Του Σπύρου Γκουτζάνη
Η γενική οικονομική κρίση δεν θα μπορούσε να αφήσει αλώβητα τα Μέσα Ενημέρωσης. Αντιθέτως η κρίση επιδείνωσε τα ενδογενή προβλήματα του κλάδου. Όλοι δεν μιλούσαμε για την φούσκα των Μέσων Ενημέρωσης; Εδώ και έναν χρόνο η φούσκα αυτή σκάει με πάταγο μέσα σε περιβάλλον ύφεσης που μειώνει τις δυνατότητες διαχείρισης του προβλήματος με το μικρότερο δυνατό κόστος για τους εργαζομένους.
Λόγω της γενικής ύφεσης τα έσοδα στον χώρο των ΜΜΕ που είναι κλάδος υπηρεσιών είναι μειωμένα. Τόσο τα έσοδα από την διαφήμιση που είναι πεσμένη από 30% έως 70% ανάλογα με το Μέσο Ενημέρωσης όσο και από τις πωλήσεις που κατρακυλούν συνεχώς όταν αναφερόμαστε σε εφημερίδες. Αλλά και τα αδιαφανή έσοδα από την διαπλοκή, την κρατική και την ιδιωτική έχουν σχεδόν εκμηδενισθεί. Η τρόικα έχει επιβάλλει περιορισμούς στον δανεισμό από τις τράπεζες, το κράτος έχει μειώσει την διαφήμιση και όσο για τους ιδιώτες επιχειρηματίες σε ποιόν περισσεύουν λεφτά τέτοια εποχή να τα «χώνει» σε ΜΜΕ αφού δουλειές δεν γίνονται;
Από την στιγμή λοιπόν που τα συνολικά έσοδα ενός Μέσου είναι μειωμένα θα γίνουν περικοπές σε όλο τον κύκλο εργασιών και δυστυχώς και μείωση του εργατικού κόστους. Κάποια Μέσα ξεκίνησαν από τις περικοπές στις προσφορές, στην διαφημιστική τους προβολή, στους υψηλούς μισθούς των στελεχών και συνέχισαν και με τη μείωση του εργατικού κόστους. Κάποιοι άλλοι ξεκίνησαν από το εργασιακό κόστος πρώτα με μαζικές απολύσεις και στην συνέχεια με μειώσεις μισθών. Με βάση επίσημα στοιχεία που είχε δημοσιεύσει ο “zoornalistas” όλα τα μεγάλα συγκροτήματα, Πήγασος, ΔΟΛ, Καθημερινή, Ελευθεροτυπία, Αττικές Εκδόσεις από την αρχή της σαιζόν έχουν κάνει περικοπές εργασιακού κόστους. Νομίζω το μικρότερο γύρω στο 10% η Ελευθεροτυπια, 16% η Καθημερινή και το υψηλότερο ο Πήγασος που ξεπερνούσε το 20% όπως και ο ΔΟΛ. Σε Πήγασο και ΔΟΛ μάλιστα η μεγάλη μείωση έγινε με απολύσεις (περισσότερες από 300 στον Πήγασο και πάνω από 200 στον ΔΟΛ). Στο «Πρώτο Θέμα» έγινε περικοπή 10% στους μισθούς άνω των 1500 ευρώ που αναλογικά είναι γύρω στο 7% του εργατικού κόστους. Στα μικρότερα έντυπα τα πράγματα είναι επίσης άσχημα. Χαμηλοί μισθοί, καθυστερήσεις πληρωμών για μήνες, περικοπές και μειώσεις χωρίς όρια. Στις τηλεοράσεις τώρα: μειώσεις έγιναν το 2010 και το 2011 στο Mega, στον Αντ1 γίνονται περικοπές μισθών και απολύσεις συνεχώς τα τελευταία χρόνια σε σημείο που σε λίγο δεν θα μπορούν να βγάλουν δελτίο. Στον ΑΛΦΑ η εκκαθάριση έγινε όταν το πήραν οι Γερμανοί και συνεχίζεται. Για το ALTER τα βλέπουμε. Τα δε ραδιόφωνα έχουν αποδεκατιστεί. Όσο για τα ινετερνετικά μέσα όταν πληρώνουν δίνουν ελάχιστα. Το ξαναλέμε σε εκείνους που επιμένουν ότι τα sites και τα blogs είναι η εναλλακτική λύση στην παρακμή των παραδοσιακών Μέσων ότι μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί τρόπος –όχι μόνο στην χώρα μας αλλά στην Αμερική και στην Ευρώπη εκεί που τα πράγματα είναι σοβαρά- να έχουν έσοδα που να καλύπτουν αξιοπρεπή δημοσιογραφική λειτουργία με πλήρη οργανισμό συντακτών και ανταποκριτών.
Αποφάσεις σε συνθήκες κρίσης
Μέσα σε αυτό το τοπίο της κρίσης και της συρρίκνωσης καλούνται να πάρουν θέση οι εργαζόμενοι στον χώρο του Τύπου και τα συνδικαλιστικά τους όργανα. Το προηγούμενο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ εγκατέλειψε την προσπάθεια από πέρυσι τον Σεπτέμβριο, δεν έκανε καμία προσπάθεια και άφησε τους ιδιοκτήτες να προχωρήσουν σε μαζικές απολύσεις που αφενός μειώνουν το εργατικό κόστος και αφετέρου τους επιτρέπουν να κερδίζουν καλύτερη θέση στον ανταγωνισμό έναντι εκείνων που δεν προχώρησαν σε μαζικές απολύσεις. Για παράδειγμα μέρος των χρημάτων που εξοικονομεί κάποιος από τη μείωση του εργατικού κόστους μπορεί να το διαθέτει για καλύτερες προσφορές.
