ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ

Προς ένα παγκόσμιο νόμισμα!Του Π. ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥΠοιο θα ήταν άραγε το επόμενο νομισματικό βήμα σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία; Ακούγεται σήμερα ουτοπικό ασφαλώς, αλλά δεν θα μπορούσε να είναι ένα πραγματικά παγκόσμιο νόμισμα, ένα ευρω-δολάριο ας πούμε; Ο προβληματισμός κάθε άλλο παρά ανύπαρκτος είναι διεθνώς, όσο κι αν φαντάζει πρόωρος, αφού, αν ένα κοινό νόμισμα θεωρείται ωφέλιμο για μια περιοχή (ευρωζώνη), γιατί δεν θα φέρει ακόμα περισσότερα οφέλη αν καλύψει όλο τον κόσμο; Ηδη, από το 1984, στο περιοδικό «Foreign Affairs», ο καθηγητής του Χάρβαρντ Ρίτσαρντ Κούπερ είχε ταράξει τα νερά με το άρθρο του «Ενα νομισματικό σύστημα για το μέλλον», υποστηρίζοντας ένα παγκόσμιο νόμισμα. «Επανεξέταση»Ο «Εκόνομιστ» το 1998 στο άρθρο του «Ενας κόσμος, ένα χρήμα» είχε ζητήσει επανεξέταση της ιδέας, ενώ κάτι ανάλογο άλλωστε («διεθνής νομισματική ένωση») ήταν και το αρχικό σχέδιο του Κέινς πριν «νερωθεί» το 1944, λόγω αμερικανικών αντιδράσεων, στο σύστημα του Μπρέτον Γουντς.Πέρυσι το ΔΝΤ είχε οργανώσει φόρουμ, με τη συμμετοχή κορυφαίων οικονομολόγων και με χαρακτηριστικό τίτλο «Ενας κόσμος, ένα νόμισμα: Αναπόφευκτη κατάληξη ή αυταπάτη;». Ενα παγκόσμιο νόμισμα δεν αποκλείεται τα επόμενα χρόνια να έρθει περισσότερο στο προσκήνιο, όταν ωριμάσουν οι πολιτικές και οι οικονομικές συνθήκες, όπως άλλωστε δείχνει και η ιστορία των μέχρι σήμερα νομισματικών ενώσεων, της ευρωζώνης συμπεριλαμβανομένης. Μια πιο ήπια και πολιτικά ρεαλιστική λύση, που υποστηρίζει ο νομπελίστας Ρόμπερτ Μαντέλ, είναι το οριστικό κλείδωμα της ισοτιμίας δολαρίου-ευρώ-γεν, καθώς και μια ενιαία διεθνής νομισματική πολιτική (με διατήρηση των τριών «μεγάλων» νομισμάτων), κάτι που θα περιόριζε την ενδημική νομισματική αστάθεια και κερδοσκοπία, ωφελώντας και τις μικρότερες χώρες, που θα ένιωθαν πιο ασφαλείς.Η θεωρία των άριστων νομισματικών περιοχών αναλύθηκε ήδη από το 1961 από τον Μαντέλ, ο οποίος υποστήριξε πως σε μια «σωστή» νομισματική ένωση οι οικονομικές προσαρμογές πρέπει να γίνονται με ευελιξία στη μετακίνηση των εργαζομένων, στις τιμές και στους μισθούς (και προς τα κάτω).Με βάση αυτά τα ιδανικά κριτήρια -στην πράξη σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστα (ή ανεπιθύμητα για πολλούς)- ασφαλώς μια νομισματική Ενωση ΗΠΑ-Ε.Ε.-Ιαπωνίας δεν θα ήταν μια άριστη νομισματική περιοχή. Ούτε όμως η σημερινή ευρωζώνη είναι, αφού παρά τις προωθούμενες διαρθρωτικές αλλαγές δεν τηρεί τα κατά Μαντέλ κριτήρια. Στην πράξη τελικά το βασικό ερώτημα είναι όχι αν υπάρχει μια άριστη νομισματική ένωση, αλλά αν τα πλεονεκτήματα του ενιαίου νομίσματος είναι περισσότερα από τα πλεονεκτήματα των πολλών νομισμάτων. Τα οφέληΣύμφωνα με την κυρίαρχη σήμερα άποψη τα οικονομικά οφέλη από ένα ενιαίο νόμισμα (μεγαλύτερη οικονομική αποτελεσματικότητα, διαφάνεια/συγκρισιμότητα τιμών, μείωση κόστους συναλλαγών, εξαφάνιση συναλλαγματικού ρίσκου, αύξηση διεθνούς εμπορίου κ.λπ.) ξεπερνούν το κόστος. Ομως τελικά αυτό που κυρίως βαραίνει είναι οι πολιτικοί παράγοντες, οι οποίοι αποτελούν πάντα το βασικότερο εμπόδιο σε ένα ενιαίο νόμισμα. Το βασικό μειονέκτημα ενός ενιαίου νομίσματος είναι ότι ένα έθνος χάνει την αυτόνομη συναλλαγματική και νομισματική πολιτική του. Οταν το έθνος αυτό είναι παγκόσμιος ηγεμών (ΗΠΑ), δύσκολα θα αποδεχόταν έναν τέτοιο περιορισμό της κυριαρχίας του. Από την άλλη, όπως ο επιχειρηματικός κόσμος στήριξε στην Ευρώπη την εισαγωγή του ευρώ, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι περισσότερες πολυεθνικές του κόσμου θα στήριζαν ένα παγκόσμιο νόμισμα, που θα έβλεπαν θετικό για τα συμφέροντά τους. Από τη στιγμή που θα υπήρχε ένα ευρω-δολάριο, είναι πολύ πιθανό ότι ο κόσμος με αστραπιαία ταχύτητα θα προχωρούσε από την τωρινή εποχή των περίπου 200 νομισμάτων στον πλανήτη στην εποχή του οικουμενικού νομίσματος, λένε οι υπεραισιόδοξοι. Οι υποστηρικτές του παγκόσμιου νομίσματος επιμένουν ότι η εισαγωγή του δεν θα σημάνει αναπόφευκτα και πολιτική ολοκλήρωση ΗΠΑ-Ε.Ε. (κάτι σαφώς δυσκολότερο), αλλά το ενιαίο νόμισμα, όπως στην ευρωζώνη, θα συνυπάρξει με την -έστω περιορισμένη- εθνική κυριαρχία των κρατών, χωρίς π.χ. να απαιτείται μια παγκόσμια κυβέρνηση. Ιδεαλιστές, κοσμοπολίτες και φεντεραλιστές ήταν ανέκαθεν υπέρμαχοι της ιδέας.Επιπτώσεις...Ενα ευρω-δολάριο θα ήταν ασφαλώς το μοναδικό αποθεματικό νόμισμα του κόσμου και θα ασκούσε δραματική επίπτωση στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος, μειώνοντας δραστικά τις συναλλαγές τόσο στις σποτ αγορές όσο και των παραγώγων (και από εδώ θα υπάρξουν ασφαλώς ισχυρές αντιστάσεις...). Από την άλλη, οι κεφαλαιαγορές και τα χρηματιστήρια θα ωφελούνταν σημαντικά από τη διευκόλυνση των διεθνών συναλλαγών σε ένα παγκόσμιο νόμισμα χάρη στις προκύπτουσες οικονομίες κλίμακας. Οι επιχειρήσεις, πέρα από τη διευκόλυνση στη χρηματοδότησή τους, θα έβλεπαν το ρίσκο τους να μειώνεται κάθετα. Η εισαγωγή του ευρω-δολαρίου θα ήταν ένα ουσιαστικό -και λογικό- βήμα πέρα από το τωρινό σύστημα-καζίνο των κυμαινόμενων ισοτιμιών που ισχύει από το 1973. Θα είναι άραγε το ευρώ ο προάγγελος μιας τέτοιας κοσμοϊστορικής εξέλιξης κάποια στιγμή μέσα στον 21ο αιώνα;Τα συμπερασματα δικα σας!!