Οι κλέφτες των Μεγάλων Θεών

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

-

Στην εποχή μας, με τα μέσα μετάδοσης ή αναμετάδοσης των ειδήσεων, των γεγονότων, των συμβάντων, παρέχεται πλεόνασμα πληροφοριών στο σύγχρονο πολίτη. Μέσα σε λίγη ώρα γνωστοποιούνται ή παραποιούνται, αναλόγως, τα πάντα. Είναι ζήτημα εάν 3% των γεγονότων αυτών παραμένουν στη μνήμη του σύγχρονου ανθρώπου πέραν ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, μέχρι η θέση τους να καταληφθεί, δηλαδή, από τα νεότερα γεγονότα.

Προλογίζω με αυτήν τη ‘φιλολογία’ για να τονίσω πως κάθε εποχή έχει τα δικά της μέτρα και σταθμά. Καταγεγραμμένα ‘γεγονότα’ έχουμε και από το μακρινό παρελθόν. Μας γίνονται γνωστά επειδή χαράχθηκαν, από τους αρχαίους, σε ένα κομμάτι μαρμάρου για να ενημερώσουν, να ευχαριστήσουν κάποιον ή να αποτρέψουν παρόμοιες ενέργειες από τους συγχρόνους τους. Οι επιγραφές, όμως, αυτές είχαν και παιδαγωγικό χαρακτήρα.

Φώτο : Η επιγραφή των …συλητών

Τους πιάσανε στα …πράσα!

Οι συλητές, οι αρχαιοκάπηλοι, οι ασεβείς, οι καταστροφείς ναών και οι κλέφτες δεν είναι καινοφανές κοινωνικό φαινόμενο. Το ριψοκίνδυνο …επάγγελμα του κλέφτη ανήκει στην …γκάμα των αρχαιότατων παρασχολιών του ανθρώπου.

Έχουμε συναντήσει, ουκ ολίγες φορές, επιγραφές για καταστροφές αρχαίων ναών, πυρκαγιές ναών αλλά δεν έτυχε να πέσει στην προσοχή μας, κλέφτες ναού που πιάστηκαν επί το …έργον!
Το περιστατικό, που αναφέρουμε, διαδραματίστηκε πριν από δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια στο ναό των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης! Δυστυχώς για αυτά, τα κλεφτρόνια δηλαδή, χάσανε την αιωνιότητα. Η επιγραφή δεν αναφέρει τα …ονόματά τους, ούτε και πόσοι ήτανε. Η αναφορά, όμως, που γίνεται στο βασιλιά Λυσίμαχο της Θράκης μας παραπέμπει στα πρώτα χρόνια του 3ου π.Χ. αιώνα.

Οι ‘μάγκες’ είχαν γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων τους
‘τοις θεοῖς μεγάλοις Σαμοθραξί’, όχι όμως οι φύλακες του ναού και των πανάκριβων αφιερωμάτων των πιστών, που φυλάγονταν στο ναό.
Και έτσι η φαεινή αλλά ασεβής ιδέα τους να πάνε στο Ιερό Νησί για να αρπάξουν τα χρυσαφικά και να βάλουν φωτιά στο ναό των Μεγάλων Θεών είχε άσχημο για αυτούς αποτέλεσμα.

Φώτο: Νόμισμα Λυσιμάχου
Τι μας πληροφορεί η επιγραφή

Η επιγραφή που βρέθηκε μέσα στον αρχαίο ιερό χώρο των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης είναι κατατοπιστική για το τι ακριβώς συνέβη εκείνο το μακρινό βράδυ που καλύφθηκε από το μελανό χιτώνα των αιώνων.
Μας λέγει πως οι κλέφτες ήρθανε βράδυ στο νησί με πλεούμενο και αποβιβάστηκαν στην τοποθεσία που ήταν γνωστή ως σημείο Πυθαγόρου:
«εἰσπηδήσαντας νύκτωρ ἐπ’ ἀδικίαι

καὶ ἀσεβείαι τοῦ ἱεροῦ μετὰ τῶν ἐπι-

πλευσάντων ἐγ νυκτῶμ παρὰ

Πυθ̣αγόρου»
Μας ενημερώνει όμως πως ο ιερός χώρος αλλά και η αρχαία πόλη φυλάσσονταν από ανθρώπους του Μακεδόνα βασιλιά της Θράκης Λυσίμαχου:
‘‘ἐπειδὴ βασιλεὺς Λυσίμαχος̣ ἔ̣ν τε τοῖς ἄλλοιςδ̣ιατε̣λεῖ πᾶσαν ἐπιμέλειαμ π̣ο̣ι̣ού-μ̣ενος τοῦ ἱεροῦ καὶ τῆς πόλεως, νῦν τετοὺς ἀσεβήσαντας εἰς τὸ ἱερὸγ καὶἐγχειρήσαντας συλῆσαι τὰ ἀναθήματα̣τὰ̣ἀνατεθέντα ὑπὸ τῶμ βασιλέωγ καὶτῶν ἄλλων Ἑλλήνωγ καὶ ζητήσανταςἐμπρῆσαι τὸ τέμενος τῶν θεῶν” Δηλαδή, Ο βασιλιάς Λυσίμαχος μαζί με όλους τους άλλους (που αναφέρθηκαν πιο πριν, ως φαίνεται) ήταν υπεύθυνος και για τον ιερό χώρο αλλά και για την ίδια την πόλη, συνέλαβε τους κλέφτες που αποπειράθηκαν να συλήσουν, να ληστεύσουν τα βασιλικά αφιερώματα αλλά και τα αφιερώματα των υπόλοιπων Ελλήνων καθώς προσπαθούσαν να κάψουν το τέμενος των Θεών.

Εκείνο που εντυπωσιάζει από το δεύτερο σκέλος της επιγραφής είναι δύο σημεία της:Το πρώτο είναι η αναφορά για τα αφιερώματα των βασιλέων:«ὑπὸ τῶμ βασιλέωγ καὶ τῶν ἄλλων Ἑλλήνωγ»,δηλαδή, όλοι οι βασιλείς που άφησαν στο ναό ευλαβικά αφιερώματα ήσαν Έλληνες αλλά και οι άλλοι ( οι πιο κατώτεροι) ήσαν και αυτοί Έλληνες. Έτσι βλέπουμε πως οι Μεγάλοι Θεοί της Σαμοθράκης περί το 297 π.Χ. λατρεύονταν αποκλειστικά από Έλληνες, σύμφωνα πάντα με την επιγραφή.Το δεύτερο ενδιαφέρον σημείο είναι ο σεβασμός του Μακεδόνα βασιλιά Λυσίμαχου προς την Πόλη και το Δήμο της Σαμοθράκης:«παραγενόμενος ὁ βασιλεὺςεἰς̣ τοὺς τόπους δέδωκεν ἐγδότουςτῆ̣ι πόλει καὶ ἀφέσταλκε πρὸς τὸνδῆμον, ὅπως τύχωσι τῆς προσηκού-σης τιμωρίας»Δηλαδή, όταν ο Λυσίμαχος ήρθε στους ιερούς χώρους του νησιού, παρέδωσε τους ληστές στην Πόλη της Σαμοθράκης, τη συγκροτημένη μορφή που είχε τότε, και στη δικαιοδοσία του Δήμου για να αποφασίσει για την προσήκουσα τιμωρία των ασεβών.

Βαλκανικό Περισκόπιο – Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος Ἐχέδωρος