μαζί με το Νέο Κομέιτο, τον σύμμαχό του, το LDP έχει εξασφαλίσει τα δύο τρίτα των εδρών στην Κάτω Βουλή – δίνοντας την «υπερψήφιση» που χρειάζεται για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο της πολιτικής που έχει ρημάξει τις διαδοχικές κυβερνήσεις από το 2007.
Ο αρχηγός του LDP, Σίντσο Άμπε, θα γίνει ο έβδομος υπουργός της Ιαπωνίας σε έξι μόλις χρόνια. Η εντεκάωρη έκκληση του πρωθυπουργού Γιοσιχίκο Νόντα προς τους ψηφοφόρους, να γυρίσουν την πλάτη τους στην «παλαιού τύπου πολιτική» του LDP ήταν απίθανο να σώσει το Δημοκρατικό Κόμμα της Ιαπωνίας (DPJ) από μια συντριπτική ήττα. Το LDP, το οποίο κυβέρνησε συνεχώς, με εξαίρεση 11 μήνες από το 1955 ως το 2009, έχει επενδύσει στην λαϊκή οργή για την αποτυχία της κυβέρνησης του DPJ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της ως προς τις πολιτικές για τις νέες οικογένειες, την πρόνοια και την υγειονομική περίθαλψη.
Πολλοί ψηφοφόροι αισθάνονται ότι το DPJ έχει καθυστερήσει την ανασυγκρότηση της περιοχής που καταστράφηκε από το σεισμό και το τσουνάμι του περασμένου έτους. Και σχετίζουν τον Νόντα με ένα αντιλαϊκό σχέδιο, να διπλασιάσει τον φόρο κατανάλωσης στο 10%, ένα μέτρο το οποίο πέρασε μόνο με την υποστήριξη του κόμματος του Άμπε.
Αλλά υπήρχε λίγος ενθουσιασμός έξω από τα εκλογικά τμήματα για το LDP και τον Άμπε, εγγονό ενός πρώην πρωθυπουργού που έχει ρεβιζιονιστικές απόψεις σχετικά με τη συμπεριφορά της Ιαπωνίας στον πόλεμο και υποστηρίζει έναν πιο ενεργό ρόλο στο εξωτερικό για τις ένοπλες δυνάμεις της Ιαπωνίας. Αντ ‘αυτού, η αβεβαιότητα για την οικονομία και την αντίδραση της Ιαπωνίας στην άνοδο της Κίνας έστειλε τους ψηφοφόρους προς το γνωστό – τις υψηλές δαπάνες για τα δημόσια έργα και την τόνωση της ανάπτυξης και τους στενούς δεσμούς ασφάλειας με τις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση μιας δυνητικής απειλής από την Κίνα.
Αλλά υπήρχε λίγος ενθουσιασμός έξω από τα εκλογικά τμήματα για το LDP και τον Άμπε, εγγονό ενός πρώην πρωθυπουργού που έχει ρεβιζιονιστικές απόψεις σχετικά με τη συμπεριφορά της Ιαπωνίας στον πόλεμο και υποστηρίζει έναν πιο ενεργό ρόλο στο εξωτερικό για τις ένοπλες δυνάμεις της Ιαπωνίας. Αντ ‘αυτού, η αβεβαιότητα για την οικονομία και την αντίδραση της Ιαπωνίας στην άνοδο της Κίνας έστειλε τους ψηφοφόρους προς το γνωστό – τις υψηλές δαπάνες για τα δημόσια έργα και την τόνωση της ανάπτυξης και τους στενούς δεσμούς ασφάλειας με τις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση μιας δυνητικής απειλής από την Κίνα.
Ο Koichi Nakano, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Sophia University, είπε ότι η εκλογή αφορά την «τιμωρία» του DPJ, το οποίο κέρδισε με συντριπτική πλειοψηφία το 2009. «Μου φαίνεται ότι οι άνθρωποι ωθούνται από νοσταλγία, καθώς φαίνεται ότι θέλουν να επαναφέρουν το LDP στην εξουσία επειδή δεν έχουν καλύτερες εναλλακτικές λύσεις», είπε στο Reuters.
Οι ψηφοφόροι επέλεξαν ανάμεσα σε 12 τουλάχιστον κόμματα. Τα περισσότερα δεν είναι πιθανό να επηρεάσουν το αποτέλεσμα, αλλά μια πιθανή εξαίρεση είναι το κόμμα της Ιαπωνικής Αποκατάστασης, μια ακροδεξιά ομάδα υπό την ηγεσία του πρώην κυβερνήτη του Τόκιο, Σιντάρο Ισιχάρα. Το κόμμα του έχει βγει δεύτερο σε κάποιες δημοσκοπήσεις και θα μπορούσε να αναγκάσει τον Άμπε να συζητήσει συνασπισμό.
Ο 58χρονος Άμπε, του οποίου η πρώτη θητεία ως πρωθυπουργός έκλεισε το 2007, εν μέσω σκανδάλου και προβλημάτων υγείας, έχει υποσχεθεί να λάβει μια πιο σκληρή στάση όσον αφορά την εδαφική διαμάχη για τα Σενκάκου με το Πεκίνο και να εγκαταλείψει τα σχέδια για τη σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας έως το 2040 – ένα μέτρο που το DPJ είχε παρουσιάσει ως απάντηση στο πυρηνικό ατύχημα στο εργοστάσιο Daiichi, στην Φουκουσίμα. Από τις 480 έδρες στην Κάτω Βουλή της Ιαπωνίας, οι 300 εκλέγονται από μονοεδρικές περιφέρειες και οι υπόλοιπες 180 με αναλογική εκπροσώπηση σε 11 περιφερειακά τμήματα.
Οι πολιτικές αλλαγές στην Ανατολική Ασία θα σηματοδοτήσουν μια καθοριστική στιγμή στον εκνευρισμό που υπάρχει στην περιοχή. Μετά την άνοδο του Σι Ζινπίνγκ στην Κίνα, ο οποίος θεωρείται από τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό ως ο άνθρωπός τους, η Ιαπωνία φαίνεται να γέρνει προς τα δεξιά και το αποτέλεσμα ενδέχεται να τροφοδοτήσει εθνικιστικό πάθος και από τις δύο πλευρές του σινο- ιαπωνικό ανταγωνισμού.
Η δεξιά στροφή της Ιαπωνίας έρχεται τρία χρόνια αφότου οι ψηφοφόροι έφεραν στην εξουσία το αριστερό Δημοκρατικό Κόμμα της Ιαπωνίας (DPJ). Αντίθετα, οι εκλογές της Νότιας Κορέας -που έχουν προγραμματιστεί για τις 19 Δεκεμβρίου, μόλις τρεις ημέρες μετά τις ιαπωνικές- θα μπορούσαν να φέρουν την χώρα προς τα αριστερά, μετά τη σχεδόν πενταετή ηγεσία του δεξιού προέδρου Λι Μιουνγκ-μπακ, ο οποίος αποδείχθηκε ένας πολωτικός ηγέτης.
Η δεξιά στροφή της Ιαπωνίας έρχεται τρία χρόνια αφότου οι ψηφοφόροι έφεραν στην εξουσία το αριστερό Δημοκρατικό Κόμμα της Ιαπωνίας (DPJ). Αντίθετα, οι εκλογές της Νότιας Κορέας -που έχουν προγραμματιστεί για τις 19 Δεκεμβρίου, μόλις τρεις ημέρες μετά τις ιαπωνικές- θα μπορούσαν να φέρουν την χώρα προς τα αριστερά, μετά τη σχεδόν πενταετή ηγεσία του δεξιού προέδρου Λι Μιουνγκ-μπακ, ο οποίος αποδείχθηκε ένας πολωτικός ηγέτης.
Αυτές οι πολιτικές μεταβάσεις θα μπορούσαν να αποτελούν σύνθετες προκλήσεις στην Ανατολική Ασία, η οποία έχει την ανάγκη να καθιερώσει μια περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων και να απαλλαγεί από το ιστορικό βάρος που κατατροπώνει τις διακρατικές σχέσεις, ιδιαίτερα μεταξύ Κίνας, Ιαπωνίας και Νότιας Κορέας. Η άνθιση του εμπορίου στην περιοχή δεν κατάφερε να μετριάσει τις εδαφικές και άλλες διαφορές. Αντίθετα, έχει κάνει πιο αιχμηρή την περιφερειακή γεωπολιτική και ενίσχυσε την μικροπολιτική. Η οικονομική αλληλεξάρτηση δεν μπορεί να παραδώσει την περιφερειακή σταθερότητα εκτός και αν τα αντίπαλα κράτη κάνουν ειλικρινείς προσπάθειες για να επιδιορθώσουν τις πολιτικές σχέσεις τους.
Τα σκάνδαλα γύρω από τους βοηθούς του Λι – το παρατσούκλι του οποίου είναι «ο μπουλντόζας», από την καριέρα του στον κλάδο των κατασκευών – έχει περιπλέξει τα πράγματα για την υποψήφιο του κυβερνώντος κόμματος Saenuri, Παρκ Γκέουν Χιε, και έδωσαν ελπίδες στον αριστερό αντίπαλό της, Μουν Τζάε-ιν του Δημοκρατικού Ενωτικού Κόμματος. Η Παρκ είναι η κόρη του πρώην προέδρου, στρατηγού Παρκ Τσουνκ-χι, ο οποίος κατέλαβε την εξουσία με το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1961.
Η ηγεσία σε ένα ισχυρό chaebol της Νότιας Κορέας (οικογενειακός όμιλος επιχειρήσεων) έχει γίνει ένα σημαντικό θέμα στις προεδρικές εκλογές, ακόμα και με την Πάρκ να υποστηρίζει τους αυστηρότερους ελέγχους, αν και ήταν το καθεστώς του πατέρα της που συνέβαλαν στην κατασκευή τους με γενναιόδωρη κρατική στήριξη. Η λαϊκιστική στάση της σχετικά με τα chaebol δείχνει ότι, αν εκλεγεί, θα μπορούσε ομοίως να υποθάλψει το εθνικιστικό συναίσθημα με τη λήψη μιας σκληρής στάσης έναντι της Ιαπωνίας, ειδικά για να υποβαθμίσει την υπηρεσία του πατέρα της στον στρατό της Ιαπωνίας, όσο η Κορέα βρισκόταν υπό ιαπωνική αποικιοκρατία.
Αλλά ακόμη και αν η Μουν γίνει πρόεδρος, τα νέα δεδομένα στη σχέση της Νότιας Κορέας με την Ιαπωνία, λόγω της αναβίωσης των ιστορικών θεμάτων, μπορεί να μην είναι εύκολο να επιδιορθωθούν. Πριν από μερικούς μήνες, ο Λι, την τελευταία στιγμή, ακύρωσε την προγραμματισμένη υπογραφή της συμφωνίας για τη «Γενική Ασφάλεια των Στρατιωτικών Πληροφοριών» με την Ιαπωνία, η οποία θα ίδρυε το μοίρασμα στρατιωτικών πληροφοριών μεταξύ των δύο χωρών, οι οποίες είναι και οι δύο σύμμαχοι των ΗΠΑ, για πρώτη φορά. Ο Λι διέλυσε επίσης ένα διμερές σχέδιο για την οριστικοποίηση μιας δια-υπηρεσιακής συμφωνίας. Εβδομάδες αργότερα, επισκέφθηκε προκλητικά τις επίμαχες βραχονησίδες, γνωστές ως νήσοι Ντόκντο στη Νότια Κορέα (η οποία και τις ελέγχει) και τα νησιά Τακεσίμα στην Ιαπωνία.
Η Κίνα, εν τω μεταξύ, έχει ρίξει μια μεγάλη σκιά πάνω στις ιαπωνικές βουλευτικές εκλογές. Τους τελευταίους μήνες, η Κίνα έχει ξεκινήσει έναν νέο πόλεμο φθοράς με την συχνή αποστολή πλοίων περιπολίας στα ύδατα γύρω από τα ιαπωνικά ελεγχόμενα νησιά Σενκάκου, τα οποία η Κίνα αποκαλεί Ντιαογου. Αυτός ο φυσικός αυταρχισμός είχε ως αποτέλεσμα συχνά βίαιες αντι-ιαπωνικές διαδηλώσεις στην Κίνα τον Σεπτέμβριο, ενώ το συνεχιζόμενο άτυπο μποϊκοτάζ των ιαπωνικών αγαθών έχει οδηγήσει σε απότομη πτώση των εξαγωγών της Ιαπωνίας προς την Κίνα, αυξάνοντας τον κίνδυνο μιας ακόμα ιαπωνικής ύφεσης.
Η νίκη του DPJ ΤΟ 2009 αναμενόταν ότι θα οδηγήσει σε αναθέρμανση των σχέσεων της Ιαπωνίας με την Κίνα. Εξάλλου, το DPJ πήρε την εξουσία με την υπόσχεση να ισορροπήσει την εξάρτηση της Ιαπωνίας από τις ΗΠΑ με στενότερους δεσμούς με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Αλλά η ατζέντα για τη γεφύρωση των σχέσεων ναυάγησε εξαιτίας τους αυξανόμενου κινεζικού αυταρχισμού, με αποτέλεσμα οι διαδοχικές κυβερνήσεις του DPJ να ενισχύσουν τους δεσμούς της ασφάλειας της Ιαπωνίας με τις ΗΠΑ.
Η συμπεριφορά της Κίνας έχει τροφοδοτήσει μια εθνικιστική αντίδραση στην Ιαπωνία, συντελώντας στο να αναδειχθούν επιθετικοί, ακραίοι πολιτικοί όπως ο Σιντάρο Ισιχάρα σε σημαντικές προσωπικότητες. Η Ιαπωνία μπορεί να είναι σε οικονομική παρακμή, αλλά αναδύεται πολιτικά. Πράγματι, ο Άλμπερτ ντελ Ροζάριο, υπουργός Εξωτερικών των Φιλιππίνων, που ήταν υπό ιαπωνική κατοχή κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, τώρα υποστηρίζει σθεναρά μια νέα ένοπλη Ιαπωνία ως αντίβαρο στην Κίνα.
Αλλά η αναζωπύρωση του εθνικισμού στην Ιαπωνία παγώνει τον κινεζικό εθνικισμό, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο από τον οποίο οι δύο χώρες δυσκολεύονται να ξεφύγουν. Ο Σίντσο Άμπε του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος, ο οποίος θα γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, δεσμεύθηκε να λάβει μια πιο σκληρή γραμμή για τα Σενκάκου και άλλες διαφορές με την Κίνα. Πιο σημαντικό, το LDP έχει ζητήσει την αναθεώρηση του άρθρου 9 του επέβαλαν οι ΗΠΑ μετά το 1945 στο σύνταγμα της Ιαπωνίας, και το οποίο αποκηρύττει τον πόλεμο.
Οι κίνδυνοι από την αύξηση του εθνικισμού και του μιλιταρισμού στην περιφερειακή ειρήνη έχουν ήδη επισημανθεί από την άνοδο μιας νέας κινεζικής δυναστείας από «πρίγκιπες», ή γιους επαναστατών ηρώων που έχουν εκτεταμένες επαφές στο στρατό. Ο πραγματικός νικητής από τον πρόσφατο διορισμό του συντηρητικού, επταμελούς Πολιτμπούρο είναι το PLA, του οποίου η αυξημένη επιρροή έχει στηρίξει την όλο και περισσότερο διεκδικητική εξωτερική πολιτική της Κίνας.
Στην πραγματικότητα, αυτό που διακρίνει τον Σι από άλλους πολιτικούς ηγέτες της Κίνας είναι η ισχυρή σχέση του με το PLA. Καθώς ο Σι αναδείχθηκε στις τάξεις του Κομμουνιστικού Κόμματος, ανέπτυξε στενούς στρατιωτικούς δεσμούς ως έφεδρος, αναλαμβάνοντας την ηγεσία μιας επαρχιακής φρουράς και υπηρετώντας ως βασικός βοηθός του υπουργού Άμυνας. Η σύζυγός του, Πενγκ Λιουάν, συνδέεται επίσης με το στρατό, έχοντας υπηρετήσει ως μέλος του πολιτικού μουσικού θιάσου του στρατού, και φέρει τον τιμητικό βαθμό του στρατηγού.
Σε αυτό το φόντο, η κεντρική πρόκληση για τις μεγάλες οικονομίες της Ανατολικής Ασίας – ειδικά την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα – είναι να επιλύσουν τα ιστορικά ζητήματα που τους εμποδίζουν να δημιουργούν ένα πιο σταθερό και καλύτερο μέλλον. Όπως λέει μια ρωσική παροιμία, «ξέχνα το παρελθόν και θα χάσεις ένα μάτι. Κόλλα στο παρελθόν και θα χάσεις και τα δύο μάτια».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου