Παιχνίδια κατασκόπων

Οι στρόφιγγες της ενημέρωσης στη Ρωσία για το θέμα των ημερών έκλεισαν…

ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ, ΜΟΣΧΑ
avgerinos@ellada-russia.ru
Γενικό σιωπητήριο σήμανε η επίσημη Μόσχα για το κατασκοπικό σκάνδαλο των ημερών, απλώνοντας πυκνό πέπλο προστασίας πάνω από τους «δέκα» κατηγορούμενους ως πράκτορές της, που απελάθηκαν από τις ΗΠΑ και ανταλλάχθηκαν, σύμφωνα με όλους τους ψυχροπολεμικούς τύπους, την περασμένη Παρασκευή.

Παρά το γεγονός ότι όλα τα ρωσικά ΜΜΕ κάλυψαν με περισσή λεπτομέρεια την όλη επιχείρηση της ανταλλαγής στο ουδέτερο έδαφος του αεροδρομίου της Βιέννης, από τη στιγμή της άφιξης των «δέκα» στη Ρωσία οι στρόφιγγες της ενημέρωσης έκλεισαν. «Ο επικοινωνιακός σκοπός να διασωθεί το ταχύτερο δυνατό το πρόσωπο των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών επετεύχθη», εκτιμούν αναλυτές, που θεωρούν ότι «το προφανές πλήγμα στο γόητρό τους καλύφθηκε από την αρκούντως θεαματική ανταλλαγή που κατέγραψε τη Ρωσία ως “κατασκοπική υπερδύναμη”, ακόμη κι αν το μάλλον αδύναμο και πιθανότατα ασήμαντο ως προς την αποτελεσματικότητά του δίκτυο εξαρθρώθηκε».

Στο ίδιο κλίμα κινήθηκαν τα περισσότερα ρωσικά μέσα, αλλά και επίσημοι κύκλοι γύρω από την κυβέρνηση, το Κρεμλίνο και τις μυστικές υπηρεσίες, που έδειχναν ανακουφισμένοι, προπαντός από τις εκτιμήσεις ότι «σε μερικές ημέρες η υπόθεση θα έχει οριστικά ξεχαστεί». Οι επίσημες ρωσικές πηγές σε εκπληκτικό συντονισμό αναδείκνυαν ως κρισιμότερο ζήτημα το γεγονός ότι δεν θα πληγεί η λεγόμενη «επανεκκίνηση» των ρωσοαμερικανικών σχέσεων και ότι η τάχιστη και ομαλή επίλυση της κρίσης αποτελεί απόδειξη «του νέου επιπέδου σχέσεων μεταξύ Μόσχας – Ουάσιγκτον και μεταξύ των προέδρων Μεντβιέντεφ και Ομπάμα».

Νέα αρχή με νέα ζωή…
Ελάχιστοι στη Ρωσία έδειξαν ενδιαφέρον για την περαιτέρω τύχη των «δέκα», οι οποίοι φιλοξενήθηκαν, κατά πληροφορίες, αρχικώς σε κυβερνητικό σανατόριο στα περίχωρα της Μόσχας έως την ολοκλήρωση των τυπικών και κάποιων ανθρωπιστικών διαδικασιών, όπως η επανένωσή τους με τα παιδιά τους, που τους ακολούθησαν με κατοπινές πτήσεις από τις ΗΠΑ. Κατά τις εκτιμήσεις, οι περισσότεροι απ’ αυτούς θα έχουν μια νέα ζωή, για την οποία συνέχισαν να μιλούν μόνο οι εκπρόσωποι της Άννας Κούσενκο –ή Τσάπμαν– και της Περουβιανής δημοσιογράφου Βίκι Πελάες. Η μεν πρώτη εξέφρασε την επιθυμία να αξιοποιήσει τη βρετανική, από τον πρώτο της γάμο, υπηκοότητα και να μεταβεί στο Λονδίνο, προοπτική που φαίνεται να απορρίπτει η βρετανική κυβέρνηση σχεδιάζοντας την ακύρωση του διαβατηρίου της, η δε δεύτερη σχεδιάζει να επιστρέψει στο Περού όχι όμως πριν περάσει ένα μήνα στη Μόσχα, όπου σύμφωνα με δηλώσεις του δικηγόρου της της προσφέρθηκαν 2.000 δολάρια ως μηνιαία εφ’ όρου ζωής σύνταξη και νέα κατοικία.

Κοντά στην επίσημη κυβερνητική εκδοχή φαίνεται πως κινείται και η πλειονότητα της ρωσικής κοινής γνώμης, που θεωρεί σε ποσοστό 53% ότι η υπόθεση είναι προβοκάτσια που κατασκευάστηκε από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, με σκοπό «να υπονομευτούν οι διμερείς σχέσεις», ενώ μόλις το 10% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι το FBI όντως εξάρθρωσε ένα πραγματικό δίκτυο πρακτόρων και το 37% δήλωσε ότι δεν έχει άποψη.

Πολύ πιο επικριτικοί και προβληματισμένοι αποδείχθηκαν στα επώνυμα σχόλιά τους πολιτικοί και αναλυτές, οι περισσότεροι από τους οποίους συμπίπτουν στην εκτίμηση ότι επρόκειτο για «μια δυσάρεστη στιγμή αμηχανίας, που καλύτερα να ξεχαστεί το γρηγορότερο». Κατά τον επιφανή βουλευτή του κυβερνητικού κόμματος «Ενιαία Ρωσία» Σεργκέι Μάρκοφ, «υπάρχει φυσικά ένα αίσθημα ντροπής, γιατί οι λεγόμενοι πράκτορες μοιάζουν τόσο με παιδικό σταθμό», περιγραφή που σε διάφορες παραλλαγές φιλοξενήθηκε επανειλημμένως και σε πολλά ρωσικά ΜΜΕ. Μόνη ικανοποίηση των επικριτών φαίνεται πως είναι η έμμεση επιβεβαίωση ότι ο φερόμενος από τη Δύση και τους δικηγόρους του ως «πολιτικός κρατούμενος» Ίγκορ Σουτιάγκιν και μοναδικό πολιτικό πρόσωπο της «τετράδας» καταδικασμένων για κατασκοπία, που απελευθέρωσε η Μόσχα, πιθανότατα είχε κάποια μορφή συνεργασίας με δυτικές μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες ενδιαφέρθηκαν για την απελευθέρωσή του, χαρακτηρίζοντας την πρωτοβουλία τους «ανθρωπιστικού χαρακτήρα». Ο πυρηνικός επιστήμονας Σουτιάγκιν, που επέλεξε να παραμείνει στο Λονδίνο, όπως και ο πρώην συνταγματάρχης της μυστικής υπηρεσίας του ρωσικού στρατού GRU Σεργκέι Σκριπάλ, είχε καταδικαστεί για προώθηση πληροφοριών στρατιωτικού χαρακτήρα στη βρετανική εταιρεία συμβούλων «Alternative Futures», που θεωρήθηκε προκάλυψη για τη CIA, όταν ακόμη εργαζόταν ως εμπειρογνώμονας στο Ινστιτούτο ΗΠΑ – Καναδά της ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.

Προς νέο «Ψυχρό Πόλεμο»;
Την πιο «εξωτική» άποψη για τα τεκταινόμενα έδωσε ως συνήθως ο υπερεθνικιστής ηγέτης του Φιλελεύθερου – Δημοκρατικού Κόμματος Βλαντίμιρ Ζιρινόφσκι, ο οποίος προέβλεψε ότι οι ρωσοαμερικανικές σχέσεις κινούνται προς ένα νέο «Ψυχρό Πόλεμο», που δεν θα ξεσπάσει άμεσα, αλλά σε 5-10 χρόνια, γεγονός που αποδεικνύει με τον τρόπο το αδυνάτισμα των θέσεων των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή και την ενίσχυση της ρωσικής παρουσίας σ’ αυτή. Πολύ πιο συγκρατημένοι στις εκτιμήσεις τους ήταν ανώνυμοι και επώνυμοι επαγγελματίες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, οι οποίοι χαρακτήρισαν τις εξελίξεις «επιβεβαίωση της πτώσης του επαγγελματισμού και του επιπέδου των αρμόδιων για τη συλλογή των πληροφοριών του κράτους» και «ενοχλητικό και προσβλητικό ερασιτεχνισμό, που κινείται στα όρια της κλινικής ηλιθιότητας». Με παρόμοια σχόλια σε ρωσικές εφημερίδες αντιμετώπισαν βετεράνοι των μυστικών υπηρεσιών όχι μόνο τα πρόσωπα των φερόμενων ως «πρακτόρων διείσδυσης σε κύκλους επιρροής», αλλά και τις καταγγελίες για τις συγγενικές σχέσεις ορισμένων εξ αυτών με υψηλόβαθμα στελέχη της ρωσικής αντικατασκοπίας, γεγονός που κατά την άποψη μερίδας του ρωσικού Τύπου λειτούργησε προς όφελος της επιτάχυνσης της διαδικασίας απέλασης από τις ΗΠΑ. «Μακάρι να μην είναι αυτός ο βασικός λόγος που έμειναν στις αμερικανικές φυλακές επαγγελματίες κατάσκοποι που πρόσφεραν πολλά στην ασφάλεια της Ρωσίας» ήταν η επωδός των επικριτών, που φαίνεται πως γέννησαν ένα νέο φαινόμενο ανοιχτής κριτικής στη δραστηριότητα και τις επιδόσεις των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, οι οποίες θα μπορούσαν έως πρόσφατα να θεωρηθούν «ανέγγιχτες» από παρόμοιες αντιδράσεις. Κατά τις εκτιμήσεις αναλυτών, αυτή είναι μόνο η αρχή για αλλαγές που επίκεινται και πιθανότατα θα αφορούν όχι μόνο τα πρόσωπα, αλλά και τη μεθοδολογία και τον προσανατολισμό της δράσης των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, οι οποίες δεν αποδείχθηκαν πάντοτε ικανές να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ασφαλείας της Ρωσίας (βλ. τρομοκρατία), ούτε στις ραγδαίες αλλαγές στο διεθνές σκηνικό, παρά την προνομιακή τους θέση στο σύστημα κρατικής διεύθυνσης που συγκρότησε ο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Οι εκλογές του 2012

Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, οι αλλαγές αυτές θα συνδέονται αναγκαστικά με το νέο σχήμα διακυβέρνησης της χώρας, την προετοιμασία των εκλογών του 2012 και την πιθανή νέα διεκδίκηση της προεδρίας της χώρας από το σημερινό πρωθυπουργό, η εικόνα του οποίου σαφώς επλήγη από την υπόθεση. Δεν λείπουν και εκείνοι που πιστεύουν ότι, όπως ορίζει το «άγραφο πρωτόκολλο» των μυστικών υπηρεσιών, το μπαλάκι βρίσκεται στη ρωσική πλευρά, η οποία, ως ηττημένη της παρτίδας, είναι υποχρεωμένη να απαντήσει με ισοδύναμο, «έστω και τεχνικό τρόπο και ανεξαρτήτως πολιτικών εξελίξεων, που επηρεάζουν αλλά δεν αναστέλλουν τη δράση των μηχανισμών ενός κράτους, πολύ περισσότερο μιας μεγάλης δύναμης, όπως η Ρωσία».
m-epikaira.gr