Τόσο στην Τυνησία, όσο και στην Αίγυπτο, οι ειρηνικές διαδηλώσεις του λαού πέτυχαν να διασπάσουν την ανώτατη ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων από τις οικογένειες που κυβερνούσαν, και έτσι αποφεύχθηκε ο εμφύλιος σπαραγμός. Και στις δυο χώρες οι κρατικοί θεσμοί αποδείχθηκαν ισχυρότεροι από τα καθεστώτα. Αν και σε κάποιες περιπτώσεις οι διαδηλωτές αντέδρασαν πετώντας πέτρες, τα κινήματα τους ήταν κυρίως ειρηνικά, και θύμισαν τις τακτικές του Γκάντι. Στη συνέχεια όμως είχαμε τις τελείως διαφορετικές εξεγέρσεις στο Μπαχρέιν, στη Λιβύη, και στη Συρία.
Στη Συρία σημειώθηκαν ήδη 1.300 θάνατοι, και πάνω από 10.000 συλλήψεις διαδηλωτών. Οι διαδηλωτές όμως συνεχίζουν να επιμένουν στη μη βία, κυρίως διότι το καθεστώς διαθέτει υπεροπλία και εύκολα θα κέρδιζε σε μια μετωπική μάχη. Η βία εξάλλου, θα αποξένωνε τη μεσαία τάξη, τις θρησκευτικές μειονότητες, και τους οπαδούς της σταθερότητας. Με τη βία, η εξέγερση θα έχανε το ηθικό της πλεονέκτημα, και θα μείωνε τις διεθνείς πιέσεις που ασκούνται στο καθεστώς. Τέλος, η βία εκ μέρους των διαδηλωτών θα δικαίωνε τις αστήρικτες μέχρι τώρα κατηγορίες της κυβέρνησης ότι οι διαδηλώσεις υποκινούνται από ένοπλους τρομοκράτες.
Σίγουρα όμως σκοτώνονται και στρατιώτες. Τα στοιχεία δεν είναι σαφή, αλλά υπάρχουν ενδείξεις πως εκτελούνται όσοι στρατιώτες στασιάζουν. Σε μια περίπτωση αναφέρθηκε μέχρι και μάχη αρμάτων, μετά από μια στάση στρατιωτικής μονάδας στη περιοχή Homs. Είναι σαφές ότι οι εντάσεις εντός του στρατού όλο και αυξάνονται.
Μια μικρή μειονότητα διαδηλωτών άρχισαν ήδη να προμηθεύονται όπλα. Τη περασμένη εβδομάδα υπήρξαν για πρώτη φορά αναφορές, ότι οι διαδηλωτές άρχισαν να αποκρούουν τα άρματα μάχης με δικά τους αντιαρματικά όπλα.
Η προσφυγή στη βία δεν είναι θεμιτή, είναι όμως αναπόφευκτη. Όταν οι γειτονιές δέχονται επίθεση από το στρατό, όταν παιδάκια βασανίζονται, όταν νέοι ξυλοκοπούνται αναίτια, κάποιοι Σύριοι θέλουν να αμυνθούν. Έτσι, η Συρία μοιάζει να πλησιάζει στον εμφύλιο πόλεμο.
Υπάρχει ένα ενδεχόμενο σενάριο που έχει να κάνει με μια τουρκική επέμβαση. Από το 1946, που η Συρία απέκτησε την ανεξαρτησία της, υπάρχουν εντάσεις με τη Τουρκία, κυρίως σε σχέση με την αραβική περιοχή Wilayat Iskenderoon, την οποία οι Γάλλοι κάποτε, κακώς χάρισαν στον Κεμάλ Ατατούρκ.
Το 1998 παραλίγο να ξεσπάσει πόλεμος επειδή η Συρία φιλοξένησε τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος σήμερα είναι φυλακισμένος. Οι σχέσεις των δυο χωρών βελτιώθηκαν αισθητά από τότε που τη Τουρκία ανέλαβε ο Recep Tayyip Erdogan, και τη Συρία ο Bashar al-Assad. Οι Τούρκοι επένδυσαν μεγάλα χρηματικά ποσά (αλλά και πολιτικά) στη Συρία, καθιερώνοντας μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου, και απομακρυνόμενοι από το Ισραήλ.
Ο Erdogan στην αρχή των διαδηλώσεων ζήτησε από τον Assad να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Στη συνέχει παρακολούθησε τις εξελίξεις με αγωνία, βλέποντας πως οι συριακές υποσχέσεις για αλλαγή στάσης δεν τηρήθηκαν. Προειδοποίησε μάλιστα το καθεστώς να μη προχωρήσει σε βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων γιατί θα υπάρξουν συνέπειες.
Μια τουρκική στρατιωτική επέμβαση φαντάζει απίθανη, αλλά αν η πλημμυρίδα των προσφύγων που περνάνε τα σύνορα συνεχιστεί, ή αν οι Κούρδοι αρχίζουν να εισέρχονται μαζικά στη Τουρκία, ο Erdogan ίσως αποφασίσει να δημιουργήσει μια περιοχή «καταφύγιο» στη βόρεια ή στη βορειοανατολική Συρία. Αυτή η περιοχή θα μπορεί να μετατραπεί στη Βεγγάζη της Συρίας, και να αποτελέσει έδρα της αντίστασης στην οποία θα μπορούσαν να καταφύγουν οι λιποτάκτες στρατιώτες με τις οικογένειές τους. Κάποιο συμβούλιο αποστατών αξιωματικών, θα μπορούσε να οργανώσει επιθέσεις εναντίον του καθεστώτος, προσθέτοντας στρατιωτική πίεση στην ήδη ισχυρή διπλωματική και οικονομική πίεση που υφίσταται το καθεστώς.
Ας ελπίσουμε πως το «κακό σπυρί» θα σπάσει πριν φτάσουμε στα χειρότερα. Η οικονομία της χώρας θα μπορούσε να καταρρεύσει, οπότε ο κάθε Σύριος θα είχε να επιλέξει μεταξύ της επανάστασης και της πείνας.
Το καθεστώς δέχεται πολλές πιέσεις, και μπορεί να αυτοκαταστραφεί μέσω εμφυλίου πολέμου, ή μπορεί να παραδοθεί αν οι αποστασίες και οι λιποταξίες φτάσουν σε τέτοιο επίπεδο που δεν θα διαθέτει πλέον το στρατιωτικό πλεονέκτημα.
Το πώς θα καταλήξει η κατάσταση είναι προς το παρόν άγνωστο. Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως δύσκολα πια το καθεστώς θα μπορέσει να ελέγξει πλήρως τη χώρα.
S.A.-Foreign Policy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου