2010: Το Ελληνικό «1989» …

(Άρθρο του Τάκη Μαχαίρα, Πολιτικού Επιστήμονα)
Το 1989, υπήρξε έτος-ορόσημο για το σύγχρονο παγκόσμιο κοινωνικο-πολιτικό γίγνεσθαι. Οι κοσμογονικές αλλαγές στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που, με εμβληματικό γεγονός και κορυφαία συμβολική «στιγμή» την πτώση του «τείχους του Βερολίνου», οδήγησαν στην κατάρρευση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού», ανέτρεψαν ως τότε φιλοδοξούσες να εμφανίζονται ως «ακλόνητες» δογματικές προπαραδοχές και διαμόρφωσαν νέα δεδομένα στην κοινωνικο-πολιτική και οικονομική θεωρία και πράξη.
Μια από τις σημαντικότερες μετενέργειες των καταιωνιστικών εξελίξεων εκείνης της «σταθμικής» περιόδου, υπήρξε η διαπίστωση ότιη κατάρρευση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού» οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό, αν και όχι βεβαίως αποκλειστικά, στην αποτυχία του οικονομικού μοντέλου που αυτά είχαν υιοθετήσει. Το οποίο, βασισμένο στον υπερτροφικό παρεμβατισμό του κράτους στην οικονομία και στην υποκατάσταση των νόμων της αγοράς από «άνωθεν» εκπορευόμενα διατάγματα και ασφυκτικές γραφειοκρατικές «ντιρεκτίβες» και ελέγχους, απώλεσε σύντομα κάθε ενδογενή αναπτυξιακή δυναμική. Και, αφού έχασε σταδιακά κατά κράτος τη μάχη της ανταγωνιστικότητας από το «αντίπαλο» μοντέλο της ελεύθερης οικονομίας της αγοράς, έφθασε τελικά στην χρεοκοπία, η οποία συνδυαζόμενη με τη διαρκώς εξαπλούμενη εξαθλίωση των κοινωνιών στις οποίες εφαρμοζόταν, οδήγησε αναπόδραστα στην παταγώδη κατάρρευσή του, συμπαρασύροντας στην πτώση του ολόκληρο το σύστημα του «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Η καίρια αυτή διαπίστωση που προέκυψε μέσα από την επώδυνη, για τους λαούς που την υπέστησαν, εμπειρία του «σοσιαλιστικού πειράματος», συνέβαλε καθοριστικά στην ευρύτερη συνειδητοποίηση της αλήθειας ότι το ζήτημα του ρόλου του κράτους στην οικονομία, είναι ιδιαίτερα κρίσιμης σημασίας για να αντιμετωπίζεται με όρους άκαμπτων προκατασκευασμένων «συνταγών». Και ότι όπως ακριβώς οι ιδεοληπτικές εμμονές υπέρ του «ελάχιστου κράτους» και της άναρχης «αυτορύθμισης των αγορών» είναι εύκολο να εκτραπούν σε ανεξέλεγκτες δυναμικές που απολήγουν σε χαοτικές καταστάσεις, έτσι και οι δογματικές προϊδεάσεις ότι η «θεία χάρις του κράτους», (κατά την προσφυή διατύπωση του Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ), αρκεί για να οδηγήσει περίπου «αυτοματιστικά» τις κοινωνίες στην «ευημερία», δεν είναι παρά ένας μύθος που σε πολλές περιπτώσεις λειτουργεί όπως οι «καλές προθέσεις»: στρώνει το δρόμο προς την «κόλαση» της οικονομικής χρεοκοπίας και της κοινωνικής εξαθλίωσης.
Ενώ, ωστόσο, σε διεθνές επίπεδο υπό την επίδραση των κοσμοϊστορικών εξελίξεων στην Ανατολική Ευρώπη (και όχι μόνο …), το 1989, συνειδητοποιείτο ευρύτερα αυτή η αλήθεια, στη χώρα μας, για λόγους που δεν είναι του παρόντος, εμείς αμέριμνοι και ανεύθυνοι, παριστάναμε πως όλα αυτά δεν μας αφορούν. Απορροφημένοι με τα «καθ’ ημάς» και επιδιδόμενοι στην προσφιλή μας «μικροκοσμική ομφαλοσκόπηση», προσπεράσαμε χωρίς να «λεπτολογήσουμε» όσα συγκλόνιζαν όλους τους άλλους λαούς παγκοσμίως, τροποποιώντας τις αντιλήψεις, τις συμπεριφορές και τις πολιτικές πρακτικές τους. Και εξακολουθήσαμε, χωρίς κανέναν ενδοιασμό, να εφαρμόζουμε το δικό μας «α-λά Ελληνικά» μεταπολιτευτικό οικονομικό μοντέλο. Που βασισμένο στον κυρίαρχο ρόλο του κράτους στην οικονομία, έχει ως βασικούς πυλώνες του την κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, την δημοσιοϋπαλληλοποίηση ως υποκατάστατο της υγιούς απασχόλησης και τον στηριγμένο στον αλόγιστο δανεισμό (κράτους και νοικοκυριών) υπερκαταναλωτισμό, ο οποίος τα τελευταία χρόνια προσέλαβε χαρακτήρα περίπου μαζικής-συλλογικής μονομανίας.
Ακριβώς αυτού του «α-λά Ελληνικά» μεταπολιτευτικού οικονομικού μοντέλου την εκρηκτική κατάρρευση ζει, σήμερα, επώδυνα η χώρα μας. Και από την υπευθυνότητα των ποικιλώνυμων ηγεσιών μας, αλλά και από την ωριμότητα της κοινωνίας μας, θα εξαρτηθεί το κατά πόσον το εν έτει 2010 Ελληνικό «1989», θα το βιώσουμε ως μια ευκαιρία να διδαχθούμε από τα σφάλματά μας και απαλλαγμένοι από τις επι δεκαετίες καλλιεργημένες ιδεοληψίες μας να προχωρήσουμε συντεταγμένα στην υπέρβαση της κρίσης, υλοποιώντας όλες τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για τον εξορθολογισμό της οικονομίας μας και την αναβάθμιση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητάς της, που αποτελούν το μόνο υγιή δρόμο και για να ξεφύγουμε από την χρεοκοπία και για να στηρίξουμε σε στέρεες βάσεις την ευημερία μας, ή αν θα το υποστούμε ως μια ανεξέλεγκτη διάλυση, που θα οδηγήσει τη χώρα σε περιπέτειες άδηλης έκβασης και τραγικών συνεπειών. Αυτό ακριβώς είναι το μεγάλο στοίχημα που έχουμε μπροστά μας ως κοινωνία. Να αποδείξουμε, δηλαδή, ότι αφού δεν μάθαμε από τα παθήματα των άλλων, μπορούμε τουλάχιστον να διδαχθούμε από τα δικά μας. Αλλιώς, κατά την έκφραση του Θουκυδίδη, θα υποχρεωθούμε να αναφωνήσουμε επί των εθνικών ερειπίων ότι: «ουδέν έστι ότι ουκ απώλετο».

http://online-pressblog.blogspot.com/2010/02/2010-1989.html