Κομμουνισμός στις...Ηνωμένες Πολιτείες;

Το φάντασμα του Μαρξ τρομοκρατεί τη Γουόλ Στριτ. Οπως βεβαιώνουν οι «Τimes» της Νέας Υόρκης, το ενδεχόμενο κρατικοποίησης μεγάλων τραπεζών συζητείται στο επιτελείο του Μπαράκ Ομπάμα. Μια τέτοια απόφαση, αν ληφθεί, θα αλλάξει δραματικά το μοντέλο του δυτικού καπιταλισμού. Οι πιθανότητες δεν είναι πολλές, αλλά δεν είναι πλέον αμελητέες. Ανακοινώθηκε πρόσφατα ότι οι ζημιές των αμερικανικών τραπεζών είναι μεγαλύτερες από τα κεφάλαια που διαθέτουν. «Τράπεζες-“ζόμπι”» τις αποκάλεσε ο νομπελίστας Οικονομίας Πολ Κρούγκμαν. Η κρατικοποίηση μιας και μόνο τράπεζας προεξοφλείται ότι θα οδηγήσει σε «ντόμινο κρατικοποιήσεων» διότι θα προκαλέσει ομαδική φυγή των μετόχων από όλες τις υπόλοιπες. Επιπλέον, είναι γεγονός ότι ένα κρατικό τραπεζικό σύστημα θα γίνει στόχος ασφυκτικού λόμπινγκ που θα επιβάλλει πολιτικά κατευθυνόμενες χρηματοδοτήσεις. Ωστόσο κρατικές τράπεζες που λειτουργούν με πολιτικά κριτήρια είναι προτιμότερες από τις «τράπεζες-“ζόμπι”» που δεν χρηματοδοτούν κανέναν διότι πασχίζουν οι ίδιες να κρατηθούν ζωντανές. Δυτικοί οικονομικοί αναλυτές εντοπίζουν τη ρίζα της οικονομικής κρίσης στην «παγκόσμια οικονομική ανισορροπία», η οποία με απλά λόγια προσδιορίζεται ως εξής:Η Κίνα παράγει περισσότερα απ΄ όσα καταναλώνει και με τα υπόλοιπα δανείζει τις Ηνωμένες Πολιτείες έτσι ώστε αυτές να μπορούν να καταναλώνουν περισσότερα απ΄ όσα παράγουν. Εκείνο, όμως, που έχει συζητηθεί ελάχιστα είναι ότι η παγκόσμια οικονομική ανισορροπία είναι το αποτέλεσμα μιας παγκόσμιας «πολιτικής ανισορροπίας». Η κινεζική οικονομία ελέγχεται από το Κόμμα και η έννοια της ιδιωτικής ιδιοκτησίας είναι αυστηρώς περιορισμένη. Ως εκ τούτου δεν είναι άνευ σημασίας η διαπίστωση ότι η ευμάρεια της δημοκρατικής Αμερικής στηρίχθηκε στον κινεζικό κομμουνισμό. Ισως δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Μόνο μια απολυταρχική εξουσία με ασφυκτικό έλεγχο στη Δικαιοσύνη, στους θεσμούς και στο τραπεζικό σύστημα θα μπορούσε να οργανώσει έναν πληθυσμό γιγαντιαίου μεγέθους για να υλοποιήσει ένα ιστορικό οικονομικό θαύμα. Μόνο μια απολυταρχική εξουσία θα μπορούσε να λάβει τις αποφάσεις εκείνες που συμβάλλουν καθοριστικά στην επί μακρόν διατήρηση της συγκεκριμένης «παγκόσμιας οικονομικής ανισορροπίας». Μόνο μια απολυταρχική εξουσία θα μπορούσε να στερεί από έναν λαό το παραγόμενο πλεόνασμα, προκειμένου να το επενδύει σχεδόν εξ ολοκλήρου σε ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου έτσι ώστε αφενός η νομισματική ισοτιμία να παραμένει ευνοϊκή για τις εξαγωγές και αφετέρου η αμερικανική οικονομία να εθίζεται όλο και περισσότερο στο φθηνό δανεικό χρήμα. Εκείνο που φοβάται σήμερα το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας είναι η λαϊκή αναταραχή που μπορεί να προκαλέσει η απότομη επιβράδυνση της ανάπτυξης. Στρέφει λοιπόν το πλεόνασμα σε επενδύσεις στο εσωτερικό της χώρας. Η εξέλιξη αυτή προμηνύει σημαντικά προβλήματα στην κάλυψη των δανειακών αναγκών ρεκόρ της Δύσης και κατ΄ επέκταση προαγγέλλεται άνοδος των επιτοκίων, μεγαλύτερη ύφεση και ισχυρότερο σπρώξιμο στις δυτικές τράπεζες προς τη λύση της κρατικοποίησης. Πολλοί πίστευαν ότι η απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου θα πυροδοτούσε εξελίξεις για την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στην Κίνα. Τελικά φαίνεται να πυροδοτεί εξελίξεις για την κρατικοποίηση των τραπεζών και την εγκαθίδρυση ενός κρατικά ελεγχόμενου καπιταλισμού στη Δύση. Κατά συνέπεια, η παγκόσμια οικονομική και πολιτική ανισορροπία φαίνεται ότι εκτονώνεται προς μια απροσδόκητη, συναρπαστική και ταυτόχρονα επικίνδυνη κατεύθυνση. Μια κομμουνιστική Αμερική παραμένει σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Παρ΄ όλα αυτά, την περασμένη εβδομάδα το περιοδικό «Τime» έβαλε στο εξώφυλλο τον γερμανό φιλόσοφο και τίτλο «Τι θα σκεφτόταν ο Μαρξ;».