Οι επαναστάσεις είναι πάντα απρόβλεπτες. Το ίδιο όμως απρόβλεπτες είναι και οι μετεπαναστατικές περίοδοι, κάτι που θα φανεί αν και όταν καταρρεύσει το καθεστώς Άσαντ στη Συρία.
Είναι πολύ πιθανό, πως όταν πέσει το καθεστώς, θα σταματήσουν οι συγκρούσεις, και ένα ενιαίο σώμα θα διαχειρίζεται τη διακυβέρνηση της χώρας μέχρι να γίνουν εκλογές. Το ίδιο όμως πιθανός είναι και ένας εμφύλιος πόλεμος, ή απλά το χάος. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, να περιμένουμε να δούμε συγκρούσεις μεταξύ της μειοψηφίας των Αλεβιτών, και της πλειοψηφίας των Σουνιτών.
Αν υπάρξει μια ομαλή μετάβαση στη δημοκρατία, ο υπέρτατος ηγέτης του Ιράν Ali Khamenei θα προσπαθήσει μάλλον να χτίσει δεσμούς με τη νέα Συρία, ίσως και πριν τη πτώση του Άσαντ, έτσι ώστε να διασφαλιστούν τα ιρανικά συμφέροντα στη Συρία. Η επιτυχία ή μη του Khamenei, θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο το νέο κυβερνητικό σχήμα της Δαμασκού θα ενδιαφερθεί για τις σχέσεις του με τη Τεχεράνη.
Τι θα γίνει όμως, αν υπάρξει εμφύλια σύρραξη; Άλλωστε, όπως γράφτηκε στην New York Times,στον αραβικό κόσμο «όταν πέφτουν οι δικτατορίες, τις νέες δημοκρατίες υποδέχονται συνήθως η βία και η παράλυση».
Τυχόν χάος στη Συρία θα έχει γενικότερες επιπτώσεις. Ήδη, η ιρανική κυβέρνηση άρχισε να προειδοποιεί τη διεθνή κοινότητα για τη πιθανότητα ενός τέτοιου σεναρίου. Δεν γνωρίζουμε πως θα αντιδράσει το Ιράν σε αυτή τη περίπτωση, αλλά είναι σίγουρο πως δεν θα περιοριστεί στο ρόλο του θεατή. Μάλλον το αντίθετο θα συμβεί, αφού σίγουρα θα υποστηρίξει τους Αλεβίτες, προσφέροντάς τους υλική και οικονομική βοήθεια.
Οι Αλεβίτες ανήκουν στη σιιτική σέχτα του Ισλάμ, και το Ιράν, ως το μεγαλύτερο σιιτικό κράτος του κόσμου, με έναν υπέρτατο ηγέτη που θεωρείται ως ο εκπρόσωπος του Θεού από τους Σιίτες, θα τους υποστηρίξει.
Οι λόγοι όμως της ιρανικής στήριξης δεν θα είναι μόνο θρησκευτικοί. Για την ιρανική ηγεσία, οι συμμαχίες υπάρχουν μόνο και μόνο για τη προάσπιση των ιρανικών συμφερόντων, κάτι που σημαίνει πως αν η στήριξη των Σιιτών βολεύει στο Ιράν, θα το κάνει. Αν όμως με τη στήριξη αυτή υπονομεύονται τα ιρανικά συμφέροντα, η Τεχεράνη δεν θα διστάσει να αποστασιοποιηθεί. Ούτως ή άλλως, ήδη κάνει τα στραβά μάτια στις εκατοντάδες των Σιιτών που σκοτώνονται από τους Σουνίτες στο Πακιστάν, επειδή πολύ απλά δεν συμφέρει στο Ιράν να τα χαλάσει με τη κυβέρνηση του Πακιστάν.
Αν οι λόγοι δεν είναι θρησκευτικοί, τότε γιατί η Τεχεράνη να στηρίξει τους Αλεβίτες σε μια εμφύλια διαμάχη; Επειδή έτσι θα υπονομεύονταν η ασφάλεια του Ισραήλ, αλλά και τα συμφέροντα της Σ. Αραβίας.
Ένας εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, θα αποτελούσε εφιάλτη για το Ισραήλ. Χειρότερο και από το αν η Μουσουλμανική Αδελφότητα αναλάμβανε την εξουσία στη Δαμασκό. Αν η Αδελφότητα γίνονταν κυβέρνηση, το Ισραήλ θα είχε κάποιον για να θεωρήσει υπεύθυνο σε περίπτωση που δέχονταν επίθεση μέσα από τα συριακά εδάφη. Αν όμως υπάρχει χάος και εμφύλιος πόλεμος, χωρίς κάποια κεντρική αρχή για να θεωρηθεί υπεύθυνη, εναντίον ποίου θα στρέφονταν το Τελ Αβίβ; Αν λοιπόν συνέβαινε κάτι τέτοιο, το Ιράν θα ενθάρρυνε τους συμμάχους του να επιτεθούν στο Ισραήλ.
Ένας εμφύλιος πόλεμος θα ήταν καλοδεχούμενος από το Ιράν και για άλλους λόγους, κυρίως επειδή αυτό θα έβλαπτε τη Σαουδική Αραβία, με την οποία οι σχέσεις του θυμίζουν ψυχρό πόλεμο από το 1979, οπότε και έγινε η ισλαμική επανάσταση στο Ιράν. Από τότε ανταγωνίζονται μεταξύ τους για ισχύ και επιρροή στο Ιράκ, στον Λίβανο, στην Υεμένη, και στο Μπαχρέιν (τώρα και στη Συρία).
Σύμφωνα με την Washington Post, οι Σαουδάραβες χρηματοδοτούν τους Σουνίτες μαχητές της Συρίας, ενώ το Ιράν κάνει κάτι ανάλογο με τους Αλεβίτες του συριακού καθεστώτος. Το Ιράν έχει ήδη χάσει το Μπαχρέιν στους Σαουδάραβες, δεν θέλει να κάνει το ίδιο και με τη Συρία.
Βέβαια όλα αυτά ενέχουν και ρίσκα για τη Τεχεράνη. Αν πολεμήσει για χάρη των Αλεβιτών, θα χαλάσουν οι σχέσεις του με τη Χαμάς, αφού τόσο η πλειονότητα των Παλαιστινίων της Συρίας, όσο και το κίνημα της Χαμάς ανήκουν στους Σουνίτες.
Παράλληλα θα πληγούν και οι σχέσεις με τη Χεζμπολάχ, την οποία θα χρειαστεί το Ιράν στη στήριξή του προς τους Αλεβίτες, σε περίπτωση εμφύλιου πολέμου. Η βοήθεια της Χεζμπολάχ στη καταστολή Σουνιτών στη Συρία, θα λερώσει την εικόνα της ως μια ισλαμική δύναμη αντίστασης.
Τέλος, ένα σενάριο εμπλοκής του Ιράν σε εμφύλιο πόλεμο, θα έχει επίπτωση και στις σχέσεις της Τεχεράνης με την Τουρκία, που επίσης είναι σουνιτική χώρα, και που θέλει σταθερότητα στη Συρία.
Βέβαια, αν το Ιράν βρει την ευκαιρία, θα δράσει, άσχετα από τα τυχόν κόστη. Στη δική του συμφεροντολογική ανάλυση, το Ιράν έχει περισσότερα να κερδίσει υπονομεύοντας το Ισραήλ και τη Σ. Αραβία, παρά από οτιδήποτε άλλο. Με τους Σύριους διαδηλωτές να καίνε τις ιρανικές σημαίες, η Τεχεράνη μπορεί να θεωρήσει πως η ανάκαμψη των σχέσεων με τους Σουνίτες δεν αξίζει, και ίσως να είναι δύσκολη. Ένας εμφύλιος πόλεμος θα τη βόλευε περισσότερο.
The Diplomat
Απόδοση: S.A.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου