Στρατηγοί και σκάνδαλα "πνίγουν" την κυβέρνηση Ερντογάν

Του Άρη Αμπατζή
Η εικόνα φθοράς που παρουσιάζει η κυβέρνηση Ερντογάν στην Τουρκία αρχίζει και προκαλεί ερωτηματικά όχι μόνο για το τι μέλλει γενέσθαι στην τουρκική πολιτική σκηνή, αλλά και για τις προοπτικές σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, μεταξύ των οποίων είναι τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό.
Οι εκλογές της 22ας Ιουλίου 2007 ανέδειξαν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και τον ηγέτη του και πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως το μοναδικό και απόλυτο κυρίαρχο. Οι δημοτικές εκλογές της 29ης Μαρτίου 2009 όμως έδειξαν ότι υπάρχει σημαντική κάμψη στις ψήφους του κόμματος. Από το 46,5% στις εκλογές του 2007, σημειώθηκε υποχώρηση στο 38,4% στις δημοτικές. Εδώ και πάνω από ένα μήνα, όλες οι δημοσκοπήσεις δίνουν ποσοστά της τάξης του 30-34%.
Οι αριθμοί από μόνοι τους δεν λένε τίποτα. Η υφιστάμενη δυναμική είναι αυτή που δημιουργεί προϋποθέσεις περαιτέρω κάμψης. Η οικονομική κρίση που γίνεται αισθητή μέσω της ανεργίας είναι ένα πρώτο και σημαντικό στοιχείο. Το Κουρδικό και το «άνοιγμα» που επιχειρεί η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει συνθήκες πόλωσης, από την οποία όμως φαίνεται να βγαίνει ζημιωμένο το κυβερνών κόμμα. Κι αυτό οφείλεται στο εθνικιστικό και αντικουρδικό ένστικτο που ισχύει για τη μεγάλη πλειοψηφία του τουρκικού λαού.
Το Κουρδικό και το «άνοιγμα» που επιχειρεί η κυβέρνηση Ερντογάν έχει δημιουργήσει συνθήκες πόλωσης, από την οποία όμως φαίνεται να βγαίνει ζημιωμένο το κυβερνών κόμμα
Τρίτη παράμετρος είναι η αντιπαράθεση με τις Ένοπλες Δυνάμεις. Είναι βέβαιον ότι η αξιοπιστία των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων έχει υποστεί τη μεγαλύτερη φθορά της ιστορίας της. Αυτό οφείλεται στη φιλολογία αλλά και στα περιστατικά που συνιστούν το πλαίσιο της πραξικοπηματολογίας. Ωστόσο, ο ρεβανσισμός που είναι ευδιάκριτος στον ευρύτερο χώρο του πολιτικού Ισλάμ εναντίον του στρατού και των κεμαλιστών δημιουργεί μια άλλη κατάσταση. Αυτός ο χώρος όμως, που από πολιτική άποψη παίρνει συγκεκριμένη μορφή στο πρόσωπο του κυβερνώντος κόμματος, τείνει να γίνει παράγοντας έντασης. Στο βαθμό που η ένταση αυτή δεν φέρει συγκεκριμένα βήματα εκδημοκρατισμού, απομένει μόνο η ένταση, πράγμα που παραδοσιακά είναι αρνητικό κριτήριο για τη διάθεση ψήφου στην Τουρκία.
Τέταρτον, είναι μια σειρά από πράγματα που κάνουν την εμφάνισή τους και θα συμβάλουν στη φθορά. Το σκάνδαλο περί παρακολούθησης τηλεφωνικών συνδιαλέξεων ανώτατων δικαστικών είναι ένα από αυτά.
Ωστόσο, ο ευρύτερος χώρος του πολιτικού Ισλάμ, και πολύ περισσότερο η «συντηρητικοποίηση», είναι το βασικό φαινόμενο στην Τουρκία. Πράγμα, μάλιστα, που μεγεθύνεται λόγω της μεγάλης ισχύος του θρησκευτικού τάγματος του χότζα Φετχουλάχ Γκιουλέν, το οποίο στηρίζει το κυβερνών κόμμα. Αυτός είναι ο κύριος άξονας πάνω στον οποίο θα διαμορφωθεί το όποιο άμεσο πολιτικό μέλλον.
Βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα όμως από την όλη εικόνα προκύπτει το εξής επιμέρους συμπέρασμα: Αυτό που μπορούσε να διατυπωθεί πριν από ένα χρόνο για ισχυρές κυβερνήσεις στην Τουρκία, την Ελλάδα και την Κύπρο, δεν ισχύει πλέον, τουλάχιστον ως προς την Τουρκία. Το συμπέρασμα ισχύει για τη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η συνάντηση, στις αρχές Δεκεμβρίου στον Λευκό Οίκο, του Ερντογάν με τον πρόεδρο Ομπάμα θα έχει ξεχωριστή σημασία για όλα όσα περιγράφονται παραπάνω.