Από την άλλη υπάρχει η άποψη «καμία υποχώρηση, οι ιδιοκτήτες έβγαλαν πολλά λεφτά τα προηγούμενα χρόνια τώρα να πληρώσουν εκείνοι την κρίση». Ακούγεται καλό αλλά δεν στέκει. Τα μεγάλα συγκροτήματα μπήκαν μέσα άλλο 20, άλλο 30 και άλλο 50 εκατομμύρια ευρώ πέρυσι. Ακόμη κι αν πιεστούν οι ιδιοκτησίες για πόσα χρόνια θα συντηρούνται έτσι; Το να βάλλουν χρήματα θα βοηθήσει σε ένα μεταβατικό διάστημα για να είναι λιγότερο επώδυνη η προσαρμογή, μακροχρόνια λύση όμως δεν είναι. Επιπλέον έστω ότι τα Μέσα Ενημέρωσης βρουν τρόπο να τα βγάλουν όπως στο παρελθόν από την διαπλοκή με το δημόσιο: δάνεια, κρατική διαφήμιση, δημόσια έργα κλπ, αυτή είναι η θέση των δημοσιογράφων; Να συνεχίσει ο κλάδος να φορτώνει το έλλειμμα του με διάφορους τρόπους στο δημόσιο χρέος για να συντηρούνται οι δικές μας θέσεις εργασίας; Γιατί τι περισσότερο έχουμε εμείς από άλλους υπαλλήλους και εργαζομένους; Επιπλέον αν το δεχθούμε μοιάζει σαν τα Μέσα να είναι τα πειρατικά και οι δημοσιογράφοι το τσούρμο που τσακώνονται με τα αφεντικά για την λεία.
Προβάλλεται ότι η Συλλογική Σύμβαση Εργασίας θα δώσει την λύση. Σε ποιά βάση; Σε εκείνη που έχει ήδη προκύψει από τις εκτεταμένες περικοπές; Αν κάποιος έχει ήδη κάνει περικοπή 10, 20 ή 30% του εργασιακού κόστους μπορεί πλέον άνετα να υπογράψει μηδενική σύμβαση ή με επιπλέον 10% μείωση μισθών αφού η σύμβαση θα έλθει να νομιμοποιήσει τα τετελεσμένα και τις απολύσεις. Αλλά και πέρα από αυτό υπάρχουν περίπου 70 διαφορετικές επιχειρήσεις στον χώρο των ΜΜΕ μικρές μεγάλες μεσαίες. Η συλλογική σύμβαση θα γίνει στην βάση του πλέον υγιούς Μέσου ή του πλέον προβληματικού; Η Συλλογική Σύμβαση θα μπορούσε να αποτελέσει λύση πέρυσι τον Σεπτέμβριο πριν αρχίσουν οι εκατόμβες εργαζομένων επί τη βάση μίας ορθολογικής συμπεριφοράς με αμοιβαίες υποχωρήσεις. Την τορπίλισαν με απόλυτη ευθύνη δική τους οι ιδιοκτήτες και το ανέχτηκε το προηγούμενο ΔΣ της Ένωσης που απεμπόλησε και την δυνατότητα να υπογράψει τον Δεκέμβριο με όσους δέχονταν.
Αν επιμείνουν οι εργαζόμενοι στην μαξιμαλιστική θέση «κάτω τα χέρια από τα κεκτημένα μας» υπάρχει ο κίνδυνος οι επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονται να μην μπορούν να ανταποκριθούν και να κλείσουν. Φυσικά εδώ χρειάζεται προσοχή γιατί αυτή την απειλή επισείουν συνεχώς οι ιδιοκτήτες είτε είναι πραγματική είτε όχι.
Πάντως το ενδεκαμελές διοικητικό συμβούλιο της Ένωσης δεν μπορεί να γνωρίζει τα διαφορετικά προβλήματα και δεδομένα σε τόσο πολλά διαφορετικά μεταξύ τους Μέσα Ενημέρωσης και δεν μπορεί να τα υπαγάγει σε έναν ελάχιστο κοινό παρανομαστή. Η όποια λύση θα είναι σε κάθε Μέσο ξεχωριστά με βάση τις προοπτικές βιωσιμότητάς του. Τις αποφάσεις θα τις πάρουν οι εργαζόμενοι του κάθε Μέσου και το ΔΣ της ΕΣΗΕΑ θα έρχεται ως αρωγός για να τους βοηθήσει και όχι για να τους επιβάλλει. Σε ποιά κατεύθυνση; επιβίωση του κάθε Μέσου με βάση τις πραγματικές οικονομικές δυνατότητές του. Λύση χωρίς κόστος και για τους εργαζομένους δυστυχώς δεν υπάρχει όσο σκληρό κι αν είναι αυτό. Το θέμα είναι να μην πληρώσουν την κρίση μόνο οι εργαζόμενοι και να συμβάλλουν στο μάξιμουμ και οι ιδιοκτήτες οι οποίοι την περασμένη εικοσαετία πράγματι έβγαλαν πολλά.
Καθώς όμως οι επιχειρηματίες των Μέσων εξακολουθούν να συμπεριφέρονται σαν ιδιοκτήτες ψιλικών (δεν θα μου κάνει κουμάντο εμένα κανένας στο μαγαζάκι μου) και δεν συνεννοούνται με τους εργαζόμενους χάνεται και αυτή η ευκαιρία να εξορθολογισθεί ο χώρος των Μέσων Ενημέρωσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου