Του Tarak Barkawi, λέκτορα στο University of Cambridge
Οι εξεγέρσεις και οι επαναστάσεις μπορεί να ξεκινούν σε τοπικό επίπεδο, όμως το αποτέλεσμα τους, πολλές φορές, κρίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι επαναστάτες μπορεί να στοχεύουν στην ανατροπή του καθεστώτος που τους καταπιέζει, αλλά η εξέλιξη του αγώνα τους και το αποτέλεσμα της επανάστασης, καθορίζεται από μακρινούς παράγοντες.
Όταν οι επαναστάτες της Λιβύης, μαζί με τους φιλελεύθερους της Δύσης κάλεσαν για μια επέμβαση, ώστε να διακοπεί η προέλαση των στρατευμάτων του Καντάφι έξω από τη Βεγγάζη, πολλοί πίστεψαν πως ο πόλεμος θα τελειώσει σύντομα με μια επέλαση των ανταρτών στη Τρίπολη. Το πρόβλημα όμως που παρουσιάστηκε είναι ότι ακόμη και με τη στήριξη του ΝΑΤΟ, οι αντάρτες στερούνται της στρατιωτικής ικανότητας να προσβάλλουν το καθεστώς.
Δεν είναι ότι τους λείπει θάρρος ή η αφοσίωση, απλά, η στρατιωτική αποτελεσματικότητα απαιτεί εκπαίδευση και οργάνωση, τις οποίες στερούνται. Η Νατοϊκή επέμβαση απλώς απέτρεψε μια σφαγή. Για τη δυτική κοινή γνώμη, η επέμβαση αυτή ήταν καθαρά ανθρωπιστικής φύσης.
Αυτό είναι κατανοητό με δεδομένες τις συνθήκες που επικρατούσαν. Εισάγοντας όμως στην επανάστασή τους το ΝΑΤΟ, οι Λίβυοι αντάρτες έδωσαν τη πρώτη θέση στη Δύση, και παρέδωσαν το δικαίωμά τους να καθορίσουν τις πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις, αλλά και την αυτονομία τους.
Ο Frantz Fanon θα είχε κάποιες σκληρές συμβουλές για τους Λίβυους αντάρτες. Γνώριζε πολύ καλά πως σίγουρα χρειάζεται πάθος, όπως αυτό που επέδειξαν, αλλά αυτό δεν αρκεί. Οι επαναστάσεις χρειάζονται σιδηρά πειθαρχία προκειμένου να πετύχουν το σκοπό τους.
Συνήθως, αυτό το μάθημα το διδάσκονται οι επαναστάτες σφαζόμενοι από τις καθεστωτικές δυνάμεις ασφαλείας. Όσοι επιβιώνουν, μαθαίνουν πώς να οργανώνονται, πώς να εκμεταλλεύονται στρατηγικά την αδύναμη θέση τους, και πώς να διεξάγουν πόλεμο. Σε κάποιο μικρότερο επίπεδο αυτό ακριβώς συνέβη και στη Μισουράτα. Πρόκειται για μια δύσκολη, συχνά τραγική πορεία, αλλά προσφέρει στην επανάσταση μια ελπίδα επιτυχίας. Παράλληλα διδάσκει στις διάφορες υποομάδες της επανάστασης πώς να συνεργάζονται μεταξύ τους.
Στη θέση της απούσας πειθαρχίας και συνοχής των ανταρτών, προέκυψαν τα Νατοϊκά αεροσκάφη και τα γαλλικά πολεμοφόδια.
Ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί το γιατί η Δύση, με τις τόσες κρίσεις που αντιμετωπίζει, αποφάσισε να εμπλακεί στη Λιβύη. Αυτά που έπαιξαν ρόλο είναι το μηντιακό δράμα σχετικά με την Βεγγάζη, η αδυναμία του καθεστώτος Καντάφι, η γειτνίαση με την Ευρώπη, και η επιθυμία των Sarkozy και Cameron να ξαναζήσουν ημέρες σαν κι αυτές που οι χώρες τους ήταν υπερδυνάμεις, και έπαιζαν κάποιο ρόλο.
Από την αρχή η Δύση αμφιταλαντεύτηκε, κι αυτό ήταν φανερό. Η αεροπορική ισχύς είναι αποπλανητική. Οι ιππότες των ουρανών ανέλαβαν έναν γενναίο ρόλο, αυτόν της προστασίας των αμάχων.
Όπως συνήθως συμβαίνει με τη Δύση, όλοι υπέθεσαν μόλις βγουν τα σπαθιά, οι βάρβαροι θα καταρρεύσουν. Όμως η Ευρώπη δεν είναι αυτό που ήταν. Οι στόλοι της (ναυτικοί και αεροπορικοί) είναι λειψοί, τα θησαυροφυλάκια της άδεια, και ακόμη και στα πυρομαχικά υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις.
Ο Ομπάμα ενεπλάκη για λίγο μόνο, αλλά αυτό αρκεί για να συνδέσει τη μοίρα της Λιβύης με αυτόν, τον Cameron, τον Sarkozy, και το ΝΑΤΟ. Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο, δεν έχει καμία ελπίδα ο Καντάφι.
Το καθεστώς του αποσυντίθεται με κάθε αεροπορική επιδρομή που δέχεται. Στο τέλος, θα καταλήξει να τρέχει από κρησφύγετο σε κρησφύγετο, ανίκανος να ελέγξει τον στρατό και την κυβέρνησή του.
Πάντως, καθώς το επαναστατικό κύμα απειλεί την πρωτεύουσα, το είδος αυτό των εχθροπραξιών σημαίνει πως η κατάληξη θα εξαρτηθεί από τον ίδιο τον Καντάφι και το περιβάλλον του. Στο τέλος, κάποιος από τον στενό του κύκλο, θα είναι αυτός που θα τον προδώσει ή θα τον δολοφονήσει.
Ότι και να γίνει, θα πρέπει να υπάρξει ένα τέλος, αλλιώς το ΝΑΤΟ και οι δυνάμεις της Δύσης θα πρέπει να παραδεχτούν ότι δεν μπορούν να νικήσουν ούτε ένα διαλυμένο καθεστώς της ερήμου. Μάλλον οι πιέσεις των επερχόμενων προεδρικών εκλογών, θα αναγκάσουν τον Ομπάμα να ξαναμπεί στο παιχνίδι και να κάνει τα πάντα για να επικρατήσει επί του Καντάφι. Σε εκείνο το σημείο, η εξωτερική παρέμβαση θα είναι αυτή που θα καθορίσει το αποτέλεσμα της λιβυκής εξέγερσης.
Οποιοδήποτε πολιτικό ή οικονομικό πρόγραμμα αναλάβουν να υλοποιήσουν οι Λίβυοι επαναστάτες, θα πρέπει να συμβαδίζει με τις απαιτήσεις της Δύσης. Ήδη, οι επαναστάτες συνήθισαν να συνεργάζονται με τους αξιωματούχους της ΕΕ. Θα επιστρέψουν άλλωστε και οι μορφωμένοι στη Δύση Λίβυοι, γεμάτοι με ιδέες περί ελεύθερης αγοράς, ξένων επενδύσεων, και ιδιωτικού ελέγχου της οικονομίας, ώστε να παίξουν κρίσιμο ρόλο στη νέα Λιβύη. Η επιστροφή των παγωμένων καταθέσεων και περιουσιακών στοιχείων, καθώς και η διεθνής πίστωση, θα επανέλθουν μόνο αν η χώρα υιοθετήσει ένα νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα. Η ΕΕ θα επιμείνει στην ανάγκη αστυνόμευσης των συνόρων της Λιβύης, ώστε να μην φτάνουν στα εδάφη της οι Αφρικανοί μετανάστες, που θα πρέπει να περιορίζονται σε καταυλισμούς, μακριά από τα ευαίσθητα μάτια των φιλελεύθερων Ευρωπαίων.
Αντί για μια Νορβηγία της Μεσογείου, που θα εκμεταλλεύεται το πετρέλαιό της για κοινωνικά αγαθά και αξίες, και για όφελος του λαού της, η λιβυκή επανάσταση θα μετατρέψει τη χώρα σε μια νέα αποικία. Ο πλούτος της θα διαμοιραστεί μεταξύ των ξένων και των ντόπιων ελίτ, και η δημοκρατία της θα περιοριστεί σε κάποιες εκλογές ανά διαστήματα. Η δε πολιτική ασφαλείας της, θα την καταστήσει ένα ακόμη μακρινό φυλάκιο στον παγκόσμιο πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας.
Το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επαναστάτες της αραβικής άνοιξης, είναι η παντελής απουσία δυτικής υποστήριξης σε κάποιο οικονομικό μοντέλο διαφορετικό από αυτό του κινεζικού απολυταρχισμού, ή του νεοφιλελεύθερου ευρωπαϊκού συστήματος. Οι Λίβυοι θα πρέπει να δώσουν περισσότερη βάση στις ιδέες που προκύπτουν από το Όσλο και την Μπραζίλια, παρά σε αυτές του Λονδίνου και της Ουάσιγκτον.
S.A.-Al Jazeera
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου