Μπορούν όμως να «μαζευτούν» οι θύελλες;
Πρόωρες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας και επιστροφή στο Σύνταγμα του 2004 -με μειωμένες προεδρικές αρμοδιότητες- ανακοίνωσε ο ουκρανός πρόεδρος Γιανουκόβιτς, μετά τις ολονύχτιες συνομιλίες με την αντιπολίτευση για έξοδο από την κρίση. Οι Ευρωπαίοι κάλεσαν σε συνεννόηση, λέγοντας πως η κατάσταση είναι «λεπτή και όλες οι πλευρές πρέπει να κάνουν συμβιβασμούς».
Δεν φαίνεται, όμως, τα πράγματα να είναι τόσο απλά. Με βάση δηλώσεις που αποδίδονται στους τρεις Ευρωπαίους υπουργούς και στο περιβάλλον τους, δεν «έχει ακριβώς» επιτευχθεί συμφωνία γιατί, όπως φέρεται να είπε ο Γάλλος Λωράν Φαμπιούς, η αντιπολίτευση δεν έχει ακόμη δώσει την τελική της απάντηση και χρειάζεται χρόνο για να υπάρξει συνεννόηση στους κόλπους της. Εξίσου επιφυλακτικοί εμφανίζονταν και οι δύο ομόλογοί του, οι οποίοι επέμεναν ότι αργότερα σήμερα θα επαναληφθούν οι διαπραγματεύσεις, χωρίς να κάνουν λόγο για υπογραφή κάποιας τελικής συμφωνίας.
Η ευρωπαϊκή (γερμανική) διαμεσολάβηση
Πάντως, η αίσθηση είναι ότι όντως συζητήθηκε ένα πλαίσιο μιας πρώτης συμφωνίας το οποίο όπως ισχυρίζονταν ορισμένα ουκρανικά ΜΜΕ προβλέπει συνταγματικές αλλαγές πιθανότατα στην κατεύθυνση του περιορισμού των εξουσιών του προέδρου εντός 48 ωρών, σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας εντός 10 ημερών και προκήρυξη πρόωρων προεδρικών εκλογών για τα τέλη Δεκεμβρίου, λίγο πριν από τις κανονικές. Αν πράγματι ισχύει αυτό το πλαίσιο, είναι προφανές ότι αποτελεί μια «μέση λύση» που βασικά αντανακλά το μεγαλύτερο μέρος όσων προσπαθούσε εδώ και καιρό να προωθήσει ο εκλεκτός της Γερμανίας, πρώην πρωταθλητής πυγμαχίας, Βιτάλι Κλίτσκο και το κόμμα του.
Το Βερολίνο, τα τελευταία 24ωρα, εμφανίζεται ολοένα πιο προβληματισμένο σε σχέση με τις προηγούμενες ημέρες καθώς η βία κλιμακώνεται και τα σχέδιά του για «πρώτο ρόλο» στα του Κιέβου υποσκάπτονται από την κορύφωση της βίας και την επικράτηση των πλέον ακραίων φωνών μεταξύ των διαδηλωτών κυρίως από τον ακροδεξιό χώρο. Οι πλέον «μάχιμοι» των διαδηλωτών, τα μέλη του λεγόμενου «Δεξιού Τομέα», που αποτελούν ένα συνονθύλευμα ναζιστικών εθνικιστικών δυνάμεων με χούλιγκανς, έχουν άλλωστε ξεκαθαρίσει ότι δεν επιθυμούν ούτε τη στενότερη συνεργασία της Ουκρανίας με την ΕΕ. Δεν είναι, βέβαια, σίγουρο ότι αυτή η θέση τους θα παραμείνει ως έχει, αλλά ούτε είναι σίγουρο ποιο θα είναι το τίμημα για ν’ αλλάξει.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας να παραμείνει στο «παιχνίδι» δυνατά, από τον ρόλο του διαμεσολαβητή, και να μην συνθλιβεί από την ολοένα πιο ανοιχτή σύγκρουση Ρωσίας – Δύσης (και κυρίως ΗΠΑ) στο ουκρανικό πεδίο, η Καγκελάριος Μέρκελ εξαρχής τάχθηκε υπέρ «των προσεκτικών και αρχών βημάτων». Αναλυτές εκτιμούσαν ότι η υιοθέτηση των συγκεκριμένων κυρώσεων από την ΕΕ (περιορισμοί σε βίζα για Ουκρανούς αξιωματούχους, πάγωμα των περιουσιακών τους στοιχείων και εμπάργκο σε υλικό που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για καταστολή) αποτυπώνει ως ένα βαθμό την ισορροπία που επιθυμεί η Γερμανία. Η Μέρκελ επικοινώνησε για δεύτερη φορά την Πέμπτη και με τον Αμερικανό πρόεδρο και με τον Ρώσο ομόλογό του, διατυπώνοντας την άποψη ότι η ΕΕ (δηλαδή κυρίως η Γερμανία) μπορεί και οφείλει να συνεχίσει τη διαμεσολάβηση και να «κρατήσει επαφή» με τα βήματα εφαρμογής μιας συμφωνίας αποκλιμάκωσης. Το Κρεμλίνο δεν σχολίασε ενώ ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο Μπαράκ Ομπάμα συμφώνησε με την Μέρκελ (ασχέτως του τι ακριβώς σημαίνει αυτό επί του πρακτέου).
Εκτός ελέγχου μεγάλο τμήμα της αντιπολίτευσης
Το θέμα, βέβαια, είναι να συμφωνήσουν στο ο,τιδήποτε και οι δύο άμεσα εμπλεκόμενες πλευρές, δηλαδή η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση στην Ουκρανία. Από πλευράς κυβέρνησης, ο Γιανουκόβιτς έχει δεχτεί πλήγματα, όπως ήταν η υιοθέτηση από τους 239 παρόντες βουλευτές εκ των 450 απόφασης που καταδικάζει τη βία και αποδίδει την ευθύνη στην κυβέρνηση ή η παραίτηση του υπαρχηγού ΓΕΣ, αντιστράτηγου Γιούρι Ντουμάνσκι, ο οποίος δήλωσε ότι δεν προτίθεται να «σύρει» τον ουκρανικό στρατό σε έναν εμφύλιο, όπως φαίνεται να διαμορφώνεται η κατάσταση. Παρά το ότι ο έλεγχός του επί του συνόλου του κρατικού μηχανισμού κλυδωνίζεται, όπως και η στήριξή του από ολιγάρχες που το έπρατταν μέχρι σήμερα, δεν έχει πλήρως καταρρεύσει και εκτιμάται ότι μπορεί να υλοποιήσει κάποιες αποφάσεις.
Από την άλλη, τα «μηνύματα» δεν είναι καλά ούτε στην πλευρά της αντιπολίτευσης. Στις ολονύχτιες διαβουλεύσεις της ευρωπαϊκής διαμεσολαβητικής τρόικας με τον Γιανουκόβιτς ήταν παρόντες ο Κλίτσκο και αντιπροσωπεία από το κόμμα του, όπως και αντιπροσωπεία με τον Γιάτσενικιουκ από το κόμμα Fatherland. Δεν ήταν όμως σαφές αν στις συνομιλίες συμμετείχε και ο επικεφαλής του ακροδεξιού ναζιστικών αποχρώσεων Svoboda, Ολέγκ Τιαχνιμπόκ, του οποίου οι οπαδοί έχουν σημαντικό ρόλο στις αιματηρές συγκρούσεις στην πλατεία Ανεξαρτησίας όπως επίσης και σε κινήσεις κατάληψης κυβερνητικών κτιρίων και διακηρύξεων ανεξαρτησίας ή αυτονομίας σε πόλεις στη δυτική Ουκρανία, όπου και βρίσκεται η κύρια δύναμή του. Πολύ περισσότερο είναι μάλλον βέβαιο ότι στις διαβουλεύσεις δεν συμμετείχαν εκπρόσωποι του εθνικιστικού ακραίου «Δεξιού Τομέα», του οποίο τα μέλη πρωταγωνιστούν στις συγκρούσεις και φέρονται να είναι οι περισσότεροι από αυτούς που έχουν και όπλα (καθώς ξεχωρίζουν από την αμφίεση).
Είναι λοιπόν προφανές ότι μετά από τις αιματηρές εξελίξεις των τελευταίων 24ώρων (τελευταίος πρωινός απολογισμός του υπουργείου Υγείας είναι 77 νεκροί –αιματηρότερη ημέρα η Πέμπτη- και 580 τραυματίες), το στοίχημα της εξεύρεσης μέσης λύσης και της περιθωριοποίησης των γραμμών αντιπαράθεσης του Ψυχρού Πολέμου που επανήλθαν στο προσκήνιο δεν είναι τόσο εύκολο να πετύχει. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και να ανακοινωθεί επισήμως κάποια συμφωνία δεν είναι διόλου βέβαιο ότι υπάρχει μηχανισμός να εφαρμοστεί. Κάτι που συνεπάγεται ότι το χειρότερο σενάριο του γενικευμένου ανεξέλεγκτου εμφυλίου, που μπορεί να καταλήξει ακόμη και σε κατακερματισμό της χώρας, δεν είναι διόλου εύκολο να «μπει και πάλι στο χρονοντούλαπο» από όπου το έβγαλαν οι απροκάλυπτες παρεμβάσεις των ξένων δυνάμεων στο πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας. Άλλωστε, το «έργο» έχει ξαναπαιχθεί με αιματηρή επιτυχία σε πολλές γωνιές του πλανήτη και στη δική μας γειτονία: την πρώην Γιουγκοσλαβία. Όταν σπέρνεις ανέμους, συνήθως θερίζεις θύελλες…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου