Περί Ισοκράτους

Αν και πλέον έχει καταλάβει πολύς κόσμος ότι ο αρχαιότερος ημών, εθνικιστής Έλλην Ισοκράτης υπήρξε θύμα της διεθνιστικής προπαγάνδας της εποχής ημών, ωστόσο καλόν είναι να γνωρίζουμε ποίος ακριβώς ήταν ο μέγας ρήτωρ της κλασσικής εποχής.

Το παρόν άρθρον είναι αναδημοσίευσις από ένα σχόλιον του γράφοντος σε άρθρον της φίλης Φιλονόης Ποντικής.
Μην ξεχνάμε ότι εις την αρχαιοτέραν Ελλάδαν η φιλοδοξία ήταν δομικόν στοιχείον του λειτουργικού συστήματος των Ελλήνων και κινητήριος δύναμις πολλών ενεργειών. Η δε φιλοδοξία δεν είναι κάτι κακόν, όπως εννοείται στας ημέρας ημών, αφού η πραγματική δόξα υπερβαίνει την χρονική διάρκεια μιας ζωής.
Δεν θα συγκρίνουμε λοιπόν τα δικά μας συμβιβασμένα μυαλά με αυτά των αρχαιοτέρων Ελλήνων, ούτε πρέπει επειδή σήμερα έχουμε μάθει τις λέξεις “ημετέρα παιδεία” να μεταφέρουμε την νεοελληνικήν ημών ημιμάθειαν εις την αρχαιότηταν, απλώς και μόνον επειδή γνωρίζουμε ότι “ημετέραπαιδεία” είναι η δική μας παιδεία, γιατί ουσιαστικά ούτε το “δική μας” γνωρίζουμε, ούτε το “παιδεία“. Ίσως δε να μην γνωρίζουμε ούτε καν το “μας“.

Ψάρωσε λοιπόν ο περισσότερος κόσμος από έναν όρον που πρωτοεμφανίστηκε την εποχή που το νεοεποχικό τηλεοπτικό σύστημα κατασκεύαζε τον δήθεν-Οδυσσέα Τσενάι. Η αρχαιολατρία μας μάς έκανε να πιστέψουμε ότι αφού ο Ισοκράτης μίλησε για την ημετέρα παιδείαν, τότε μπορεί και ο Τσενάι να γίνει Έλλην.

Στην ουσίαν όμως πέσαμε στην παγίδαν της καθυστερήσεως. Διότι μια προπαγάνδα δεν έχει πάντα ως σκοπό την πειθώ. Μπορεί να πείσει ακόμη και μη πείθοντας. Μια προπαγάνδα μπορεί να έχει ως στόχον και τον αντιπερισπασμόν ή την καθυστέρησιν ώστε να περάσουν κάποια πράγματα με τις μικρότερες δυνατόν αντιδράσεις, μέχρι να συμβεί εκείνη η μοιραία αλλαγή κατά την οποίαν η κατάστασις μετατρέπεται από ρευστή σε τετελεσμένη και μη αναστρέψιψος. Ακόμη και το ¨βρε λες να…¨ που πιστεύουμε σε κάποιες περιπτώσεις, είναι και αυτό ενίοτε τμήμα οργανωμένης προπαγάνδας, ώστε από το “βρε λες να...” μέχρι το “μπα δεν…” να έχουν συμβεί κοσμοϊστορικές αλλαγές. Αυτή η χρονική διαφορά είναι ο ωφέλιμος προπαγανδιστικός χρόνος προκειμένου να δημιουργηθεί το τετελεσμένον.

Ερωτώ λοιπόν τον αναγνώστη:

1. Ξέρει τί ήταν ο Πελοποννησιακός πόλεμος;
2. Γνωρίζει το πολιτειακόν καθεστώς των αρχαιοτέρων πόλεων κρατών;
3. Γνωρίζει τον ρόλον του βασιλέως Αγησιλάου Β΄;
4. Έχει διαβάσει Θουκυδίδη;
5. Γνωρίζει ποίο ήταν το εκπαιδευτικόν σύστημα των αρχαιοτέρων Αθηνών της κλασικής περιόδου;
6. Είναι ενήμερος περί της καθόδου των μυρίων;
7. Ξέρει τι είναι ρητορική υπερβολή;
8. Γνωρίζει για την Δηλιακή συμμαχία και την δευτέραν Αθηναϊκήν συμμαχίαν;
9. Γνωρίζει πότε έζησεν ο Ισοκράτης; Πότε έζησαν οι Αγησίλαος, Σωκράτης, Ξενοφών, Φίλιππος, Πλάτων,… κλπ κλπ

Εάν λοιπόν δεν γνωρίζει, πώς πείθεται από μια προπαγανδιστική ομοβροντίαν για το τι εννοούσε ο Ισοκράτης;
Επειδή το είπε η Στάη ή επειδή το είπε η Τρέμη, ο Πρετεντέρης, ο Τσίμας κ.α; Επειδή μας είπαν τα ΜΜΜΕ ότι Έλλην είναι ο μετέχων της ημετέρας παιδείας;

Ε και;
Τα ΜΜΜΕ προσπαθούν τόσα χρόνια να μας πείσουν ότι η οπισθιογλεντική είναι φυσιολογική συμπεριφορά και ότι όποιος αηδιάζει τους οπισθιοδέκτας είναι ψυχικώς άρρωστος και ομοφοβικός, στην παρερμηνεία του Ισοκράτους θα κολλήσουν;

Και ποίοι είμαστε εμείς που θα τολμήσουμε να μεταφέρουμε την ρητορική (προσοχή, ρητορική είναι, δεν είναι κατ’ανάγκην θέσις του Ισοκράτους, επαγγελματίας ρήτωρ γαρ) του Ισοκράτους στο σήμερον;
Τι γνωρίζουμε για να μεταφράσουμε το “ημετέρα παιδεία” σε “δική μας παιδεία“;
Γνωρίζουμε πότε γράφτηκε ο περίφημος Πανηγυρικός του Ισοκράτους;
Γιατί και υπό ποίας συνθήκας συνέγραψεν το έργον ο ρήτωρ;
Γνωρίζουμε τας πολιτικάς τοποθετήσεις του Ισοκράτους;
Ποία είναι τα άλλα έργα του Ισοκράτους;
Γνωρίζουμε μήπως το επάγγελμα του;
Ξέρουμε τι είναι ρητορική;
Ποία ήταν ή άποψις του Πλάτωνος και λοιπών δια τους ρήτορας;
Ε τι διάολο λοιπόν γνωρίζουμε και κάνουμε έτσι απλά…ελαφρά τη καρδία την απόδοσιν εις την νεοελληνικήν;

Επειδή λοιπόν δεν γνωρίζουμε τίποτα, ας δώσω ορισμένες σκέψεις προς προβληματισμόν μπας και καταλάβουμε ότι όχι μόνον δεν έχουμε πλέον ημετέραν παιδείαν όχι μόνον δεν έχουμε παιδείαν, αλλά ούτε μάτια, μυαλό, νόησιν, κρίσιν δεν έχουμε και συνεπώς έχουμε πολύ δρόμο ακόμη μπροστά μας για να κατανοήσουμε έστω και το 10% των αρχαίων κειμένων.

Μεταφέρω λοιπόν το σχόλιο μου από το ιστολόγιον της Φιλονόης:

Παρακαλῶ Φιλονόη, ἑάν μπορεῖς συνέταξε ἓναν κατάλογον μὲ ὃλους τοὺς μαθητὰς τοῦ Ἰσοκράτους. Ἐγώ ὃσους βρήκα ἦταν ὃλοι Ἓλληνες.

Γιὰ τὸ τὶ εἶπεν ὁ Ἰσοκράτης ἒχω ἐκφραστεῖ ἐδώ:http://stravon.wordpress.com/2011/10/07/%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF-%CE%B9%CF%83%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%BF%CE%BE%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1/

Δὲν εἶμαι φιλόλογος, δὲν εἶμαι φιλόσοφος, δὲν εἶμαι ἱστορικός.Ὃμως φρονῶ πὼς πρέπει νὰ συνυπολογίσομεν τὰ πάντα ὃταν ἀναφερόμαστε ‘ς τὸν Ἰσοκράτην. Ό Ἰσοκράτης λοιπόν ἒζησεν ~98 ἓτη* (436 π.Χ-338 π.Χ.).
Τὶ σημαίνει αὐτό;
• Ὃτι ἐγενήθην 5 χρόνια πρὸ τῆς ἐνράρξεως τοῦ πολέμου, ἦταν πλούσιος καὶ ἒγινε πτωχός μέσα στὸν πόλεμον.
• Ἒζησε στα παιδικά του χρόνια τὴν ἀμκή τῶν Ἀθηνῶν, ἂκουγε ιστορίες από παππούδες που έζησαν την ναυμαχίαν τῆς Σαλαμίνος καὶ τοὺς Μηδικοὺς πολέμους.
• Ἒζησεν τὴν ἧτταν καὶ παρακμήν τῆς πόλεως του.
••• Ἧταν μεγάλος ἂνδρας ὃταν ο Αγησίλαος ἐξεστράτευσεν λὶαν ἐπιτυχῶς ἐναντίων τῶν Περσῶν ἂλλά τὰ δομικά προβλήματα τῶν δημοκρατικῶν Ἀθηνῶν καὶ Θηβῶν τὸν ἀνάγκασαν νὰ ἐπιστρέψῃι. Οἱ πόλεις κράτη δηλαδή ἀπέτρεψαν τὴν ἐπιτυχίαν ἑνός Μεγάλου Ἀλεξάνδρου πρὸ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδου.
• Ἒζησεν τὴν ταπεινωτικήν Ἀνταλκίδειον εἰρήνη, τὴν παρακμήν τῆς Σπάρτης, ὃπως καὶ τὸν θάνατον τοῦ Ἀγησιλάου (85* ἑτῶν).
• Ὃταν ἧταν 30 ἐτῶν ἒγινε ἡ κάθοδος τῶν μυρίων ὑπό τὸν Ἀθηναῖον Ξενοφώντα.
• Ἒζησε τὴν κυριαρχίαν τῶν Θηβαίων, τὴν τυραννία ἐν Ἀθήναις, τὴν ἐκτέλεσιν τοῦ Σωκράτους, τὴν προδοσίαν (;) τοῦ Ἀλκιβιάδου…….
• Ἐγνώρισεν τον Πλάτωναν, τὸν Ἀριστοτέλην, …ούφ…καὶ δεκάδαι ἂλλων….

ὁ Ίσοκράτης εἶδε καὶ ἒζησε τὴν τραγωδίαν τῆς κλασσικῆς περιόδου. Συνεπῶς ὁ στόχος του ἧταν ἓνας καὶ μόνον ἓνας. Ἡ ολοκλήρωσις τοῦ ἒργου τοῦ Αγησιλάου Β’. Ἡ κατατρόπωσις τῶν Περσῶν, κἀτι ποὺ ἦταν ἀποδεδειγμένως ἐφικτόν ἀφοῦ στρατιωτικῶς οἱ Ἓλληνες ἦταν ἀνίκητοι. Πλάκα έκαναν καὶ οἱ μύριοι μέσα στὴν Περσίαν, πλάκα ἒκανε καὶ ὁ Αγησίλαος…κι ὃμως πλάκα-πλάκα, οἱ Πέρσες ἒκαναν κουμάντο, ἐκμεταλλευόμενοι τὴν διχόνοια μεταξὺ τῶν Ἑλλήνων.

Ποῖο λοιπόν ἦτο τὸ πρόβλημα;
Ἡ διχόνοια.
Γενικῶς καὶ ἀορίστως;
Ὃχι. Ἡ διχόνοια μεταξύ τῶν Ἑλλήνων. Συγκεκριμένα τῶν Ἑλλήνων.
Ἑπομένως ἡ βασική μέριμνα τοῦ Ἰσοκράτους ἧταν ὁ πανελληνισμός. Πρέπει νὰ σταματήσουν οἱ πόλεμοι μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ ἐπιχειρηματολογεῖ γιαὐτό στὸ “περί εἰρήνης”.

Εἶναι φανατικῶς Ἀθηναῖος. Τὰς λατρεύει τὰς Ἀθήνας. Ὃμως εἶναι καὶ πραγματιστής. Γνωρίζει ὃτι Ἀθηναΐκή ἡγεμονία διὰ τῶν ὃπλων δὲν θὰ ἐπιτευχθεῖ ποτέ. Προετοιμάζει λοιπὸν γὶα τὴν ἀγαπημένη του πόλιν ἓναν ἂλλον ρόλον. Αὐτόν τὴς πνευματικῆς ἡγεμονίας.

Προετοιμάζει μὶα μηχανή, μία Ἑλληνική Αὐτοκρατορία με σῶμα τὸ πανελλήνιον, πυγμή Μακεδονική καὶ μυαλό Ἀθηναϊκό. Οὑσιαστικῶς δηλαδή πάλι στὴν Ἀθηναΐκή ἡγεμονίαν ἀποσκοπεῖ γιαὐτό καὶ οὐδέποτε βὰλλει ἐναντίων τῶν ἰσχυόντων νόμων περί Ἀθηναΐκής πολιτογραφήσεως. Εἶναι Ἀθηναίος πολίτης ἀπό πατέρα καὶ ἀπό μάνα, καὶ προετοιμάζει τὴν πνευματική ἡγεμονίαν τῶν Ἀθηνῶν, τοῦ δήμου δηλαδή τὸν ὁποῖον ἀπαρτίζουν ΜΟΝΟΝ οἱ ἐκ πατρός τὲ μητρός Ἀθηναίων γεγενημένοι.

Δηλαδή;
Δηλαδή πάει νὰ κερδίσει τόν πόλεμον μὲ ἂλλα ὃπλα, πνευματικά.
Γιὰ τὰς Ἁθήνας ῥὲ γαμῶ το.

Αὑτό εἶναι ἡ ἡμετέρα παιδεία. Ἡ Ἀθηναϊκή παιδεῖα.
Δηλαδή ποῖα παιδεία; Ἡ παιδεία τῶν σχολῶν τῶν Ἀθηνῶν.

Δηλαδή σὲ ἓνα πολύ μεγάλον βαθμόν ἡ παιδεία τοῦ ἰδίου τοῦ Ἱσοκράτους.

Ἐπομένως ποῖα θὰ εἶναι ἡ πρωτεύουσα τῆς Ἰσοκράτειας Πανελληνίου Αὐτοκρατορίας;
Αἱ Ἀθῆναι τῶν ἀμιγῶς Ἀθηναίων πολιτῶν.
Καὶ ποῖος θὰ εἶναι εἱς ἐκ τῶν πνευματικῶν αυτοκρατόρων τῆς αὐτοκρατορίας;
Ὁ Ἰσοκράτης. Ὁ ἀμιγῶς Ἀθηναῖος Ἰσοκράτης.

ΥΓ. Τὸ ζἠτημα ἐπομένως δὲν εἶναι φιλολογικόν. Μὴν ἐγκλωβιζόμεθα ἐν ταῖς λέξεσιν. Τὸ ζήτημα εἶναι ἂκρως φιλοσοφικόν. Αἰ λέξεις εἶναι ἀπλῶς ἐργαλεῖον τοῦ κατ’ ἐπάγγελμαν ὑπερβολικοῦ ῥήτορος. Τὴν ὑπερβολήν ὁ Ἰσοκράτης τὴν παίζει στὰ δάκτυλα κατά τρόπον μοναδικόν εἰς τὴν παγκόσμιον ἰστορίαν. Τὸ ζητούμενον εἶναι ὁ ἲδιος ὁ Ἱσοκράτης καὶ αἰ ἀντιλήψεις του ποὺ πηγάζουν ἀπό τὰ βιώματὰ του.
__________________________________________
* Τι έγινε ρε παιδία; Όλοι οἱ άρχαίοι ζούσαν πάνω από 70-90 και μάλιστα χωρίς τὰ σημερινά φάρμακα καὶ ιατρούς. Για να κάνουμε έναν κατάλογο σιγά-σιγά με τις ηλικίες θανάτου των αρχαίων, γιατί κάποιος μας δουλεύει σε αυτόν τον “σύγχρονο” κόσμο. Ο δε Αγησίλαος ήταν και Λάκων, δηλαδή καταπονημένος, χιλιοτραυματισμένος και με Σπαρτιάτικη διατροφή. Έζησε όμως 85 χρόνια.

 http://stravon.wordpress.com/2012/08/16/